Nie puszczają urzędników nawet na Białoruś. Moskwa strzeże swoich tajemnic

Federalna Służba Bezpieczeństwa (FSB) wywiera presję na pracowników ministerstw, aby w ogóle nie opuszczali Rosji, a nawet nie odwiedzali tak zwanych „przyjaznych” krajów, które nie nałożyły sankcji na Moskwę.

Przypomina to czasy sowieckie, kiedy to podróże zagraniczne były bardzo ograniczone. Nawet przed wojną na Ukrainie osobom posiadającym dostęp do tajnych informacji zakazano opuszczania Rosji.

– W ogóle nie można nigdzie pojechać, nawet do Uzbekistanu czy na Białoruś na święta majowe – skarży się jeden z rosyjskich urzędników. – Możesz wyjechać tylko wtedy, gdy masz pozwolenie.

Pod naciskiem FSB, następcy KGB z czasów sowieckich, rząd zabrania pracownikom różnych departamentów podróżowania gdziekolwiek bez specjalnego pozwolenia. Poszczególne wydziały nie chcą być postrzegane jako piąta kolumna. Sytuację potęguje fakt, że wojna na Ukrainie wywołała najgłębszy kryzys w stosunkach Moskwy z Zachodem od czasu kryzysu kubańskiego w 1962 r. Prezydent Władimir Putin twierdzi, że Stany Zjednoczone i ich sojusznicy toczą zasadniczo wojnę hybrydową przeciwko Rosji. FSB nie odpowiedziała na prośbę o komentarz.

14 opcji urlopu za granicą

Jak donoszą źródła zbliżone do rosyjskiej administracji, członkom rządu przyznano nieformalny zakaz podróżowania w 2022 r., a środek ten został formalnie przyjęty w połowie 2023 r. Teraz we wszystkich ministerstwach wprowadzono podobne ograniczenia dla osób prywatnych mających dostęp tajemnicy państwowej. Zasady różnią się w zależności od poziomu bezpieczeństwa, im do bardziej tajnych informacji ma dostęp dana osoba, tym większe ma restrykcje.

Pracowników niższej izby Dumy Państwowej Rosji obowiązuje zakaz wszelkich podróży zagranicznych, z nieoficjalną zasadą, że wszelkie prośby będą odrzucane. Dla pracowników MSW, FSB i Gwardii Narodowej realistycznie dostępnych jest tylko 14 opcji urlopu za granicą, po uwzględnieniu sankcji i traktatów ekstradycyjnych. Większość z nich to byłe państwa radzieckie, ale obejmują także Kubę, Iran, Koreę Północną i Syrię. Nawet podróż do Chin, których wymiana handlowa z Rosją gwałtownie wzrosła w ciągu ostatnich dwóch lat, budzi wątpliwości w związku z obawami dotyczącymi ekstradycji.

Osobom mającym dostęp do tajemnic państwowych zabroniono podróżować za granicę, zarówno do krajów „nieprzyjaznych”, jak i „przyjaznych”, chyba że istnieje ważny powód, taki jak choroba lub udział w pogrzebie. Urzędnikom ministerstwa finansów zakazano wszelkich podróży zagranicznych, z wyjątkiem podróży służbowych. Jeden z urzędników został zmuszony do odejścia ze stanowiska, gdy okazało się, że jego syn studiuje w Stanach Zjednoczonych. Jak wynika z informacji Reutersa, paszporty pracowników mających dostęp do tajemnic państwowych są przechowywane w specjalnym dziale wewnętrznym.

Definicja „tajemnicy państwowej” jest w Rosji szeroka

FSB obawia się, że urzędnicy zostaną po prostu zatrzymani, a następnie poddani ekstradycji na Zachód. Zachód może zaoferować im też układ w zamian za ujawnienie tajemnic państwowych.

Definicja „tajemnicy państwowej” jest w Rosji szeroka, a od czasu wojny została jeszcze bardziej poszerzona. Obejmuje wszystko, co mogłoby zaszkodzić państwu rosyjskiemu, w tym nie tylko wywiad wojskowy, nuklearny lub bezpieczeństwa, ale także rezerwy danych, produkcję i zużycie zasobów naturalnych, dane eksportowe, część polityki gospodarczej, niektóre ustalenia naukowe i wszelkie szczegóły dotyczące ochrony tajemnic.