PIT rolnika: Sprzedaż mleka prosto od krowy nie jest działalnością gospodarczą

Zyski ze zbycia dóbr w stanie nieprzetworzonym z hodowli we własnym gospodarstwie rolnym nie wymagają ewidencjonowania w podatkowej księdze. Preferencja ta nie dotyczy jednak działów specjalnych produkcji rolnej.

Publikacja: 03.10.2015 13:39

Foto: 123RF

Rolnik prowadzący gospodarstwo rolne sprzedaje produkty rolne pochodzące z jego gospodarstwa rolnego. Rolnik nie prowadzi działów specjalnych produkcji rolnej. Czy sprzedaż tych produktów oznacza, że rolnik uzyskuje przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej i powinien prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów? – pyta czytelnik.

Przepisów ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej (>patrz ramka na str. >F3), z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej (zob. art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT).

Działami specjalnymi produkcji rolnej są: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin „in vitro", fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym (art. 2 ust. 3 ustawy o PIT). Działów specjalnych produkcji rolnej nie stanowią uprawy, hodowla i chów zwierząt w rozmiarach nieprzekraczających wielkości określonych w załączniku nr 2 do ustawy o PIT (zob. art. 2 ust. 3a ustawy o PIT). Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że rolnik nie prowadzi działów specjalnych produkcji rolnej – wątek ten nie będzie zatem poruszany.

Poza zakresem

Uprawa określonych roślin, hodowla lub chów zwierząt może więc być traktowana jak dział specjalny produkcji rolnej, jeżeli ich rozmiary przekraczają wielkości określone w załączniku nr 2 do ustawy o PIT. Jeżeli uprawa, chów lub hodowla nie jest wymieniona w załączniku nr 2 do ustawy o PIT lub nie przekracza rozmiarów, o których mowa w tym załączniku, to ta uprawa, hodowla lub chów jest działalnością rolniczą, niebędącą działem specjalnym produkcji rolnej. Do przychodów z tej działalności nie mają zatem zastosowania przepisy ustawy o PIT. Rolnik nie uzyskuje przychodów ani z pozarolniczej działalności gospodarczej (zob. art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT), ani z działów specjalnych produkcji rolnej (zob. art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT).

Oznacza to, że rolnik nie musi prowadzić podatkowej księgi przychodów i rozchodów, aby ewidencjonować w niej przychody uzyskane ze sprzedaży produktów roślinnych lub zwierzęcych. Pogląd taki potwierdziły organy podatkowe na przykładzie różnych aktywności rolników >patrz tabela. Dotyczy to jednak wszelkich produktów rolnych pochodzących z własnego gospodarstwa sprzedawanych w stanie nieprzetworzonym, a więc poza wskazanymi w tabeli przykładami także sprzedaży m.in.:

- ziemniaków,

- roślin przemysłowych (np. rzepak, len),

- jaj,

- mleka (krowiego, koziego itd.),

- zwierząt gospodarskich (bydło, trzoda chlewna, owce, drób itd.)

Bezpośrednio po wytworzeniu

Z definicji działalności rolniczej wynika, że podstawową jej cechą jest, jak wyjaśniła Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 7 lutego 2012 r. (IPTPB1/415-279/11-6/KSU), „(...) uzyskiwanie produktów w stanie nieprzetworzonym, pochodzących z uprawy (produkty roślinne), chowu lub hodowli (produkty zwierzęce). Co oznacza, że wszelkie produkty działalności rolniczej powstają wyłącznie na skutek działania normalnych biologicznych procesów wzrostu. Stan nieprzetworzony to taki stan produktu, który nie różni się zasadniczo od stanu, w jakim produkt znajdował się bezpośrednio po jego wytworzeniu. Produkt przetworzony to taki, który na skutek zastosowanych względem niego procesów technologicznych nabrał nowych cech właściwości".

Słoma w postaci brykietu

Jak wyjaśniła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 5 maja 2011 r. (IPPB1/415-165/11-2/KS), „Działania polegające na poddaniu produktów suszeniu i prasowaniu za pomocą urządzenia zwanego brykieciarką bez użycia żadnych dodatków typu klej, sznurek, folia, itp. – jeżeli produkty te pozostaną nadal w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) – nie wykraczają poza zakres działalności rolniczej, o której mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. (...) z punktu widzenia przepisów tej ustawy fakt użycia specjalistycznych maszyn i urządzeń czy też poddanie czynnikom naturalnym powodującym ususzenie produktów pochodzących wyłącznie z własnych upraw pozostaje bez znaczenia przy kwalifikowaniu tego rodzaju działań do działalności rolniczej. Powyższe oznacza, iż przychód uzyskany ze sprzedaży produktów roślinnych – słomy w postaci brykietu, pochodzącej wyłącznie z własnego gospodarstwa rolnego – podlega wyłączeniu od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. (...).

