Lokale: sprzedaż w Polsce, zakup w Unii

Odmowa zastosowania prawa krajowego sprzecznego z prawem wspólnotowym przysługuje nie tylko sądom, ale także organom administracji podatkowej, i jest to ich obowiązek – stwierdza doradca podatkowy, menedżer w zespole rozwiązań dla pracodawców Deloitte

Aktualizacja: 14.01.2010 06:02 Publikacja: 14.01.2010 00:02

Lokale: sprzedaż w Polsce, zakup w Unii

Foto: Fotorzepa, Dariusz Majgier DM Dariusz Majgier

Red

[b]Czy właściciel mieszkania nabytego w latach 2004 – 2006, który chce je sprzedać przed upływem pięciu lat i nabyć mieszkanie w państwie unijnym, powinien płacić 10-proc. podatek od zbycia nieruchomości?[/b]

Przychody z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej przed 1 stycznia 2007 roku podlegają przepisom wówczas obowiązującym, które dopuszczały zwolnienie przychodów uzyskanych ze sprzedaży mieszkania pod warunkiem przeznaczenia uzyskanych środków na zakup nieruchomości położonej wyłącznie w Polsce. Co – opierając się na literalnym brzmieniu przepisu – od razu wykluczałoby zwolnienie w razie nabycia mieszkania za granicą.

[srodtytul]U nas i we Wspólnocie[/srodtytul]

Od 1 maja 2004 r. Polska jest związana [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=173259]traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską (TWE)[/link] i innymi traktatami, prawem przyjętym przez organy unijne oraz wykładnią wynikającą z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS). Zgodnie z zasadą pierwszeństwa oraz bezpośredniego stosowania i bezpośredniego skutku prawa unijnego przepis krajowy sprzeczny z prawem wspólnotowym automatycznie przestaje znajdować zastosowanie w tym zakresie, w jakim narusza zasady unijne, a wszystkie organy krajowe mają obowiązek zastosowania normy wspólnotowej.

Oczywiście w prawie unijnym nie ma normy wprost zakazującej państwu członkowskiemu stosowania określonych ulg podatkowych tylko do rodzimych nieruchomości. Ale przepisy TWE przewidują prawo każdego obywatela Unii do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich (art. 18), które znalazło szczególny wyraz w art. 43 TWE dotyczącym swobody podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej oraz w art. 39 TWE dotyczącym swobody przemieszczania się pracowników. Naruszenie tych fundamentalnych zasad następuje także wtedy, gdy prawo krajowe w sposób pośredni, nawet nie mając takiego celu, faktycznie prowadzi do skutku ograniczającego te zasady.

Uzależnienie skorzystania ze zwolnienia podatkowego od tego, czy inna nabywana nieruchomość zlokalizowana jest w Polsce, zniechęca do nabycia lokalu poza naszym krajem. Podatnik, który decyduje się dokonać sprzedaży mieszkania w Polsce w celu nabycia w państwie unijnym innego lokalu, na gruncie podatkowym jest dyskryminowany w porównaniu z osobą, która nabywa polski lokal. Tym samym przepis, faworyzując podatkowo nabywanie tylko polskich lokali, niewątpliwie pośrednio ogranicza swobodę przemieszczania się, podejmowania zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Wspólnoty. Dla ETS naruszenie prawa unijnego jest tu oczywiste. W wyroku z 26 października 2006 r. (C 345/05) potwierdził on sprzeczność z TWE portugalskich przepisów podatkowych, które uzależniają skorzystanie ze zwolnienia od opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości od warunku, by zostały one ponownie zainwestowane na terytorium kraju.

[srodtytul]Orzecznictwo jest jasne[/srodtytul]

Polskie sądy administracyjne w pełni zgadzają się z tą argumentacją. WSA w Warszawie w dwóch wyrokach (z 14 września 2009 r., III SA/Wa 942/09, z 4 listopada 2009 r., III SA/Wa 832/09) uznał, że podatnicy mają prawo do zwolnienia także w razie nabycia lokalu w innym kraju Unii.

Znając podejście WSA w Warszawie, podatnik, który nabył mieszkanie przed rokiem 2007, a zamierza je teraz sprzedać i nabyć mieszkanie unijne, może skorzystać ze zwolnienia. Natomiast ci podatnicy, którzy już złożyli PIT-28 i zapłacili 10-proc. podatek, mogą składać korekty deklaracji i wnioski o stwierdzenie nadpłaty – w razie ich nieuznania przez urząd wygrają przed sądem.

Niestety, same urzędy, powołując się na zasadę legalizmu, niechętnie wydają pozytywne decyzje w takich sytuacjach. Droga sądowa jest zaś skomplikowana i nie każdy podatnik się na nią zdecyduje.

Urzędy często zachowują się tak, jakby kwestia stosowania prawa unijnego dotyczyła tylko sądów lub też wręcz twierdzą, że to ustawodawca powinien zmienić treść ustawy. Świadczy to o braku zrozumienia zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego, gdyż zarówno ETS (wyrok C-97/90 Lennertz), jak i WSA (III SA/Wa 263/0) konsekwentnie potwierdzają, że odmowa zastosowania prawa krajowego sprzecznego z prawem wspólnotowym przysługuje nie tylko sądom, ale też organom administracji podatkowej, i jest to ich obowiązek.

Minister finansów mógłby wydać ogólną interpretację w tej kwestii, zgodnie z art. 14a ordynacji podatkowej, w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz ETS.

Przyznać też trzeba, że nowelizacje ustaw w ramach dostosowywania ich do prawa unijnego często są dokonywane doraźnie, co widać na przykładzie kolejnych zmian [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80474]ustawy o PIT[/link] (np. dopuszczenie możliwości odliczania składek społecznych unijnych od 1 stycznia 2008 r., z pominięciem okresu od 1 maja 2004 do 31 grudnia 2007 r.).

Ustawodawca powinien całościowo dostosować ustawę o PIT do prawa unijnego, a zmiany te powinny być dokonane z mocą od 1 maja 2004 roku.

[b]Czy właściciel mieszkania nabytego w latach 2004 – 2006, który chce je sprzedać przed upływem pięciu lat i nabyć mieszkanie w państwie unijnym, powinien płacić 10-proc. podatek od zbycia nieruchomości?[/b]

Przychody z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej przed 1 stycznia 2007 roku podlegają przepisom wówczas obowiązującym, które dopuszczały zwolnienie przychodów uzyskanych ze sprzedaży mieszkania pod warunkiem przeznaczenia uzyskanych środków na zakup nieruchomości położonej wyłącznie w Polsce. Co – opierając się na literalnym brzmieniu przepisu – od razu wykluczałoby zwolnienie w razie nabycia mieszkania za granicą.

Pozostało 87% artykułu
Opinie Prawne
Maciej Gawroński: Za 30 mln zł rocznie Komisja będzie nakładać makijaż sztucznej inteligencji
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie Prawne
Wojciech Bochenek: Sankcja kredytu darmowego to kolejny koszmar sektora bankowego?
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Sędziowie 13 grudnia, krótka refleksja
Opinie Prawne
Rok rządu Donalda Tuska. "Zero sukcesów Adama Bodnara"
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Opinie Prawne
Rok rządu Donalda Tuska. "Aktywni w pracy, zapominalscy w sprawach ZUS"