Organizowania pokazów pirotechnicznych na imprezach masowych

Ustawodawca zakazał wnoszenia materiałów pirotechnicznych na teren imprezy masowej. Niektórzy z organizatorów „obchodzą" zakaz w ten sposób, że organizują pokazy pirotechniczne poza terenem imprezy masowej, ale na tyle blisko, żeby uczestnicy imprezy masowej mogli korzystać z tego rodzaju atrakcji. Nie zawsze jednak takie „obejście" zakazu jest możliwe, a w publikacjach prawniczych wskazuje się, iż możliwa jest bardziej „liberalna" interpretacja przepisów ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych i że przy spełnieniu określonych warunków zorganizowanie pokazu fajerwerków na imprezie masowej jest możliwe.

Osoby uczestniczące w imprezie masowej

Przepis art. 8 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych zabrania wnoszenia na imprezę masową i posiadania przez osoby w niej uczestniczące broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów, materiałów wybuchowych, wyrobów pirotechnicznych, materiałów pożarowo niebezpiecznych, napojów alkoholowych, środków odurzających lub substancji psychotropowych.

Zakaz przewidziany w art. 8 ust. 2 ustawy jest skierowany do „osób uczestniczących w imprezie masowej", ale pojęcie to nie zostało zdefiniowane w ustawie. Pojawiają się wątpliwości - czy uczestnikami imprezy są wyłącznie widzowie, czy także osoby mające brać udział w organizacji imprezy np. artyści, sportowcy, personel techniczny, służba porządkowa itp. Moim zdaniem treść w/w ustawy i rozporządzeń wykonawczych wskazuje, iż pojęcie „uczestnika" odnosi się do widzów, czyli do osób, które nie biorą udziału w organizacji imprezy, a które przybyły na teren imprezy w celu obejrzenia meczu lub przedstawienia objętego programem imprezy.

Trzeba tu zwrócić uwagę na przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 czerwca 2010 r. w sprawie warunków bezpieczeństwa, jakie powinny spełniać stadiony, na których mogą odbywać się mecze piłki nożnej (Dz.U. Nr 121, poz. 820). W§ 8 ust. 2 rozporządzenia tym stwierdzono, iż „Każdą z osób uczestniczących w meczu piłki nożnej na stadionie kieruje się do sektora, w którym znajduje się miejsce siedzące, którego numer umieszczony jest na dokumencie wstępu". W § 9 ust. 1 w/w rozporządzenia przewidziano, iż „Pomieszczenia i miejsca na stadionie nieprzeznaczone dla osób uczestniczących w meczu piłki nożnej wyposaża się w urządzenia uniemożliwiające dostęp do nich osobom nieupoważnionym oraz oznakowuje się w sposób jednoznacznie zakazujący wstępu".

Treść tych przepisów wskazuje, iż przez „osoby uczestniczące" rozumie się widzów (kibiców), którzy przyszli obejrzeć mecz, a nie służby porządkowe, informacyjne, czy też inne osoby biorące udział w organizacji imprezy.

