CIT: Co musi obejmować zorganizowana część przedsiębiorstwa

Tak wynika z wyroku NSA z 30 sierpnia 2011 (II FSK 502/10).

Podatnik producent okien twierdził, że opisany we wniosku o interpretację wydział produkcji szyb zespolonych spełnia warunki uznania za zorganizowaną część przedsiębiorstwa (dalej zcp). Jest to bowiem organizacyjnie i funkcjonalnie wyodrębniony zespół składników majątkowych (maszyny, urządzenia itd.) oraz niemajątkowych (oprogramowanie, know-how itp.), przeznaczony do samodzielnego wytwarzania szyb. Poza tym może on stanowić niezależny podmiot gospodarczy.

Podatnik opierał się na definicji z art. 4a pkt 4 ustawy o CIT. W myśl tego przepisu zcp jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Organ podatkowy uznał, że nie jest to zorganizowana część przedsiębiorstwa, a tylko suma poszczególnych składników majątkowych. Dlatego że wśród wymienionych składników majątkowych nie ma ani miejsca prowadzenia działalności wydziału, tzn. nieruchomości, ani tytułu prawnego do niej.

Strona argumentowała, że definicja znajdująca się w ustawie o CIT nie przewiduje takiej przesłanki. Ponadto zcp jest elementem przedsiębiorstwa, dlatego nie może być z nim utożsamiana. W jej skład nie mogą więc wchodzić wszystkie składniki tworzące przedsiębiorstwo.

NSA przychylił się do stanowiska podatnika. Stwierdził, że ustawodawca w art. 4a pkt 4 ustawy o CIT nie zdecydował się na uznanie tytułu prawnego do nieruchomości jako elementu niezbędnego do uznania zespołu składników majątkowych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

—Mateusz Macios współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Mariusz Żochowski, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Organy podatkowe prezentują dość restrykcyjne stanowisko w zakresie będącym przedmiotem rozstrzygnięcia w komentowanym wyroku.

W wielu przypadkach kwestionują bowiem możliwość uznania określonego zespołu składników majątkowych jako zcp, pomimo ich organizacyjnego, funkcjonalnego i finansowego wyodrębnienia w ramach przedsiębiorstwa. W szczególności wskazują na dodatkowe przesłanki, jakie muszą być spełnione dla istnienia zcp, np. posiadanie tytułu prawnego do nieruchomości.

W razie niespełnienia tych dodatkowych warunków uznają, że określony zespół składników materialnych i niematerialnych nie jest zdolny do realizowania określonych zadań jako samodzielne przedsiębiorstwo. W konsekwencji przedmiotowy zespół składników majątkowych nie może być uznany za zcp, co w przypadku aportu wiąże się z koniecznością rozpoznania przez wnoszącego wkład niepieniężny przychodu podatkowego w wartości nominalnej objętych udziałów lub akcji.

W komentowanym wyroku NSA nie zgodził się z takim podejściem, podkreślając, że dla uznania organizacyjnie i finansowo wyodrębnionego w przedsiębiorstwie zespołu składników materialnych i niematerialnych (zcp) nie jest konieczne posiadanie tytułu prawnego do nieruchomości. Warunek taki nie wynika bowiem z definicji legalnej zcp zawartej w ustawie o CIT.

Komentowany wyrok NSA potwierdza dotychczasowe stanowisko prezentowane przez sądy administracyjne, zgodnie z którym wyłączenie ze składników przedsiębiorstwa nieruchomości nie niweczy możliwości kontynuowania działalności gospodarczej (np. wyrok NSA z 10 marca 2011, I FSK 1062/10).

Sądy administracyjne podkreślają również, że brak praw do nieruchomości nie jest przesłanką wykluczającą uznanie zespołu określonych składników materialnych i niematerialnych za zcp w rozumieniu art. 4a pkt 4 ustawy o CIT, jeśli organizacyjnie i finansowo wyodrębniony zespół tych składników może potencjalnie samodzielnie wykonywać określone zadania jako przedsiębiorstwo (wyrok WSA w Warszawie z 24 sierpnia 2011, III SA/Wa 483/11).

Wydaje się, że stawianie dodatkowych warunków niezbędnych dla istnienia zcp (innych niż wynikające z definicji zawartej w ustawie o CIT) może prowadzić do konstruowania zbyt rygorystycznych wymogów, pozwalających na uznanie danych składników majątkowych za zcp.

W konsekwencji cel wprowadzenia regulacji dotyczących zcp może nie zostać w praktyce w pełni osiągnięty (wyrok WSA w Poznaniu z 12 maja 2010, I SA/Po 249/10).

Zobacz także: