Giełdy towarowe bez zezwoleń

Wątpliwość taka powstała w związku z tym, że od 21 października 2009 r. spółki prowadzące rynki regulowane, na których odbywa się obrót papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, mogą organizować również platformy obrotu towarami. Czy są one zatem giełdami towarowymi w rozumieniu [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9F1053F66D1D9692C963EDA2D238E056?id=178219]ustawy z 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (DzU z 2005 r. nr 121, poz. 1019 ze zm.; dalej: ustawa A)[/link]?

Obrót towarami może się odbywać bądź w transakcjach prywatnych, bądź za pośrednictwem zorganizowanych platform obrotu. Z kolei wśród zorganizowanych platform obrotu można wyróżnić takie, które nie podlegają szczególnej regulacji prawnej, oraz takie, które są objęte przepisami ustawy, a więc posiadają status giełdy towarowej.

Obrót dokonywany za pośrednictwem giełdy towarowej co do zasady ma charakter kasowy. Nadanie giełdzie towarowej charakteru rynku, który nie jest dedykowany obrotowi instrumentami pochodnymi na towary, wiąże się z wejściem w życie 21 października 2009 r. znowelizowanej [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=179231]ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (DzU z 2009 r. nr 165, poz. 1316; dalej: ustawa B)[/link]. Przed 21 października ubiegłego roku przedmiotem obrotu na giełdach towarowych mogły być również instrumenty pochodne. Obecnie możliwość ta została ograniczona do bardzo wąskiej kategorii instrumentów pochodnych na towary (patrz: rysunek 1).

Również obrót instrumentami pochodnymi na towary może się odbywać w transakcjach prywatnych lub za pośrednictwem zorganizowanej platformy obrotu. W Polsce zorganizowany obrót instrumentami pochodnymi na towary może się odbywać zasadniczo za pośrednictwem rynku regulowanego i podlega wówczas regulacji ustawy 2. Rynek regulowany może przybrać formę rynku giełdowego lub pozagiełdowego. Dodatkowo obrót instrumentami pochodnymi na towary może odbywać się za pośrednictwem platformy mającej status alternatywnego systemu obrotu i również podlegać przepisom ustawy B (patrz: rysunek 2).

Na gruncie obowiązujących przepisów spółka prowadząca rynek regulowany może organizować obrót towarami giełdowymi w rozumieniu ustawy A (bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie giełdy towarowej), co jest istotną nowością wprowadzoną 21 października 2009 roku.

Pojawiły się jednak wątpliwości dotyczące statusu prawnego tej nowej platformy obrotu, której specyfikę można opisać następująco:

> jest organizowana przez spółkę prowadzącą rynek regulowany,

> przedmiotem obrotu są towary (obrót na rynku kasowym),

> podlega ustawie o giełdach towarowych,

> nie wymaga uzyskania zezwolenia na prowadzenie giełdy towarowej.

Platforma obrotu będąca przedmiotem rozważań nie stanowi rynku regulowanego w rozumieniu ustawy B. Na rynku regulowanym dokonywany jest obrót instrumentami finansowymi, która to kategoria nie obejmuje towarów. Powstaje więc pytanie: czy platforma obrotu towarami organizowana przez spółki prowadzące rynek regulowany jest giełdą towarową w rozumieniu ustawy A, czy jest specyficzną platformą, do której tylko stosuje się przepisy ustawy A.

Zgodnie z ustawą B do spółki prowadzącej giełdę lub rynek pozagiełdowy, która organizuje obrót towarami giełdowymi, oraz do tego obrotu stosuje się odpowiednio przepisy ustawy A. Takie brzmienie sugeruje, że platforma obrotu towarami organizowana przez spółki prowadzące rynek regulowany nie jest giełdą towarową w rozumieniu ustawy A.

Z kolei zgodnie z tą ustawą giełdą towarową jest zespół osób, urządzeń i środków technicznych zapewniający wszystkim uczestnikom obrotu jednakowe warunki zawierania transakcji dotyczących towarów giełdowych oraz jednakowy dostęp w tym samym czasie do informacji rynkowych. Dodatkowo prowadzenie giełdy towarowej wymaga uzyskania zezwolenia ministra finansów. Ustawa ta reguluje również kwestię zasad obrotu na giełdzie towarowej oraz warunków, jakie musi spełniać spółka prowadząca giełdę towarową. Uzasadnione wydaje się więc twierdzenie, że jeśli platforma obrotu spełnia wskazane warunki, to jest giełdą towarową w rozumieniu ustawy A.

Czy platforma obrotu towarami organizowana przez spółki prowadzące rynek regulowany spełnia te warunki? Przedmiotem obrotu na takiej platformie są towary giełdowe w rozumieniu ustawy A. Spółka prowadząca taką platformę obrotu obowiązana jest również upowszechniać jednolite informacje umożliwiające ocenę aktualnej wartości towarów giełdowych. Do obrotu towarami giełdowymi organizowanego przez spółki prowadzące rynek regulowany znajduje zastosowanie większość przepisów ustawy A. Wydaje się, że jedyna istotna różnica między giełdą towarową a nową platformą obrotu towarami sprowadza się do wyłączenia obowiązku uzyskania zezwolenia na prowadzenie giełdy towarowej w wypadku platform obrotu organizowanych przez spółki prowadzące rynek regulowany. Choć organizowanie platform obrotu towarami przez spółki prowadzące rynek regulowany nie wymaga uzyskania zezwolenia na prowadzenie giełdy towarowej w trybie przewidzianym w ustawie A, to przecież takie platformy mogą być organizowane wyłącznie przez spółki, które już uzyskały zezwolenie na prowadzenie rynku regulowanego na zasadach określonych w ustawie B. Warunki uzyskania zezwolenia na prowadzenie rynku regulowanego, w tym warunki, jakie muszą spełniać spółki ubiegające się o takie zezwolenia, są surowsze niż warunki uzyskania zezwolenia na prowadzenie giełdy towarowej. Umożliwienie spółkom prowadzącym rynek regulowany organizowania obrotu towarami bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie giełdy towarowej jest wynikiem słusznego spostrzeżenia, że spółki, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie rynku regulowanego, spełniają równocześnie mniej surowe warunki przewidziane dla prowadzenia giełdy towarowej.

Innymi słowy, w przypadku nowych platform obrotu towarami nie zrezygnowano z konieczności uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie giełdy towarowej, tylko zastąpiono je zezwoleniem na prowadzenie rynku regulowanego i procedurą notyfikacji Komisji Nadzoru Finansowego zamiaru rozpoczęcia obrotu towarami. Wobec tego uznać trzeba, że platformy obrotu towarami organizowane przez spółki prowadzące rynek regulowany są giełdami towarowymi w rozumieniu ustawy o giełdach towarowych.

Publicystyka Firmy Zakładanie Działalności

Pozostało 91% artykułu