Sankcja karna za złamanie zakazu wnoszenia materiałów pirotechnicznych

Opierając się wyłącznie na przepisie art. 8 w/w ustawy można byłoby przyjąć, iż zakaz wnoszenia środków pirotechnicznych nie dotyczy organizatora i osób przez niego upoważnionych, ale w rozdziale 9 „Przepisy karne" znajduje się art. 59 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych przewidujący, iż kto wnosi lub posiada na imprezie masowej broń, w rozumieniu ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, wyroby pirotechniczne, materiały pożarowo niebezpieczne lub inne niebezpieczne przedmioty lub materiały wybuchowe, podlega grzywnie nie mniejszej niż 180 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Przepis art. 59 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych jest sformułowany w taki sposób, jakby miał obejmować wszystkie osoby obecne na imprezie masowej – nie zastrzeżono w nim, że odpowiedzialność karna dotyczy tylko „uczestników imprezy". Zakres podmiotowy tego przepisu nie doznaje żadnych ograniczeń, więc można przyjąć, iż sprawcą przestępstwa może być każdy, kto jest zdolny do poniesienia odpowiedzialności karnej. Jednak w piśmiennictwie prawniczym (artykuł prokuratora Cezarego Kąkola „Problematyka tzw. pirotechniki stadionowej" zamieszczony w „Prokuratura i Prawo" z 2013 nr 7-8, s. 311 i następne) podkreśla się, iż nie można ograniczać się do wykładni językowej, że interpretacja ustawy powinna uwzględniać ratio legis przepisów karnych, a stosowanie art. 59 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych należy powiązać z przepisem art. 8 ust. 2 ustawy, co oznacza iż zasadniczym adresatem zakazu wnoszenia środków pirotechnicznych są uczestnicy imprezy masowej, a nie jej organizator.

W powołanej wyżej publikacji prawniczej podkreślono, iż należy wziąć pod uwagę cel ustawy i że zakaz nie może dotyczyć przypadków, gdy pokaz fajerwerków jest zaplanowanym elementem imprezy masowej koordynowanym przez organizatora i odbywa się w miejscu niezagrażającym jego uczestnikom. Celem zakazu przewidzianego w art. 8 ust. 2 oraz art. 59 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych nie jest pozbawianie uczestników imprezy masowej dodatkowych atrakcji w postaci bezpiecznego i zorganizowanego pokazu fajerwerków, lecz uchronienie ich przed niekontrolowanym i samowolnym użyciem tego rodzaju przedmiotów przez innych, nieodpowiedzialnych uczestników.

Wskazuje się też, iż zakaz przewidziany w art. 59 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych nie obejmuje osób, które na podstawie przepisów rangi ustawowej są upoważnione do posiadania broni np. policjantów. W mojej ocenie podobnie należy potraktować sytuację posiadania materiałów pirotechnicznych przez podmioty, które na podstawie przepisów ustawowych są uprawnione do posiadania takich materiałów na imprezie masowej. Moim zdaniem takim przepisem rangi ustawowej, z którego można wywnioskować uprawnienie do korzystania z materiałów pirotechnicznych przez organizatorów imprezy masowej jest ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. z 2012r. poz. 1329 tekst jednolity z póź. zm.).

Regulacje ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego

Ograniczając się wyłącznie do wykładni językowej przepisu art. 59 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych należałby przyjąć, iż przewiduje on całkowity zakaz wnoszenia wyrobów pirotechnicznych na teren imprezy masowej, w tym także przez organizatora i osoby działające w imieniu organizatora. Oznaczałoby to, iż na imprezach masowych nie można organizować pokazów pirotechnicznych. Taka interpretacja przepisów ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych pozostawałaby jednak w sprzeczności z ustawą z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.

Ustawa ta przewiduje, iż osoba, która ma mieć dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego musi spełnić wymagania określone w art. 19 ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, w tym też musi zdać egzamin przed komisją kwalifikacyjną, których członków powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw gospodarki. W art. 20 ust. 1a tej ustawy stwierdzono, iż „Przed odbyciem szkolenia i przystąpieniem do egzaminu osoba, której przedsiębiorca albo kierownik jednostki naukowej umożliwia dostęp do wyrobów pirotechnicznych w związku z realizacją publicznych pokazów pirotechnicznych o charakterze imprez masowych, jest obowiązana potwierdzić swoją praktykę zawodową w zakresie realizacji tych pokazów". Kwestie szczegółowe dotyczące szkoleń i egzaminu uregulowane są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 lipca 2005 r. w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. z 2005 r. Nr 135 poz. 1140 z póź. zm.). W § 3 tego rozporządzenia stwierdzono, iż „Dokumentem potwierdzającym praktykę zawodową w zakresie realizacji publicznych pokazów pirotechnicznych o charakterze imprez masowych jest oświadczenie pracodawcy o odbyciu tej praktyki".