Najbliższa rodzina osoby publicznej – żona, dzieci, partner – będzie musiała składać oświadczenia majątkowe, nawet gdy mają rozdzielność majątkową – zakłada rządowy projekt, który trafił właśnie do Sejmu.
Rząd PiS chce pokazać, że choć odrzucił kompleksowy projekt o jawności życia publicznego Mariusza Kamińskiego, zrealizuje jedną ze sztandarowych obietnic wyborczych sprzed czterech lat – większej transparentności osób piastujących funkcje publiczne i kontroli ich majątków.
Nowy projekt
Co ciekawe, jak ustaliła „Rzeczpospolita", projekt powstawał w Kancelarii Premiera zupełnie poza wpływem ministra Kamińskiego, któremu zawsze podlegała ta dziedzina, bo to jego ludzie będą ją de facto realizować – majątki będzie kontrolować nie tylko skarbówka, ale i Centralne Biuro Antykorupcyjne. Do prezentowania stanowiska rządu w tej sprawie przed parlamentem został upoważniony wicepremier Jacek Sasin.
Projekt praktycznie w niczym nie przypomina projektu Kamińskiego, którego pomysły wywołały popłoch nawet we własnej partii. Kamiński chciał wprowadzić m.in. publiczny rejestr umów cywilnoprawnych i jednakowy dla wszystkich wzór oświadczenia majątkowego. Wszystkie oświadczenia miały być jawne i publikowane w BIP, poza oświadczeniami funkcjonariuszy służb. Kamiński chciał objąć obowiązkiem ujawnienia majątku ogromną rzeszę decydentów, m.in. prezesów i członków zarządów oraz rad nadzorczych spółek z ponad 10-proc. udziałem Skarbu Państwa lub samorządów, osoby uczestniczące w procesie udzielania zamówień publicznych, w procesach prywatyzacyjnych.
Tego w rządowym projekcie nie ma. Co więc jest?
Poza obowiązkiem składania oświadczeń majątkowych najbliższej rodziny osoby publicznej – żony (także kiedy dokonano rozdzielności majątkowej, również ich dzieci oraz partnerów) – jest rozszerzenie wymogu składania oświadczeń na grupę osób, która dotychczas nie musiała ujawniać swojego majątku. Chodzi o szefów m.in. PFRON, NFOŚiGW i NFZ. Zdaniem projektodawców „powyższe regulacje przyczynią się do zwiększenia poziomu zaufania społeczeństwa do osób piastujących funkcje publiczne" – czytamy w uzasadnieniu nowego projektu.
Niejawne majątki
Projekt jednak tylko z pozoru zwiększy transparentność. Jak się okazuje, rząd pozostawił wymóg wyrażenia zgody na ujawnienie majątku. Mówi o tym takie oto zdanie w uzasadnieniu do projektu: „Należy podkreślić, że pozostałe osoby obowiązane na podstawie nowelizowanej ustawy do składania oświadczeń majątkowych będą mogły tak jak dotychczas wyrazić zgodę na ich ujawnienie".
Trzy dostępy do treści rp.pl w ramach jednej prenumeraty
Dlaczego to tak istotne? Rząd PiS pokazał już, że jawność nie jest jego mocną stroną – jak pisała „Rzeczpospolita" w czasach rządu Beaty Szydło, swoje majątki utajnili wszyscy wiceministrowie zdrowia, rozwoju, obrony narodowej, infrastruktury i cyfryzacji. Sam ówczesny wicepremier Mateusz Morawiecki zgodę na ujawnienie swojego majątku wyraził dopiero pod ogromną presją opinii publicznej i nakazie samego Jarosława Kaczyńskiego. To niepokojący precedens, który nie miał miejsca od czasu wprowadzenia ustawy antykorupcyjnej w 1997 r. – o jawność majątków rządowych ministrów dbał bowiem rząd Jarosława Kaczyńskiego i premierzy PO–PSL.
Dzięki rozdzielności premier Morawiecki nie ujawnił, że jego żona ma m.in. 15 ha działki na wrocławskim Oporowie, którą kupił według „GW" pod koniec lat 90. dzięki znajomościom z hierarchami Kościoła i – zdaniem biegłej sądowej – po zdecydowanie zaniżonej cenie. Efekty nowej ustawy łatwo przewidzieć – rodziny polityków i osób publicznych będą składać oświadczenia majątkowe, ale opinia publiczna nigdy ich nie pozna.
