Abonamenty medyczne objęte PIT

Opodatkowaniu nie podlega wartość poszczególnych świadczeń medycznych, ale samo uprawnienie podatnika do ich wykorzystania.

Tak orzekł NSA 21 grudnia 2011 r. (II FSK 438/10).

Spółka zamierza wykupić swoim pracownikom pakiety na usługi medyczne w niepublicznym zakładzie zdrowotnym. Zapłaci za nie cenę ryczałtową, za każdy miesiąc odrębnie. Cena będzie uzależniona od liczby pracowników korzystających z pakietów. We wniosku o interpretację przepisów podatkowych spółka pytała, czy w tej sytuacji wartość pakietu medycznego jest przychodem pracownika ze stosunku pracy na gruncie ustawy o PIT.

W jej ocenie nie ma możliwości ustalenia wartości świadczeń medycznych otrzymywanych przez poszczególnych pracowników, zwłaszcza że niektórzy w ogóle z nich nie korzystają.

Organ podatkowy stwierdził, że samo objęcie pracowników nieobowiązkową niepubliczną opieką zdrowotną (o określonej wartości) to dla nich świadczenie nieodpłatne, które jest przychodem ze stosunku pracy na gruncie PIT.

Sąd podzielił to stanowisko. Uznał, że jest możliwe ustalenie wartości świadczenia na rzecz pracownika z tytułu przyznania pakietu medycznego, gdyż opodatkowaniu nie podlegają poszczególne świadczenia wynikające z pakietu, ale samo prawo do korzystania ze świadczeń w nim przewidzianych. Ponadto sąd podkreślił, że jest to świadczenie inne, aniżeli świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT jako zwolnione z podatku.

—Paweł Buda współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Aldona Szady-Ślaska menedżer w Zespole Doradztwa dla Pracodawców firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Komentuje Aldona Szady-Ślaska, menedżer w Zespole Doradztwa dla Pracodawców firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Skarga kasacyjna w tej sprawie została złożona przez spółkę w lutym 2010 r., a zatem jeszcze przed słynnymi uchwałami NSA w sprawie pakietów medycznych (z 24 maja 2010 r., II FPS 1/10 oraz z 24 października 2011 r., II FPS 7/10), lecz ze względu na moc wiążącą uchwał NSA dla składów sądów administracyjnych w zasadzie można się było spodziewać takiego orzeczenia.

Komentowany wyrok potwierdza utrwalone już stanowisko – identyczne rozstrzygnięcia zapadły w dwóch innych sprawach (II FSK 637/10 oraz II FSK 493/10), w których powołano argumentację z uchwał NSA, że pakiety medyczne mają charakter prywatnego ubezpieczenia, a opodatkowane jest samo prawo do korzystania z opieki medycznej, a nie wartość usług medycznych, z których skorzystał pracownik.

Co do zasady należy się zgodzić ze stanowiskiem NSA z tym zastrzeżeniem, że przyjęta argumentacja nie jest do końca trafna. NSA uznał pakiet medyczny za nieodpłatne świadczenie, zamiast za świadczenie ponoszone za pracownika. Przepis tymczasem wyraźnie odróżnia powstanie przychodu w przypadku świadczeń pieniężnych (wystarczy, żeby były pozostawione do dyspozycji pracownika) od nieodpłatnych świadczeń (które muszą być nie tyle pozostawione do dyspozycji, co otrzymane, na co zwracali uwagę sędziowie w zdaniach odrębnych).

Tak szeroka wykładnia pojęcia nieodpłatnego świadczenia wzbudziła obawy doradców podatkowych, że będzie ona nadużywana przez organy podatkowe w przypadku innych świadczeń pracowniczych, co się okazało uzasadnione w świetle interpretacji i wyroków z października – grudnia 2011 r. (w zakresie ulgowych przejazdów komunikacyjnych czy imprez integracyjnych).

Zdarzył się nawet przypadek uznania przez ministra finansów za przychód zwrotu przez pracodawcę kosztów wizy wykupionej w celu odbycia podróży służbowej, gdyż potencjalnie pozwalała ona pracownikowi na przekraczanie granicy także w celach prywatnych.

W świetle tak utrwalonej linii orzeczniczej w kwestii pakietów medycznych płatnicy powinni dążyć do wyodrębnienia w umowach z dostawcami usług medycznych tej części abonamentu, która odnosi się do usług w zakresie medycyny pracy, obowiązkowej dla pracodawcy (i zwolnionej z opodatkowania dla pracownika), od części dodatkowej, która będzie przychodem pracownika.

To, że nie można wyodrębnić części składki obowiązkowej od nieobowiązkowej, nie jest argumentem za brakiem możliwości przypisania pracownikowi konkretnej kwoty przychodu, lecz będzie oznaczało, że wartość całej należności za pakiet będzie uznana za przychód.