Czy Węgrzy są antysemitami?

Organizacje żydowskie w całej Europie od kilku lat zwracają uwagę na wzrost nastrojów ksenofobicznych, rasistowskich i antysemickich. Wpływ na taki stan rzeczy zapewne ma globalny kryzys i pojawianie się na scenie politycznej ugrupowań skrajnie prawicowych albo wręcz nawiązujących do faszyzmu.

Żydowska organizacja B’Nai Brith podaje, że we Francji w ciągu roku ilość incydentów o podłożu antysemickim (od wyzwisk i obraźliwych graffiti po podpalenia, pobicia, a nawet zabójstwo) wzrosła o 58 proc.! W tolerancyjnej Kanadzie wzrost sięgnął 25 proc. W Wielkiej Brytanii w ciągu pierwszej połowy ubiegłego roku naliczono prawie 700 incydentów antysemickich. W Grecji partia Złoty Świt głosi hasła żywcem wyjęte z „Mein Kampf”.

A jednak Światowy Kongres Żydowski swój pierwszy zjazd zwołany poza Jerozolimą postanowił zorganizować w Budapeszcie. Właśnie w ten sposób jego przywódcy, z przewodniczącym Ronaldem S. Lauderem, chcieli zwrócić uwagę na groźbę rasizmu i antysemityzmu pojawiającą się we współczesnej Europie.

Postrach Europy

Dlaczego nie we Francji, której obywatelom pochodzenia żydowskiego premier Beniamin Netanjahu w zeszłym roku poradził emigrację do Izraela? Dlaczego nie w Grecji? Albo w Wielkiej Brytanii, gdzie narodowcy krzyczą o „rozpanoszeniu się żydowskiego kapitału”?

Chyba dlatego, że do roli postrachu Europy wybrano węgierski Jobbik. To na znak protestu przeciwko działaniom tej partii w styczniu wyłączono oświetlenie rzymskiego Koloseum, to ich wyskoki przewijają się w wystąpieniach europarlamentarzystów. Dlaczego nie francuskiego Frontu Narodowego albo greckiego Złotego Świtu? Może dlatego, że łatwiej napiętnować irytujących „dzikusów” ze wschodniej Europy, którzy i tak na każdym kroku narażają się Unii Europejskiej.

Inna rzecz, że węgierscy ksenofobi sami wręcz pchają się do roli straszaka Europy. W odróżnieniu od swych towarzyszy z Zachodu przywódcy Jobbiku gwiżdżą na poprawność polityczną i cynicznie podsycają frustrację przeżywającego kryzys narodu.

Ciekawe, że oświetlenie Koloseum nie gaśnie, gdy popularność Marine Le Pen zrównuje się z notowaniami prezydenta Francois Hollande’a. Zapewne dlatego, że ona – w odróżnieniu od przywódców Jobbiku Gábora Vony – wyciągnęła lekcję z doświadczeń swego ojca i starannie omija nawiązania do antysemityzmu.

Nie zazdroszczę premierowi Viktorowi Orbanowi, który musi udowadniać, że nie jest wielbłądem, tłumacząc, że Jobbik to nie Węgry i nie węgierska prawica. Że jego rząd nigdy z Jobbikiem nie współpracował, za to ściga przejawy antysemityzmu, wprowadza do szkół elementy edukacji o Holokauście, że zwalcza rasizm – nie tylko ten antyżydowski, bo jako pierwszy w Europie wprowadził programy integracji społecznej Romów. Nie wiem, czy swoim przemówieniem przekonał delegatów na zjazd WJC, z których większość przyjechała z przekonaniem, że udaje się do jaskimi lwa.

Skoro jednak nad Dunajem jest tak źle, to jak to możliwe, że właśnie na Węgrzech żyje – i rozwija się – jedna z najliczniejszych diaspor w Europie? Oficjalnie członków gminy żydowskie mają ok. 100 tys., ale osób pochodzenia żydowskiego niedeklarujących religijności może być nawet dwa razy tyle. Od kilku lat kwitnie życie religijne i kulturalne wspólnot żydowskich, a widok ortodoksyjnych chasydów w Budapeszcie nie jest niczym szczególnym.

Gęba „faszystów”

Węgrzy od dawna mają kłopot ze swoją XX-wieczną historią, pełną tragedii, ale też elementów nieprzynoszących im chwały, o których woleliby zapomnieć. Przy każdej okazji przypominają je za to niechętni im i skonfliktowani z nimi sąsiedzi. Przyprawiają im gębę „faszystów” i „ostatnich kolaborantów Hitlera”, odpłacając za zajęcie przez Węgrów podczas II wojny części Jugosławii, Słowacji i Rumunii (zabranych Węgrom 20 lat wcześniej po I wojnie światowej).

Najcięższy zarzut dotyczył udziału węgierskich faszystów (tzw. strzałokrzyżowców) w Holokauście. To niepodważalny fakt, lecz do zbrodni doszło dopiero w 1944 r., gdy obszar niepewnego sojusznika zajęli już Niemcy, a sprzymierzeni z nimi siepacze dokonali mordów pod ochroną SS.