W definicji działalności rolniczej nie mieści się zatem np.:

- ubój tucznika ani poubojowa rozbiórka mięsa, jak również sprzedaż produktów przetworzonych, takich jak wędliny (interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 7 lutego 2012 r., IPTPB1/415-279/11-6/KSU; interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 7 lutego 2012 r., IPTPB1/415-279/11-7/KSU),

- sprzedaż twarogów, serów i jogurtów (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 31 marca 2011 r., ITPB1/415-30/11/DP),

- sprzedaż kiszonych warzyw (np. ogórków, kapusty).

Do przychodu uzyskanego z tego typu działalności będą miały zastosowanie przepisy ustawy o PIT, gdyż sprzedaż przetworzonych produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej hodowli trzody to działalność gospodarcza. Przychody z takiej działalności należy więc zakwalifikować do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Oznacza to, że rolnik sprzedający przetworzone produkty rolne pochodzące z gospodarstwa rolnego powinien prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Zgodnie z ustawą o PIT prowadzi wtedy pozarolniczą działalność gospodarczą, chyba że uzyskane przychody będą zwolnione przedmiotowo z PIT.

Podatek niekoniecznie

Nie oznacza to jednak, że sprzedając przetworzone produkty roślinne lub zwierzęce, rolnik będzie zobowiązany do zapłaty PIT.

Dochody ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy lub hodowli, niestanowiących działów specjalnych produkcji rolnej, przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt, w tym również na rozbiorze, podziale i klasyfikacji mięsa, są bowiem wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 71 ustawy o PIT).

Ze zwolnienia korzysta m.in. sprzedaż:

- mięsa pochodzącego z uboju i rozbiórki własnych zwierząt hodowlanych,

- kiszonych ogórków i kapusty pochodzących z własnej uprawy,

- twarogów, serów, jogurtów z mleka pochodzącego od własnych krów, kóz czy owiec.

W tych przypadkach rolnik nie będzie zobligowany do prowadzenia podatkowej księgi przychodów.

Natomiast z omawianego zwolnienia nie może korzystać dochód z produkcji wędlin (interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 7 lutego 2012 r., IPTPB1/ 415-279/11-6/KSU; interpre- tacja Izby Skarbowej w Łodzi z 7 lutego 2012 r., IPTPB1/ 415-279/11-7/KSU).

Uwaga! Wolne od podatku dochodowego są także dochody ze sprzedaży surowców roślin zielarskich i ziół dziko rosnących leśnych, jagód, owoców leśnych i grzybów leśnych (PKWiU ex 02.30.40.0) – ze zbioru własnego albo z udziałem członków najbliższej rodziny (art. 21 ust. 1 pkt 72 ustawy o PIT).

Nawet gdy nie zatrudnia pracowników

Jeżeli zatem rolnik sprzedaje produkty roślinne i zwierzęce w stanie przetworzonym, to w tym zakresie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, nawet jeżeli nie zatrudnia w tym celu pracowników.

W sposób uproszczony

Jeżeli rolnik nie może skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 71 ustawy o PIT, gdyż np. sprzedaje wędliny, to prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i powinien prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. ?Rolnicy prowadzący działalność gospodarczą, tak jak pozostali przedsiębiorcy, są zobowiązani prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, oczywiście jeżeli nie prowadzą ksiąg rachunkowych (art. 24a ust. 1–6 ustawy o PIT).

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą pod pewnymi warunkami mogą prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów w sposób uproszczony, przeznaczony dla rolników prowadzących działalność gospodarczą.

Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów z uproszczenia mogą skorzystać rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne bez zatrudnienia w nim pracowników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz pracowników rolnych, wykonujący działalność gospodarczą osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli łączny przychód z tej działalności gospodarczej nie przekracza 10 000 zł w roku podatkowym.

Rolnicy prowadzący działalność gospodarczą i niespełniający tych warunków (np. zatrudniający pracowników) muszą prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według zasad ogólnych.

