PIT 2011: odszkodowanie za błędne decyzje podatkowe fiskusa

Podatnik poszkodowany błędną decyzją organu podatkowego może wytoczyć fiskusowi proces cywilny

Publikacja: 15.03.2012 07:45

Od 1 stycznia 2007 r. obowiązują zmienione zasady dochodzenia odszkodowań za błędne decyzje podatkowe. Do końca 2006 r. szczególny tryb określała sama ordynacja podatkowa. Główną wadą tej regulacji było to, że ograniczała się do ekstremalnych sytuacji, które miały związek z określonymi przesłankami stwierdzenia nieważności decyzji czy wznowieniem postępowania (np. rażącym naruszeniem prawa). Ponadto, aby uzyskać odszkodowanie, podatnik musiał najpierw wystąpić z wnioskiem do fiskusa, który wydał wadliwą decyzję. Dopiero jeśli fiskus nie chciał przyznać odszkodowania – co, jak nietrudno się domyślić, było normą – lub zgadzał się na mniejszą niż żądana kwotę, podatnik mógł oddać sprawę do sądu powszechnego.

Od 1 stycznia 2007 r. ta sytuacja uległa zmianie. Ordynacja podatkowa reguluje kwestię odszkodowań w jednym krótkim przepisie, który odsyła wprost do prawa cywilnego.

Gwarancja dochodzenia roszczeń znajduje się w samej Konstytucji RP. Jej art. 77 ust. 1 mówi, że każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Bardziej szczegółowe regulacje zawiera kodeks cywilny. W art. 415 mówi, że kto ze swej winy wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Odpowiedzialność odszkodowawcza za błędy fiskusa obejmuje rzeczywiste szkody i utracone korzyści

Do szkód wyrządzonych działaniem urzędników odnosi się wprost art. 417 k.c. Zgodnie z nim za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa, a także jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Do postępowań odszkodowawczych z organami odnosi się również art. 4171 k.c. Podstawowe zastosowanie będzie miał jego § 2, w myśl którego, jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

W praktyce, aby można mówić o powstaniu szkody w związku z działaniem (zaniechaniem) fiskusa, muszą zaistnieć trzy przesłanki:

- podatnik musi ponieść szkodę,

- szkoda ta musi być wynikiem wydania niezgodnej z prawem decyzji przez organ podatkowy,

- jej niezgodność z prawem musi być stwierdzona we właściwym postępowaniu, np. sądowoadministracyjnym.

Niestety, dochodzenie odszkodowania od fiskusa przed sądem cywilnymi, nie jest zadaniem łatwym. Procesy są czasochłonne, a ponadto to podatnik będzie musiał przekonać sąd do swoich racji przedstawiając odpowiednie dowody. Będzie musiał też określić wysokość poniesionej szkody, uiścić wpis sądowy, opłacić pełnomocnika czy ponieść koszty ewentualnych ekspertyz. Warto to wszystko skalkulować przed podjęciem decyzji o wystąpieniu z pozwem i na chłodno ocenić, czy koszty postępowania sądowego nie pochłoną „zysków" z wygranej.

Od 1 stycznia 2007 r. obowiązują zmienione zasady dochodzenia odszkodowań za błędne decyzje podatkowe. Do końca 2006 r. szczególny tryb określała sama ordynacja podatkowa. Główną wadą tej regulacji było to, że ograniczała się do ekstremalnych sytuacji, które miały związek z określonymi przesłankami stwierdzenia nieważności decyzji czy wznowieniem postępowania (np. rażącym naruszeniem prawa). Ponadto, aby uzyskać odszkodowanie, podatnik musiał najpierw wystąpić z wnioskiem do fiskusa, który wydał wadliwą decyzję. Dopiero jeśli fiskus nie chciał przyznać odszkodowania – co, jak nietrudno się domyślić, było normą – lub zgadzał się na mniejszą niż żądana kwotę, podatnik mógł oddać sprawę do sądu powszechnego.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów