Przepisów wciąż więcej, ale wcale nie są lepsze

Prawie 230 Dzienników Ustaw, zawierających ponad 18 tys. stron przepisów (niemal 5 tys. więcej niż w 2008 r.) – to wynik, który wskazuje, że ubiegłoroczne zahamowanie objętościowego rozrostu prawa było incydentalne. Mógł to być po prostu skutek tzw. efektu pustych szuflad rządu, który zaczął funkcjonować po wyborach na jesieni 2007 r.

W minionym roku Sejm uchwalił 244 ustawy, w tym 187 nowelizacji i 57 całkiem nowych. W tej ostatniej grupie znalazło się 19 ratyfikacji umów międzynarodowych. Rok wcześniej przyjął rekordowo dużo ustaw – 264, w tym ok. 190 stanowiły nowelizacje, a reszta – nowe. Dla porównania, w poprzedniej kadencji Sejm uchwalił w 2007 r. 170 ustaw (w tym 135 nowelizacji). Inflacja przepisów to nadal jedna z głównych bolączek polskiej legislacji.

[srodtytul]Parę ważnych spraw[/srodtytul]

Drugą jest jej jakość. Sprawa od lat kręci się w błędnym kole: przepisy są kiepskie, więc się je poprawia, niestety szybko i często, czego efektem są kolejne złe przepisy itd. To m.in. dlatego w ubiegłym roku na prawie 90 spraw Trybunał Konstytucyjny w ok. 40 orzekł o niezgodności przepisów z ustawą zasadniczą.

Jakie istotne ustawy uchwalono w 2009 r.? Próżno szukać takich, które wprowadzałyby fundamentalne reformy w jakiejś dziedzinie życia społecznego czy gospodarczego. Wypada jednak wymienić nową [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=31E92DEF62A528AD7D7905E964A059B5?id=325303]ustawę o finansach publicznych[/link], regulującą wydawanie publicznego grosza przez administrację, czy ustawy „polityczne": [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BF236DDDDE7F653C063C7027AF4CACCC?id=332794]o grach hazardowych[/link] i o oddzieleniu urzędów ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. Ważne dla wymiaru sprawiedliwości wydają się ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz nowelizacja [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=45B048388FA9F8995A1141CE2A059FB4?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link] wprowadzająca elektroniczne postępowanie upominawcze. Wśród nowelizacji warto też zwrócić uwagę na przygotowywaną od sześciu lat poważną zmianę zasad funkcjonowania organizacji pozarządowych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C44524010AE34AF29C864377AFC83F0D?id=169569]ustawie o działalności pożytku publicznego[/link]. Nowela ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych doprowadziła zaś do publikacji przepisów prawa w Internecie.

[srodtytul]Od założeń do projektu[/srodtytul]

Diagnozy Rady Legislacyjnej, która wytyka wady polskiego prawodawstwa, pozostają aktualne. Nadmiar przepisów sprawia, że trudno je znać, a więc i przestrzegać ich. Ich niestabilność podsycają ciągłe nowelizacje (np. kilkakrotne zmiany kodeksów w ub.r.). Prawo wciąż podlega politycznej instrumentalizacji.

Od zeszłego roku wprowadzana jest reforma procedur jego tworzenia, która ma poprawić jakość przepisów. W ministerstwach powstawać będą tylko merytoryczne założenia regulacji. Konkretne projekty ustaw ma zaś opracowywać Rządowe Centrum Legislacyjne. – Rada Ministrów zaplanowała na II połowę 2009 r. przyjęcie 40 projektów założeń. Do końca roku udało się to zrealizować tylko w 10 proc. To daje podstawy do niepokoju o prawidłowość wdrażania reformy, utykającej w resortach, które nie dają sobie rady z terminowym opracowywaniem założeń – ocenia Tomasz Zalasiński z kancelarii Domański Zakrzewski Palinka.

[ramka][b]Ustawowe porażki[/b]

- Z ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu skorzystała niewiele przedsiębiorstw (z wnioskami o dopłaty do pensji wystąpiło kilkadziesiąt firm).

- Po prezydenckich wetach niezreformowany pozostaje system przyznawania rent z tytułu niezdolności do pracy.