Wojna jak rozpędzona śmieciarka

Po dwóch stronach pierwszej linii okopów – i u Remarque’a, i u Barbusse’a – te same opisy kiszek zwisających z podziurawionych brzuchów, mózgi wypływające z czaszek. Na wojnie jedni zostawili niewinność i marzenia, inni kończyny albo twarz.

Publikacja: 06.12.2024 15:10

Okaleczeni niemieccy żołnierze wzięci do brytyjskiej niewoli w bitwie nad Sommą, 3 września 1916 r.

Okaleczeni niemieccy żołnierze wzięci do brytyjskiej niewoli w bitwie nad Sommą, 3 września 1916 r. Podtrzymują się nawzajem, idąc między pozycjami Brytyjczyków

Foto: Imperial War Museums

Przychodziły i przychodzić będą. Aż do kresu nocy. Mary spod Verdun, Sommy i Marny. Miały i mieć będą nie do końca określone kształty, ziarniste cery, powykręcane członki i powyłamywane mordy – Les Gueules Cassées. Niewyraźne i zawodzące. Najczęściej zaś skamlające, przygniecione grobowymi kamieniami bólu. Nieuchwytne niczym aniołowie „w złocie i błękicie ponad pierścieniem zniszczenia”. Podczas wojny, gdy jeszcze żyły, nazywano je pieszczotliwie les poilus, owłosionymi troglodytami. Po okopowych doświadczeniach stały się nowym gatunkiem, który zmienił oblicze ziemi. Nazywano ich później „potwornymi topielcami”, „małpoludami w łachmanach” albo „zmasakrowanymi kukłami”…

Pozostało jeszcze 94% artykułu

Już za 19 zł miesięcznie przez rok

Jak zmienia się Polska, Europa i Świat? Wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i historia w jednym miejscu i na wyciągnięcie ręki.

Subskrybuj i bądź na bieżąco!

Reklama
Plus Minus
Polska jest na celowniku Rosji. Jaka polityka wobec Ukrainy byłaby najlepsza?
Plus Minus
„Kształt rzeczy przyszłych”: Następne 150 lat
Plus Minus
„RoadCraft”: Spełnić dziecięce marzenia o koparce
Plus Minus
„Jurassic World: Odrodzenie”: Siódma wersja dinozaurów
Plus Minus
„Elio”: Samotność wśród gwiazd
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama