Sławomir Pilarczyk: NSA wyposażył podatników w solidne argumenty

Naczelny Sąd Administracyjny zdaje się stosować zasadę in dubio pro tributario jako remedium na niskiej jakości przepisy.

Publikacja: 05.04.2023 07:32

Sławomir Pilarczyk: NSA wyposażył podatników w solidne argumenty

Foto: rp.pl / Paweł Rochowicz

W podjętej 27 marca 2023 r. uchwale (sygn. akt I FPS 2/22) Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów stwierdził, że art. 15zzr ust. 1 pkt 3 specustawy covidowej z 2 marca 2020 r. nie dotyczy wstrzymania, rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Dla przypomnienia sprawa rozstrzygnięta uchwałą dotyczyła konkretnego podatnika, wobec którego organy podatkowe określiły zaległość w okresie przedawnionym. Powołały się przy tym na art. 15zzr ust. 1 pkt 3 specustawy covidowej, zgodnie z którym bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów przedawnienia uległ wydłużeniu.

Czytaj więcej

Przedsiębiorcy dalej mogą korzystać z części covidowych ułatwień

Moim zdaniem treść podjętej uchwały należy ocenić pozytywnie. Z jednej strony usuwa ona bowiem pojawiające się wątpliwości odnośnie do liczenia terminów przedawniania zobowiązań podatkowych w przyszłych okresach, z drugiej zaś strony daje solidny argument podatnikom, którzy toczą spory z organami podatkowymi w podobnych sprawach.

Na szczególną uwagę zasługuje podkreślenie przez NSA wagi zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatników uregulowanej w art. 2a ordynacji podatkowej, która w praktyce nie jest chętnie stosowana przez organy podatkowe.

Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatników powinna stanowić dla podatników zabezpieczenie przed mało precyzyjną legislacją w obszarze prawa podatkowego oraz jej dowolną interpretacją przez organy podatkowe. Wydaje się, że zasada ta powinna szczególnie chronić przed powoływaniem nowych regulacji podatkowych w krótkim czasie, z czym bez wątpienia mieliśmy do czynienia w początkowej fazie pandemii koronawirusa.

NSA zdaje się wreszcie stosować zasadę in dubio pro tributario jako swoiste remedium na niskiej jakości przepisy, które negatywnie wpływają na pewność prawa niezbędną do poprawnego funkcjonowania gospodarki i administracji państwa.

Jest to również kierunek zgodny z poglądem Trybunału Konstytucyjnego, który m.in. w wyroku z 13 grudnia 2017 r. (sygn. akt SK 48/15) zwracał uwagę na konieczność respektowania zasady in dubio pro tributario w procesie wykładni przepisów prawa podatkowego. Zgodnie z wymogami konstytucyjnymi niejasnych regulacji podatkowych nie wolno interpretować na niekorzyść podatników, a w konsekwencji, jeśli takie regulacje okazują się ostatecznie wieloznaczne, to zgodnie z zasadą in dubio pro tributario należy opowiedzieć się za rozwiązaniem uwzględniającym interes podmiotu obowiązanego do świadczeń podatkowych.

Przyjęty przez NSA w uchwale kierunek wykładni przepisów prawa podatkowego należy ocenić pozytywnie. Pozwala on również oczekiwać, że orzecznictwo sądów administracyjnym tę tendencję podtrzyma.

Na odrębny komentarz zasługuje kwestia wpływu uchwały na sytuację podatników, którzy skorygowali swoje rozliczenia czy złożyli wnioski o stwierdzenie nadpłaty w okresie już przedawnionym, interpretując na swoją korzyść treść art. 15 zzr ust. 1 pkt 3 specustawy covidowej.

Jest to zagadnienie, które w praktyce może dotknąć wielu podatników. Mając na uwadze ustne uzasadnienie uchwały, wydaje się, że kwestia ta powinna być rozstrzygana w sposób analogiczny, jak zaprezentował NSA w ogłoszonej uchwale. Naczelny sąd ostatecznie bowiem przesądził, że w rozpatrywanej indywidualnej sprawie podatkowej spór powinien zostać rozstrzygnięty z powołaniem się przede wszystkim na zasadę in dubio pro tributario.

W przypadku złożenia korekty czy wniosku nadpłatowego w okresie przedawnionym również mamy do czynienia z konkretną sprawą podatkową, indywidualnym podatnikiem, którą podejmował decyzje w oparciu o treść tych samych przepisów, których interpretacja w ocenie NSA budzi uzasadnione wątpliwości.

A zatem w tych sprawach podatnicy powinni mieć również prawo powoływać się za zasadę rozstrzygania wątpliwości na ich korzyść, w sytuacji potencjalnego sporu z fiskusem. Niemniej NSA w uchwale nie doniósł się wprost do tego zagadnienia, w związku z tym kluczowe będzie pisemne uzasadnienie uchwały.

Autor jest starszym menedżerem w CRIDO

W podjętej 27 marca 2023 r. uchwale (sygn. akt I FPS 2/22) Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów stwierdził, że art. 15zzr ust. 1 pkt 3 specustawy covidowej z 2 marca 2020 r. nie dotyczy wstrzymania, rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Dla przypomnienia sprawa rozstrzygnięta uchwałą dotyczyła konkretnego podatnika, wobec którego organy podatkowe określiły zaległość w okresie przedawnionym. Powołały się przy tym na art. 15zzr ust. 1 pkt 3 specustawy covidowej, zgodnie z którym bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów przedawnienia uległ wydłużeniu.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
ZUS
Rząd podwyższa składki ZUS dla mikroprzedsiębiorców w 2022 r.
Prawo w Firmie
Nowy projekt rządu: pracownik bez szczepienia nie dostanie pensji
Prawo dla Ciebie
Wszystko o nowym roku szkolnym 2021/22: egzaminy, szczepienia i 300+
Prawo w Firmie
Jak rozliczyć subwencję z Polskiego Funduszu Rozwoju
Materiał Promocyjny
SSC/GBS Leadership Program 2023
Nauczyciele
Reforma edukacji ministra Czarnka - kurator oceni jakość pracy szkoły
Prawo dla Ciebie
Trybunał znowu odroczył rozprawę ws. prymatu konstytucji