Po wybuchu wojny, a zwłaszcza po klęsce Francji, władze portugalskie nie chciały przyjmować uchodźców z Polski. Zależało im na zachowaniu neutralności kraju i unikaniu zadrażnień z Niemcami. Dopiero kiedy generał Sikorski zapewnił, że rząd w Londynie będzie się starał jak najszybciej ewakuować przybyłych do Portugalii obywateli polskich i że nie będą oni dla Portugalczyków ciężarem, zapory na granicy zostały uchylone.

Obietnicy, że nasi obywatele nie będą sprawiać w Portugalii kłopotu, nie udało się spełnić.

We wrześniu 1941 roku Stanisław Schimitzek, który w czasie wojny w Lizbonie pracował jako delegat rządu na uchodźstwie ds. opieki społecznej, dowiedział się, że w lizbońskim więzieniu Aljube przebywa major Zdzisław Żórawski, uprzednio osadzony w Madrycie za pomoc udzieloną byłemu królowi Rumunii, Karolowi II, i jego kochance Elenie Lupescu w ucieczce do Portugalii. Po nagłym wyjeździe z ojczyzny dworska para utknęła w Hiszpanii w przymusowej gościnie. Groziło jej, że wpadnie w ręce Niemców, czego przybysze, zwłaszcza pani Lupescu, która pochodziła z rodziny żydowskiej, starali się uniknąć. Zuchwałą ucieczkę Karola II z Hiszpanii urządzili urzędujący w Lizbonie oficerowie polskiego wywiadu.

Major Żórawski to niejedyny obywatel Rzeczypospolitej skazany nad  Tagiem w czasie wojny. Wielu Polaków trafiło do portugalskich więzień, ponieważ przechodziło z Francji i Hiszpanii przez zieloną granicę. Kilkudziesięciu niezameldowanych żołnierzy polskich tajna policja PVDE zaskoczyła na przykład 11 sierpnia 1941 roku w penseo przy rua de Santa Marta w Lizbonie. Nasi rodacy czekali tam na statek brytyjski, który miał rzucić kotwicę na Tagu.

Przemyt kobiet

Ale niejeden przybysz z Polski zadarł z portugalskim wymiarem sprawiedliwości z powodów mniej chwalebnych. Nasi uchodźcy łamali przepisy zobowiązujące mieszkańców Luzytanii do dyscypliny lub zanadto interesowali się czarnym rynkiem. Niejeden dorabiał się na przemycie, inni spiskowali i prowadzili rozgrywki szpiegowskie. Tylko nieliczne z tych operacji uchodziły uwagi czujnej PVDE.