Reklama
Rozwiń
Reklama

Prawo do klauzuli sumienia niemal dla każdego

Czy pracownik sektora usługowego będzie mógł odmówić zlecenia z uwagi na przekonania? Senat szykuje ustawę, która to ułatwi.

Aktualizacja: 06.02.2018 17:03 Publikacja: 05.02.2018 18:26

Prawo do klauzuli sumienia niemal dla każdego

Foto: Fotorzepa, Sławomir Mielnik

Drukarz z Łodzi Adam J. w 2016 roku odmówił wykonania stojaka reklamowego dla organizacji LGBT. Motywował to sprzeciwem sumienia, jednak został prawomocnie skazany na grzywnę. O klauzuli sumienia mówią też farmaceuci odmawiający sprzedaży tzw. antykoncepcji awaryjnej. Z informacji medialnych wynika, że takich aptek przybywa, choć m.in. rzecznik praw obywatelskich twierdzi, że taka odmowa jest nielegalna.

Klauzula sumienia została sformułowana tylko w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Jednak jej stosowanie przez osoby niebędące lekarzami może stać się wkrótce łatwiejsze. Dlatego że senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zaczęła prace nad zmianą ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.

Znajduje się w niej jedyny w polskim prawie przepis, generalnie ograniczający klauzulę sumienia. Mówi, że „korzystanie z wolności sumienia i wyznania nie może prowadzić do uchylania się od wykonywania obowiązków publicznych nałożonych przez ustawy". I rozpoczęcie prac nad uchyleniem tego właśnie przepisu dwukrotnie przegłosowała już w styczniu senacka komisja.

Zajęła się tą sprawą pod wpływem petycji Fundacji SPES, reprezentowanej przez Michała Drozdka. To były doradca premiera Jana Olszewskiego i marszałka Macieja Płażyńskiego. Rzeczywistym autorem petycji jest jednak prof. Aleksander Stępkowski, były prezes Instytutu Ordo Iuris, znanego z głośnej propozycji zakazu aborcji. To nie koniec związków instytutu z petycją. W posiedzeniu komisji wziął udział przedstawiciel Ordo Iuris dr Tymoteusz Zych.

Skąd pomysł na uchylenie przepisu? Z petycji wynika, że jest on niezgodny z międzynarodowym konwencjami, a przede wszystkim z art. 53 ust. 1 konstytucji, który mówi, że „każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii". Podczas posiedzenia komisji w Senacie padał też argument, że ustawa ma rodowód z PRL.

Reklama
Reklama

Niewiele mówiło się o tym, jakie skutki miałoby uchylenie przepisu, a mogą być znaczne. – Można to interpretować jako próbę wprowadzenia klauzuli sumienia dla każdego – twierdzi specjalista od prawa wyznaniowego dr hab. Paweł Borecki. – Byłoby to krokiem w złym kierunku, bo można wyobrazić sobie sytuację, że ktoś, powołując się na sprzeciw sumienia, odmówi płacenia podatków. Albo że prokurator odmówi ścigania niektórych przestępstw – wylicza.

Dr Tymoteusz Zych zgadza się z opinią, że po uchyleniu przepisu odwoływanie się do sumienia byłoby łatwiejsze.

– Wpłynęłoby to na urealnienie gwarancji konstytucyjnej, która mówi, że prawo do sprzeciwu sumienia przysługuje każdemu bez względu na to, czy istnieją przepisy ustawowe. Potwierdza to orzecznictwo TK – tłumaczy.

Nie zgadza się jednak z tezą, że klauzula sumienia miałaby bezwzględny charakter, groźny dla porządku publicznego. Zauważa, że konstytucja spod wolności uzewnętrzniania religii wyłącza m.in. kwestie związane z bezpieczeństwem państwa i ochroną zdrowia.

Poza tym mimo zmian w ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania pozostaną inne przepisy szczegółowe. Przykładowo drukarza z Łodzi skazano z kodeksu wykroczeń. W jaki sposób nowy stan prawny będą interpretować więc sądy? – Podczas prac w komisji zastanowimy się nad konsekwencjami. Spytamy o opinię Ministerstwo Zdrowia i rzecznika praw obywatelskich, a stanowisko przygotuje nam biuro legislacyjne – mówi wicemarszałek Senatu prof. Michał Seweryński z PiS.

Dyskusja nad klauzulą sumienia toczy się też w Sejmie. W styczniu Komisja do spraw Petycji skierowała do Ministerstwa Zdrowia dezyderat dotyczący przyznania takiego uprawnienia farmaceutom.

Policja
Nietykalna sierżant „Doris”. Drugie życie tajnej policjantki
Polityka
Nowy rok, nowy konkurs. Ale czy nowy prezes IPN?
Polityka
Sondaż poparcia partii politycznych. Lider się umacnia. Przepychanka Konfederacji
Polityka
Fundacja Grzegorza Brauna nie będzie mogła się starać o 1,5 proc. podatku
Polityka
Nowy sondaż: Kto chce Polexitu? Wyborcy PiS przed Konfederacją
Materiał Promocyjny
W kierunku zrównoważonej przyszłości – konkretne działania
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama