Media donoszą, że spółki Skarbu Państwa planują przyznać wybranym pracownikom szczególne świadczenia związane z rozwiązaniem umowy (tzw. złote spadochrony). Mają one obejmować między innymi odprawy związane z rozwiązaniem umowy, wydłużone okresy wypowiedzenia czy też umowy o zakazie konkurencji. Działania te mają być podejmowane w celu zabezpieczenia interesów pracowników. W aktualnej sytuacji politycznej naturalnym jest, że zmiana składu rządu, która wydaje się nieuchronna, spowoduje istotne zmiany również w składach osobowych spółek Skarbu Państwa.
Przyznawanie nieuzasadnionych interesem spółki świadczeń stabilizacyjnych („złotych spadochronów”) jest wątpliwe z perspektywy prawnej. Należy odwołać się do treści art. 58 § 2 k.c. czy też art. 353(1) k.c., wyznaczającego zakres swobody umów. Strony mogą zawrzeć umowę, o ile jej treść lub cel nie sprzeciwiają się właściwości (naturze) umowy, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Przyznanie zatrudnionym szczególnych świadczeń, które są sprzeczne z interesem jednej ze stron – spółki – jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i przekracza granice swobody umów.
Świadczenia mają być korzystne dla obu stron
Odprawy, wydłużone okresy wypowiedzenia czy też umowy o zakazie konkurencji są elementem współczesnej praktyki kontraktowej. Stanowią najbardziej typowe przykłady tzw. świadczeń stabilizacyjnych. Potocznie świadczenia te zwane są również „złotymi spadochronami”.
W powszechnym obrocie gospodarczym świadczenia stabilizacyjne przyznawane są wybranym osobom na etapie zatrudniania. W praktyce dotyczą one kluczowego personelu (najczęściej najwyższa kadra kierownicza), co podyktowane jest wpływem tych osób na organizację przedsiębiorstwa oraz faktem, że poszukiwanie przez tego typu osoby nowego miejsca zatrudnienia z reguły jest procesem długotrwałym. Funkcją tych świadczeń jest zapewnienie korzyści obu stronom stosunku prawnego. Zatrudniany otrzymuje większy komfort wykonywania swoich obowiązków czy też poczucie stabilizacji w ramach wykonywanej funkcji. To z kolei jest zbieżne z interesem pracodawcy. W jego interesie jest, aby strategiczny personel pełnił swoje obowiązki w warunkach stabilnych, nie obawiając się wpływu gwałtownego rozwiązania stosunku pracy na sytuację życiową. To powinno przełożyć się na myślenie najważniejszych menedżerów o perspektywie długofalowego interesu organizacji, na czym modelowo każdemu pracodawcy zależy.
Daję, abyś dał
Przyznawanie świadczeń stabilizacyjnych w obawie przed zwolnieniem, wynikającym ze zmian osób reprezentujących właściciela spółki (Skarbu Państwa), jest całkowicie sprzeczne ze wspomnianą powyżej funkcją. Świadczenia te nie służą stabilizacji zatrudnienia ukierunkowanej na realizację interesu pracodawcy oraz pracownika. Mają one na celu jedynie zabezpieczenie interesu pracownika. Działanie to w żadnej mierze nie realizuje natomiast interesów spółki.
