Kradzież energii elektrycznej nie podlega VAT

[b]Wynika tak z wyroku NSA z 13 marca 2009 r. (I FSK 127/08).[/b]

Spółka sprzedająca energię elektryczną nakłada opłaty za nielegalny jej pobór. Jej zdaniem nie jest to czynność podlegająca VAT. Pobierane opłaty mają charakter sankcyjny oraz odszkodowawczy i nie są wynagrodzeniem ze względu na brak cechy ekwiwalentności. Nielegalny pobór energii nie jest dostawą towarów, ponieważ nie występuje tu przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Czyn taki mieści się w zakresie art. 6 pkt 2 ustawy o VAT z 2004 r., w myśl którego przepisów ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Organ podatkowy nie zgodził się z tym. W jego ocenie sprzedaż energii elektrycznej jest czynnością, która może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, a sam brak takiej umowy nie wywołuje skutku nieważności tej czynności. Ponadto opłaty określane są według szacowanej wielkości poboru energii i tym samym są kwotami należnymi od nabywcy za dostawę towaru, podlegającymi VAT.

Spółka wniosła skargę do WSA, który podzielił jej stanowisko.

W skardze kasacyjnej na ten wyrok organ podatkowy argumentował, że należność za nielegalny pobór energii stanowi ekwiwalent należności za tę energię i podlega VAT.

NSA oddalił skargę. Stwierdził, że [b]należności pobierane z tytułu nielegalnego poboru energii nie podlegają VAT. Otrzymywane świadczenia, które uwzględniają taryfy zakładu energetycznego, mają charakter odszkodowawczy[/b]. Siłą rzeczy odszkodowanie zawierać będzie ekwiwalent za należności, które byłyby pobierane w razie legalnego poboru energii.

[i]Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Katarzyna Piotrowska, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)[/b]

Za nielegalny pobór energii prawo energetyczne przewiduje kary pieniężne. Do przedsiębiorstwa energetycznego należy wybór, czy w związku z tym pobiera opłatę w wysokości określonej w taryfach za nielegalnie pobraną energię, czy też będzie dochodziło odszkodowania na zasadach ogólnych. [b]Jak wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2006 r. (K 37/04), niezależnie od wyboru sposobu dochodzenia należności związanych z nielegalnym poborem energii uzyskane kwoty będą miały charakter odszkodowawczy[/b].

Dostawca energii ponosi szkodę w związku z nielegalnym zachowaniem sprawcy (poborem energii bez zgody właściciela). W związku z tym opłata nakładana na sprawcę będzie rekompensatą dla właściciela za poniesione szkody i utracone korzyści. Opłata o charakterze odszkodowania nie może być uznana za wynagrodzenie w zamian za świadczenie usług, ponieważ nie występuje w tym wypadku świadczenie drugiej strony; pobór energii występuje bez wiedzy i zgody właściciela, a prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel nie jest przenoszone na osobę nielegalnie pobierającą energię. Nie można tu więc mówić o czynności opodatkowanej VAT.

Dodatkowo za nieopodatkowaniem nielegalnego poboru energii VAT przemawia art. 6 ust. 2 ustawy o VAT z 2004 r., zgodnie z którym przepisów ustawy o VAT nie stosuje się do czynności niemogących być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Kradzież energii elektrycznej podlega sankcjom karnym, jest również czynem niedozwolonym w rozumieniu prawa cywilnego, w związku z czym nie stosuje się do niej przepisów ustawy o VAT.