Polski Ład wprowadza duże zmiany w najpopularniejszych preferencjach podatkowych: we wspólnym rozliczeniu małżonków oraz samotnych rodziców. Małżonkowie będą mogli złożyć wspólne zeznanie już za rok zawarcia małżeństwa. Nowe przepisy likwidują natomiast możliwość rozliczenia z samotne wychowywanym dzieckiem. W zamian rodzice odliczą od podatku ulgę wynoszącą 1500 zł. Jednak w większości przypadków efekt finansowy będzie dla nich niekorzystny.
Już na początek
Zmieniony art. 6 ust. 2 ustawy o PIT zakłada, że małżonkowie muszą pozostawać w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy albo od dnia zawarcia związku do ostatniego dnia roku podatkowego – gdy związek ten został zawarty w trakcie roku. To oznacza, że rozliczą się razem już za rok ślubu. Dotychczas trzeba było czekać do kolejnego.
Co ważne, nowe zasady będą obowiązywać już w rozliczeniu za 2021 r. Zgodnie z art. 70 Polskiego Ładu zmiany wprowadzone w art. 6 ust. 2 ustawy o PIT mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.
>Przykład: państwo Kowalscy pobrali się w sierpniu 2021 r. Jeśli pozostają we wspólności majątkowej, będą mogli złożyć wspólne zeznanie już za 2021 r., składając je do końca kwietnia 2022 r.
By skorzystać z preferencji, trzeba złożyć wniosek, czyli zaznaczyć, tak jak dotychczas, odpowiednie pola w deklaracji. Małżonkowie będą opodatkowani od sumy swoich dochodów, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z nich, kwot pomniejszających dochód. Podatek będzie określany w podwójnej wysokości PIT obliczonego od połowy łącznych dochodów.
Przy wspólnym rozliczeniu podatnicy będą też mieli prawo do ulgi dla klasy średniej, mającej chronić przed dopłatą podatku pracowników i przedsiębiorców płacących podatek według skali, których roczne przychody wynoszą od 68 412 zł do 133 692 zł. Każdy z małżonków może odliczyć ulgę od połowy sumy łącznych przychodów uzyskanych przez nich w roku podatkowym.
Ustawa przyznaje też prawo do wspólnego opodatkowania za rok, w którym został zawarty związek małżeński również w przypadku śmierci jednego z małżonków.
Zmiana rozliczenia
Z przepisów ustawy o PIT wykreślony zostanie natomiast art. 6 ust. 4 dotyczący wspólnego rozliczenia z samotnie wychowywanym dzieckiem. Mechanizm tej preferencji był taki sam jak w przypadku małżonków. Samotny rodzic płacił podatek w podwójnej wysokości od połowy dochodów (dziecko zwykle ich nie miało). Polski Ład wprowadza w to miejsce inne rozwiązanie. Zgodnie z nowym art. 27 ea od podatku obliczonego zgodnie z art. 27 można będzie odliczyć kwotę 1500 zł. Z preferencji skorzysta rodzic albo opiekun prawny, który jest: a) panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką albo rozwodnikiem, b) osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów albo c) osobą pozostającą w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności.
Podobnie jak dotychczas ulga będzie przysługiwać na trzy grupy dzieci: małoletnie; pełnoletnie otrzymujące zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną; uczące się do ukończenia 25. roku życia, jeśli ich dochody opodatkowane według art. 27 (skala) lub art. 30b (np. z giełdy) nie przekroczą w roku 3089 zł. Wyjątkiem jest renta rodzinna.
Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc
Rząd chce też zakończyć spory o to, który z rodziców skorzysta z preferencji. Doprecyzowano, że odliczenie 1500 zł przysługiwać będzie tylko jednemu z rodziców albo opiekunów prawnych. Zaś w przypadku braku porozumienia między nimi skorzysta ten, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu kodeksu cywilnego. Wykluczeni mają być rodzice pozostający w nieformalnych związkach. Zgodnie z nowym art. 27 ea ust. 3. odliczenie nie przysługuje osobie, która wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym. Wykluczone są też osoby, które złożą wniosek o wspólne rozliczenie z małżonkiem.
Opinia dla „Rzeczpospolitej"
Grzegorz Grochowina, szef zespołu zarządzania wiedzą w departamencie podatkowym w KPMG w Polsce.
Polski Ład to także ukłon w stronę młodych małżeństw. Rozliczą się wspólnie już za 2021 r., nawet gdy związek małżeński zostanie zawarty pod koniec grudnia br. To dobre rozwiązanie, ponieważ z roku na rok coraz więcej osób korzysta ze wspólnego rozliczenia. Natomiast dla wielu samotnych rodziców zmiana przepisów obowiązująca w rozliczeniu za 2022 r. może oznaczać realne straty. Dotychczasowy mechanizm, polegający na zapłacie podwójnej wysokości podatku od połowy dochodów, zostanie zastąpiony ulgą kwotową. Zmiana będzie neutralna dla osób z minimalnym wynagrodzeniem, które ze względu na kwotę wolną 30 tys. zł i tak nie zapłacą PIT. Najwięcej stracą natomiast ci, których dochody przekraczają próg podatkowy, ale dzięki rozliczeniu z dzieckiem byliby opodatkowani według stawki 17 proc. Odliczenie 1500 zł w większości przypadków nie zapewni tego efektu.
Czytaj więcej
Polski Ład "PiS" wejdzie w życie 1 stycznia 2022 r. Podpowiadamy Czytelnikom, co ich czeka. Kto zyska, a kto straci, i ile. Kiedy warto się zastanowić nad zmianą formy opodatkowania i dlaczego.
