Prawnik jest sprawniejszy, ale mniej etyczny

Przemiany ustrojowe oraz wejście Polski do UE wpłynęły na profesjonalizację usług prawniczych, ale jednocześnie obniżyły poziom etyczny prawników

Publikacja: 12.06.2008 08:10

Prawnik jest sprawniejszy, ale mniej etyczny

Foto: Rzeczpospolita

To wnioski z badań przeprowadzonych przez zespół socjologów prawa z Uniwersytetu Warszawskiego pod kierownictwem dr Elżbiety Łojko. Respondentami byli m.in. absolwenci Wydziału Prawa i Administracji UW oraz Zachodniej Szkoły Prawa.

Na pytanie, czy gospodarka wolnorynkowa wymusza istotne zmiany w sposobie wykonywania zawodu prawnika, aż 86,7 proc. badanych odpowiedziało twierdząco. Podkreślali, że wolny rynek zwiększył konkurencję (22,2 proc.) oraz doprowadził do walki o klienta. Zdaniem respondentów z taką sytuacją gorzej radzą sobie prawnicy, którzy mają doświadczenie zawodowe wyniesione jeszcze z PRL.

W opinii badanych konsekwencje gospodarki wolnorynkowej dla zawodów prawniczych widoczne są także w większej mobilności i dynamice prawników (19,6 proc.). Obecnie prawnik powinien być bardziej elastyczny i nie może się kierować szablonami właściwymi w czasach gospodarki centralnie kierowanej.

Badani wskazywali również, że obecnie tylko permanentne kształcenie pozwala prawnikowi czuć się w pełni profesjonalistą. Podkreślali, że prawnicy muszą się wykazywać znacznie większą wiedzą, niż tego wymagano od nich przed rokiem 1989. Ponoszą jednocześnie większą odpowiedzialność za skuteczność działań wobec klienta. Prawnik musi nie tylko znać dobrze prawo, ale też biegle władać językami obcymi i obsługiwać komputer, korzystać z Internetu, poczty e-mailowej.

W jednym z uzasadnień można przeczytać: “Pojawiło się wiele nowych obszarów w obrocie prawnym i do tego są potrzebne nowe wyspecjalizowane kancelarie, których kiedyś brakowało”.

87 proc. absolwentów uważa, że gospodarka wolnorynkowa spowodowała zmiany w sposobie wykonywania zawodu prawnika

– Dla części polskich prawników to motor do podnoszenia kwalifikacji bądź specjalizacji w konkretnych branżach. Dla innych jednak to usprawiedliwienie do podejmowania się każdej sprawy, jeśli tylko honorarium pozwoli na utrzymanie pozycji w warunkach konkurencji. To drugie podejście prowadzi często do załamania etosu zawodowego i zjawisk patologicznych wśród prawników – komentuje Elżbieta Łojko. Wraz z wolnym rynkiem pojawiła się bowiem presja na osiągnięcie sukcesu za wszelką cenę, z pominięciem etyki zawodowej. Sytuacja ta, w opinii pytanych, jest wysoce niekorzystna dla społecznego wizerunku prawników, gdyż powoduje kojarzenie zawodów prawniczych z pieniędzmi, a nie z zaufaniem społecznym. Odbija się to negatywnie na ich rzetelności. Zdaniem części badanych w ostatnich latach nastąpił wręcz upadek obyczajów zawodowych (10 proc.), a to dlatego, że wielu prawników traktuje prawo instrumentalnie i bez skrupułów manipuluje nim, jeśli klient jest gotów odpowiednio wysoko wynagrodzić te usługi.

Dziesięć lat temu zespół socjologów prawa pod kierownictwem Elżbiety Łojko przeprowadził wśród studentów WPiA UW inne badanie. Dotyczyło etyki i perspektyw zawodowych. Jego alarmujący wynik, który pokazywał, że aż 34 proc. studentów deklaruje przyzwolenie dla wręczenia łapówki z racji wykonywanego zawodu, sprowokował władze uczelni do zmian w programie studiów. – Był to bodziec do wprowadzenia specjalnych przedmiotów z zakresu etyki. Wstępne, nieopublikowane jeszcze wyniki tegorocznych badań potwierdzają, że ta decyzja była niezbędna – mówi Tadeusz Tomaszewki, dziekan WPiA UW.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki k.pawlak@rp.pl

To wnioski z badań przeprowadzonych przez zespół socjologów prawa z Uniwersytetu Warszawskiego pod kierownictwem dr Elżbiety Łojko. Respondentami byli m.in. absolwenci Wydziału Prawa i Administracji UW oraz Zachodniej Szkoły Prawa.

Na pytanie, czy gospodarka wolnorynkowa wymusza istotne zmiany w sposobie wykonywania zawodu prawnika, aż 86,7 proc. badanych odpowiedziało twierdząco. Podkreślali, że wolny rynek zwiększył konkurencję (22,2 proc.) oraz doprowadził do walki o klienta. Zdaniem respondentów z taką sytuacją gorzej radzą sobie prawnicy, którzy mają doświadczenie zawodowe wyniesione jeszcze z PRL.

Pozostało 83% artykułu
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP