Stypendium naukowe nie do zdobycia

Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego, zreformowała system stypendialny po to, aby więcej studentów otrzymało pomoc z powodu złej sytuacji materialnej. Stypendium naukowe zastąpiła stypendium rektora, zarezerwowane dla 10 proc. najlepszych studentów. Podwyższyła także progi dochodowe uprawniające do stypendiów socjalnych i zwiększyła o 10 proc. wysokość funduszy, jakie uczelnie muszą na nie przeznaczyć.

Z danych GUS wynika jednak, że w 2011 r. stypendium socjalne pobierało 19,7 tys. studentów więcej niż rok wcześniej (wzrost o 9,8 proc.). Z kolei prawo do pomocy  za wyniki straciło 101 tys. studentów  (spadek o 55,9 proc).

Resort uważa jednak, że główne założenie reformy osiągnięto, a wsparcie socjalne zostało skierowane do większej grupy studentów.

Wysokie kryteria

– Otrzymanie stypendium rektora jest jednak coraz trudniejsze – mówi Wiesław Suchowiejko, poseł PO, członek stałej podkomisji ds. ekonomiki edukacji i nauki.

Studenci skarżą się, że kryteria przyznawania stypendiów określane przez uczelnie w regulaminach są zbyt rygorystyczne. Zdarza się, że sportowcy nie mają szans na pomoc, ponieważ nie osiągnęli wysokich średnich.

– A przecież nie można być i świetnym sportowcem, i naukowcem – podkreśla Suchowiejko.

Prof. Marek Ratajczak, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego, na ostatnim posiedzeniu podkomisji wyjaśniał, że zgodnie z prawem o szkolnictwie wyższym rektor może przyznać stypendia do 10 proc. najlepszych studentów. Dodał jednak, że resort przeanalizuje, dlaczego limit nie został wykorzystany.

Z danych zebranych przez „Rz" wynika, że spadek stypendystów jest zróżnicowany. W Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego odsetek uprawnionych zmniejszył się np. z 13,1 proc. w 2010 r. do 5,3 proc. w 2011 r., na Uniwersytecie w Białymstoku odpowiednio z 21 proc. do 8 proc., a na Uniwersytecie Warszawskim z 10 do 6 proc.

Piotr Müller z Samorządu Studentów Uniwersytetu Warszawskiego wyjaśnia, że komisje stypendialne nie mogły wykorzystać w pierwszym roku funkcjonowania nowych zasad całej dozwolonej ustawą puli.

– Musieliśmy zabezpieczyć się przed ewentualnymi konsekwencjami zaskarżania przez studentów decyzji do sądów czy też zmniejszeniem dotacji z budżetu – wyjaśnia. – Komisja bowiem przyznaje stypendium w październiku na rok akademicki, nie wiedząc, jakiej wysokości dotacje otrzyma w następnym roku kalendarzowym.

Na kolejnym kierunku bez wsparcia

Do 2010 r. stypendium naukowe było przyznawane z automatu przez uczelnię. Od 2011 r. student sam musi wystąpić z wnioskiem o nie. Część studentów nie wiedziała o tym, więc nie postarała się o pomoc, mimo że spełniała kryterium jej przyznania.