Przykład

Rolnik uprawia w gospodarstwie warzywa i zboża. Zboża i większość warzyw sprzedaje w stanie nieprzetworzonym. Jednak część uprawnianych ogórków i kapusty sprzedaje po ukiszeniu. Przychody ze sprzedaży zbóż i warzyw w stanie nieprzetworzonym nie podlegają ustawie o PIT, nie są przychodem podatkowym. Przychody ze sprzedaży kiszonych ogórków i kapusty są przychodem podatkowym, ale zwolnionym z PIT.

Ryczałt się nie opłaca

Zgodnie z art. 24a ust. 3 pkt 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy osób, które opłacają podatek dochodowy w formach zryczałtowanych. Dla znacznej części rolników uzyskujących dochody ze sprzedaży przetworzonych produktów rolnych wybór ryczałtu ewidencjonowanego nie będzie korzystny. Wykluczy bowiem skorzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 71 ustawy o PIT.

Z innych źródeł

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się m.in. przychody z działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku podatkowego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. Przychody z innych źródeł obligatoryjnie podlegają opodatkowaniu według zasad ogólnych, tj. skali podatkowej. Nie prowadzi się jednak dla nich podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Należy jednak pamiętać, że regulacja ta dotyczy marginalnej grupy rolników, tj. wytwarzających wino.

Zdaniem autora

Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy

Od przyszłego roku zmieni się kwalifikacja przychodów

Od 1 stycznia 2016 r. przychodami z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, będą – pod pewnymi warunkami – również przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów. Te grupy przychodów zostały dodane do katalogu przychodów z innych źródeł ustawą z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r., poz. 699).

Działalność rolnicza zdefiniowana w ustawach podatkowych

Działalnością rolniczą jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb. Jest to także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:

1) miesiąc – w przypadku roślin,

2) 16 dni – w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek,

3) 6 tygodni – w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego,

4) 2 miesiące – w przypadku pozostałych zwierząt

– licząc od dnia nabycia (art. 2 ust. 2 ustawy o PIT).

MLEKO Z DZIAŁALNOŚCI ROLNICZEJ, BUTELKA – Z GOSPODARCZEJ

Może się zdarzyć, że wraz ze sprzedażą nieprzetworzonego produktu roślinnego lub zwierzęcego w stanie nieprzetworzonym rolnik sprzedaje także inny towar. Przypadek taki na przykładzie sprzedaży surowego mleka z mlekomatu rozpatrywała Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 5 stycznia 2012 r. (ITPB1/415-1078/11/HD), wskazując, że „(...) wnioskodawca, prowadzący gospodarstwo rolne, jest producentem mleka i w związku z tym nabył urządzenie – mlekomat, które służy do bezpośredniej sprzedaży klientom indywidualnym surowego (nieprzetworzonego) mleka. W mlekomacie oprócz mleka sprzedawane są plastikowe butelki wielokrotnego użytku w cenie 1 zł. Wnioskodawca nabywa te butelki w cenie 0,54 zł netto za sztukę, zaś sprzedając jedną butelkę, zarabia 0,27 zł netto. (...) sprzedaż mleka z mlekomatu jest działalnością rolniczą. Działalność ta polega bowiem na sprzedaży mleka (w stanie nieprzetworzonym) wytworzonego we własnym gospodarstwie rolnym. Z uwagi na taką kwalifikację dochody uzyskiwane ze sprzedaży mleka z mlekomatu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast prowadzona działalność w zakresie sprzedaży plastikowych butelek, które można nabyć w mlekomacie, nie mieści się w przytoczonej powyżej definicji działalności rolniczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej. Opisana we wniosku sprzedaż plastikowych butelek z mlekomatu będzie spełniała wymogi definicji działalności gospodarczej, wynikającej z art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem przychód uzyskany z tej działalności będzie przychodem ze źródła określonego w cytowanym art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej. Dochód uzyskany z tej działalności będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (...)".

Rolnik prowadzący gospodarstwo rolne sprzedaje produkty rolne pochodzące z jego gospodarstwa rolnego. Rolnik nie prowadzi działów specjalnych produkcji rolnej. Czy sprzedaż tych produktów oznacza, że rolnik uzyskuje przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej i powinien prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów? – pyta czytelnik.

Przepisów ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej (>patrz ramka na str. >F3), z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej (zob. art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT).

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Materiał Promocyjny
BaseLinker uratuje e-sklep przed przestojem
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawo dla Ciebie
Nowy obowiązek dla właścicieli psów i kotów. Znamy szacowany koszt
Nieruchomości
Sąsiad buduje ogrodzenie i chce zwrotu połowy kosztów? Przepisy są jasne