Autorskie prawa majątkowe powstają z chwilą powstania utworu i jego uzewnętrznienia osobie innej niż twórca. Z powstaniem praw nie wiążą się żadne dodatkowe wymagania, które warunkowałyby ich powstanie.
Począwszy 22 lipca 2000 r., czyli od wejścia w życie nowelizacji ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autorskie prawa majątkowe istnieją od momentu powstania utworu, trwają przez całe życie twórcy i wygasają wraz z upływem 70 lat od dnia jego śmierci. Przed nowelizacją okres ten wynosił odpowiednio 50 lat. Zwrócić należy jednak uwagę na art. 124 ustawy o prawie autorskim, który stanowi, że ochrona 70-letnia trwa w stosunku do utworów stworzonych przed datą wejścia w życie prawa autorskiego, których ochrona na dotychczasowych zasada nie wygasła, i do utworów, w stosunku do których ochrona wygasała, ale przy zastosowaniu przedłużonych okresów ochrony trwałaby nadal.
Wydawałoby się na pierwszy rzut oka, że powyższa zasada jest prosta i nie powinna wywoływać żadnych problemów z jej stosowaniem. Faktycznie tak jest, jeżeli mamy do czynienia z utworem jednego znanego autora. W innych sytuacjach okres trwania autorskich praw majątkowych liczony może być od innych zdarzeń.
Jeżeli mamy kilku współtwórców utworu, termin obowiązywania autorskich praw majątkowych, a w konsekwencji okres ochrony utworu, liczymy od daty śmierci ostatniego ze współtwórców.
Co w sytuacji, gdy nie znamy twórcy utworu? Wówczas autorskie prawa majątkowe wygasają z upływem 70 lat, ale od daty rozpowszechnienia utworu, a więc od daty udostępnienia go w jakikolwiek sposób za zgodą twórcy. Również gdy autorskie prawa majątkowe z mocy prawa przysługują innej osobie niż twórca, np. w przypadku pracodawcy w stosunku do utworu pracowniczego, 70-letni termin ochrony liczony jest od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony – od daty jego ustalenia, a więc w konsekwencji od daty powstania.
