Bogusław Chrabota: Dojmujące poczucie deficytu wolności

Opisać problem wolności? Nie będąc teoretykiem? Nie próbując szukać uniwersalnych definicji? Bez wdawania się w spór z takim czy innym akademizmem? Czy to w ogóle możliwe? I czy taka refleksja, a może prędzej rekolekcja z przeszłości, może kogoś zainteresować?

Aktualizacja: 28.11.2014 12:00 Publikacja: 28.11.2014 00:44

Nowa Huta. Lata 80. Zamieszki przed pomnikiem Lenina. Fot. Piotr Kędzierski

Nowa Huta. Lata 80. Zamieszki przed pomnikiem Lenina. Fot. Piotr Kędzierski

Foto: Forum

Na moją rzecz przemawia tylko pewna niepowtarzalność historii. Jej indywidualna odrębność w splocie z ludzkimi losami.

Otóż nie jest prawdą, że historia się powtarza. Jeśli nie powtarzają się linie papilarne i rysunek siatkówki oka, a eksperci w dziedzinie foniatrii twierdzą, że cechy indywidualne ma każdy z osobna ludzki głos, trudno, żeby mógł się powtórzyć jakiś proces czy wydarzenie w dziejach. Zwłaszcza że główną siłą sprawczą tychże dziejów są indywidualni ludzie, nie wspominając już o odmiennych odniesieniach kulturowych, cywilizacyjnych czy technicznych. Nigdy historia kreślona przez Aleksandra Wielkiego nie powtórzy się w dziejach Cezara, Zulusa Czaki czy Napoleona, choć wszyscy byli wielkimi wodzami i musieli się zmagać z równie skomplikowaną rzeczywistością swoich czasów. Jeśli zaś wolno szukać uogólnień, są one możliwe wyłącznie na poziomie analogii. Tym zaś zajmują się nie historycy, tylko bajkopisarze, z których to szat próbują się wyzwolić filozofowie historii. Chcą, żeby ich myślenie brać na poważnie, ale to trudne, bo jedyne, co potrafią uchwycić, to krótki moment w czasie. Opisany językiem ich epoki. Jej wyzwań, dylematów i warsztatu.

Pozostało 97% artykułu
„Rzeczpospolita” najbardziej opiniotwórczym medium października!
Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.

Czytaj za 9 zł miesięcznie!
Plus Minus
„Ilustrownik. Przewodnik po sztuce malarskiej": Złoto na palecie, czerń na płótnie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Plus Minus
„Indiana Jones and the Great Circle”: Indiana Jones wiecznie młody
Plus Minus
„Lekcja gry na pianinie”: Duchy zmarłych przodków
Plus Minus
„Odwilż”: Handel ludźmi nad Odrą
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Plus Minus
Gość "Plusa Minusa" poleca. Artur Urbanowicz: Eksperyment się nie udał