Prawo łaski: pełna swoboda w stosowaniu

Stosowanie prawa łaski nie podlegało dyskusji i wymykało się wszelkim prawniczym kontestacjom. Ukształtowało się w Rzymie na dobre w III wieku po Chr., a zatem jeszcze w czasach pogańskich cesarzy. Imperator Aleksander Sewer pisał w 225 r. do żołnierza Gallicanusa: „Postępując w porządku mej łaski (indulgentia) uwalniam cię od kary z ustawy korneliańskiej, pod którą podpadłeś – wierzę – raczej wskutek błędu niż z niegodziwości".

Aktualizacja: 20.12.2015 13:14 Publikacja: 20.12.2015 11:02

Prawo łaski: pełna swoboda w stosowaniu

Foto: Fotorzepa, Piotr Nowak

Z prawa łaski korzystano głównie w postępowaniu karnym. Pisał prawnik Modestyn: „przestępstwa pozwanych podlegają abolicji na podstawie prawa łaski", czego dokonywano dla darowania kar już nałożonych, ale też przed rozpoczęciem ścigania: ze swobodą i w sposób równie uprawniony. Działo się tak również na długo wcześniej. Oto Juliusz Cezar nakazał Markowi Antoniuszowi, naonczas trybunowi ludowemu, aby zorganizował plebiscyt dla ułaskawienia osób skazanych na podstawie ustawy przeciw oszustwom wyborczym, przygotowanej z inicjatywy Pompejusza. Ten sposób korzystania z prawa łaski, charakterystyczny dla ostatniego półwiecza przed Chr., wskazywał na przyznawanie swoistej kompetencji prawodawczej tym, których dziś nazwalibyśmy władzą wykonawczą. Sześć wieków później, w epoce chrześcijańskiego cesarza Justyniana, świecka przecież indulgentia udzielana przez władcę pojedynczym osobom pojawia się w katalogu kompetencji imperatora. Czytamy w „Instytucjach" justyniańskich: „Co za właściwe uważa cesarz, ma moc ustawy, gdyż na podstawie ustawy »królewskiej«, która dla nadania mu władzy została wydana, lud odstąpił mu i przeniósł na niego całą swoją władzę i moc".

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Teraz 4 zł za tydzień dostępu do rp.pl!

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Opinie Prawne
Michał Zacharski: Areszt w państwie prawa. Chodzi nie tylko o immunitet
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Roman Giertych bierze się za „Kastę” i stawia sędziom najcięższe zarzuty
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Czy Adam Bodnar zrobi z Marcina Romanowskiego męczennika?
Opinie Prawne
Dariusz Lasocki: PKW odbierze PiS dotację? Komisja pod politycznym pręgierzem
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Opinie Prawne
Robert Gwiazdowski: Czy renta wdowia jest sprawiedliwa? System emerytalny jest nie do utrzymania