Kręte drogi Viktora Orbána. O co chodzi premierowi Węgier? (WIDEO)

Budapeszt jako ostatni wyraził zgodę na wstąpienie Szwecji do sojuszu. Nie wiadomo, dlaczego zwlekał.

Aktualizacja: 27.02.2024 14:27 Publikacja: 27.02.2024 03:00

Premier Węgier w parlamencie w trakcie głosowania o członkostwie Szwecji w NATO

Foto: Attila KISBENEDEK/AFP

– Udało nam się wyjaśnić nasze wspólne intencje, dobre intencje – zapewniał węgierski premier Viktor Orbán, podpisując w piątek porozumienie z szefem szwedzkiego rządu Ulfem Kristerssonem.

Dokument nie dotyczył jednak wstąpienia Szwecji do NATO – o tym w poniedziałek zadecydował węgierski parlament (188 za i tylko sześciu przeciw) – ale zakupu kolejnych szwedzkich samolotów bojowych Gripen dla węgierskiej armii.

Premiera Orbana błąd w kalkulacji

Nadal niejasne pozostaje, dlaczego premier Orbán blokował przyjęcie Szwecji do sojuszu. Wcześniej w Budapeszcie mówiono, że obiekcje zostaną usunięte, gdy tylko Turcja zgodzi się na przyjęcie do NATO nowego członka. Premier Recep Erdogan przedstawiał przy tym listę żądań pod adresem Szwedów. A Węgrzy nie.

– To jest dla nas całkiem zabawne – dobrze rozumiemy, dlaczego Turcja się sprzeciwiała. Ona miała swe żądania. A Węgry w ogóle takich nie sformułowały – rozkładał ręce w rozmowie z dziennikarzami węgierski opozycyjny deputowany Marton Tompos.

To jest dla nas całkiem zabawne – dobrze rozumiemy, dlaczego Turcja się sprzeciwiała. Ona miała swe żądania. A Węgry w ogóle takich nie sformułowały

węgierski deputowany Marton Tompos

Już w obecnym roku część deputowanych rządzącego Fideszu zaczęła wskazywać na szwedzką krytykę stanu demokracji na Węgrzech. Głównym problemem okazał się film rozpowszechniany w szwedzkich szkołach (a sfinansowany przez prywatną fundację), który opowiadał o demokracji na świecie i gdzie mimochodem krytykowano Węgry.

Jednocześnie premier Orbán zażądał, by do Budapesztu przyjechał szef szwedzkiego rządu i podjął rozmowy o „problemach”. Szwedzi początkowo odrzucili żądanie, ale w końcu Kristersson przybył nad Dunaj, ratując wizerunek Orbána.

Ankara bowiem zgodziła się na szwedzkie członkostwo już 26 stycznia, pozostawiając Budapeszt samemu sobie. Wcześniej podejrzewano, że obie stolice w jakiś sposób koordynują swą akcję, okazało się jednak, że nie.

– Z jednej strony możemy powiedzieć, że to był błąd w kalkulacjach, że Fidesz spóźnił się, nie zrozumiał sytuacji. Ale z drugiej strony również rozumiemy, że jedyną osobą, która zyskała na tym, był prezydent Władimir Putin. A premier Orbán już wcześniej wyświadczał mu jakieś przysługi, dlaczego by również nie tym razem – zastanawiał się Tompos.

Węgry w cieniu Putina

Najgorszym jednak z punktu widzenia premiera Orbána było to, że również Węgrzy nie rozumieli, o co mu chodzi. W badaniach socjologicznych zamówionych przez najstarszą, węgierską gazetę „Nepszava” okazało się, że prawie dwie trzecie pytanych była za wstąpieniem Szwecji do NATO, a 60 proc. uważało, że kraj szkodzi swemu wizerunkowi, sprzeciwiając się temu.

Respondenci przy tym nie potrafili jednoznacznie wskazać przyczyn sprzeciwu. Dla 29 proc. była to szwedzka krytyka węgierskich władz, 14 proc. sądziło, że to rodzaj targu w sprawie odmrożenia funduszy UE dla Węgier. A 11 proc. sądziło, że Orbán robi to pod wpływem Moskwy.

Najgorszym jednak z punktu widzenia premiera Orbána było to, że również Węgrzy nie rozumieli, o co mu chodzi

Jednocześnie węgierskie władze wpadły w inne kłopoty. Prezydent kraju podała się do dymisji z powodu ułaskawienia osoby skazanej za pedofilię. Afera, jaka w związku z tym wybuchła, uderzyła w „twarde jądro” zwolenników Orbána, którzy popierali jego politykę „tradycyjnej rodziny” i ograniczania ruchów LGBT. Na ulice Budapesztu wyszła też opozycja, żądając bezpośrednich wyborów prezydenta. Ale nowym – znów wybranym przez parlament – został Tamás Sulyok, ceniony prawnik i były przewodniczący Sądu Konstytucyjnego, zupełnie nieznany jako polityk.

Ratując twarz

W tej sytuacji, przeciągając obstrukcję w sprawie Szwecji, Orbán znalazł się w trudnej sytuacji, coraz bardziej osamotniony. Dlatego w ciągu ostatniego miesiąca jego polityka wobec rosyjskiej wojny z Ukrainą zaczęła wyglądać jak zygzak. Z jednej strony nie zawetował kolejnego pakietu unijnych sankcji, ale z drugiej nie zgodził się na unijne oświadczenie w drugą rocznicę rosyjskiego najazdu. W sprawach bezpieczeństwa zgodził się w końcu poprzeć członkostwo Szwecji w NATO, ale zaczął też rozmowy z Chinami i z Iranem, które zaniepokoiły sojuszników Budapesztu.

Czytaj więcej