DŁAWICZKA

I tego  faktu  nie  muszę  się  wstydzić,  bo  nie  były  to  już  lata  siermiężnego  stalinizmu,  a  światłego  Gomułki  i  jego  ekipy.  Szkoła, nazywana  wtedy „budą", zasadniczo  różniła  się  od  tego,  co dzisiaj  kryje  się  pod  tym  słowem. Pierwszoklasiści, bez  względu na  płeć  i narodowość  (sporo  w  naszej  klasie  było  Polaków  religii żydowskiej -  tak  mawiał  Hłasko), nakazowo  przyodziani  byli  w  granatowe  fartuszki  z  tarczami  na  przedramieniu,  trochę  mniejszymi  od  rzymskich. Początek  nauki  to  było  wielkie  przeżycie;   strach  w  otulinie  dyscypliny  i porządku.  Nikt  z  nas, nie  pytany,  nie  śmiał  ust  otworzyć. Nauczyciele  to  byli  bogowie, a  wychowawczyni  naszej  klasy  (niska,  drobna  kobieta  o  krótkich, energicznych  ruchach)  miała  prawo  bić  nas  drewnianą   linijką i  z tego  przywileju   często  korzystała, waląc  w  dziecięce  dłonie  po ich  zewnętrznej  stronie,  po   kostkach, bo  tak  lubiła  najbardziej.

Gwoli  rzetelności,  a  zarazem  „clou"  tej  relacji,  muszę  dodać, że  niesłychanie  ważną, o  ile  nie  najważniejszą   postacią  w  szkole  był  woźny  Majewski.  Albowiem  był   on (woźny)  nie  tylko  woźnym, ale  i  wybrańcem  Boga,  obdarzonym  przez  Pana  darem  tzw. „złotej  rączki",  czyli  naprawiaczem  wszelkich  usterek  i  awarii. Dzięki  tej  umiejętności  nie musiał  się  liczyć z  nikim  i  z  niczym.

W  takiej -  z  grubsza  naszkicowanej  scenerii -  wydarzyło  się  coś,  co  pragnę  tu  opisać,  i  proszę  nie  zarzucać  mi  hipokryzji   podtykając  pod  nos  felieton  o  Chylińskiej.

Otóż  uczniowie  klasy  pierwszej   „A" w  skupieniu  i  ciszy  kaligrafowali  atramentem  koślawe literki,  znudzona  pani  od  polskiego  patrzyła  w  brudnawe  szyby  parterowego  pomieszczenia,  a  wybraniec  Boga  naprawiał   grzejnik,  nazywany  w  tych  odległych  czasach  kaloryferem.  W  ciszy  skrzypiących  stalówek  a  tak...!)  słychać  było  pomruki  i  posapywania  Majewskiego,  który  potężnym  francuskim  kluczem  majstrował  coś  przy  żeliwnym  odlewie. I  nagle, w ciszę  tę  wdarł  się  najpierw  dźwięk  odbijającego  się  od  ścian  kawałka  metalu,  następnie   przeraźliwy  ryk  Majewskiego:  „ jebana  dławiczka !"

I  to  było  pierwsze  przekleństwo,  które   w  swoim  życiu  usłyszałem,  pierwsza  wulgarność,  wypowiedziana   głośno  i  dobitnie  ustami  dorosłego  człowieka.  Co  prawda,  nie  wiedziałem  wtedy  co  to  jest  „dławiczka",  nie wspominając  już  o  specyficznym  przymiotniku,  jednak dziecięcą   intuicją  wyczułem,   że  to musi  być  coś  bardzo  ważnego,  choć  wtedy  bliżej  nieokreślonego,  enigmatycznego.

Nie  domyślałem  się, co  oczywiste,  że  sprawa  jest  niezwykłej  wagi,  i że  Majewski  to  człowiek  wielkiej  mądrości.  Gdy  dorosłem  na  tyle,  by  cokolwiek  wiedzieć  o  hydraulice  i  kopulacji, traumatyczne  przeżycie  z  pierwszej  klasy,  miast  sczeznąć,  z całą  jaskrawością  pokazało  swoją   moc,  albowiem  ludzkie  życie  otoczone  jest  tajemnicą  i  mało  wiemy  o tym,  co  nas  kształtuje, i  jak  dalece  wpływa  na  nasze  losy.

Na  moje  życie  wpływ  miała   dławiczka -  coś, co  z  założenia  konstrukcyjnego  ma  dławić,  hamować.  Tak  też  od  najmłodszych  lat  się  czułem;  nie  tylko  w  podstawówce  i  kilku  liceach  do  których  uczęszczałem  (właściwe   określenie).  Gdy  wreszcie   dorosłem  na   tyle, by z  symfonii   życia  wyłapać   co  tak  naprawdę  jest  grane, dławienie  spotęgowało  się  -  rzec  by  można  -  dojrzało.  Stało  się  tak  za  sprawą  Polski  Ludowej, na  czym  zyskali  Niemcy, którym  za  to,  że napadli   na  moją  Ojczyznę,  podnosiłem   wskaźniki  PKB;  nosiłem  worki  z  cementem i  wykonywałem  różne   inne  budowlane prace, kreując  i tak  nieźle  już  wypasionym...  (ustawa   o  przyjacielskich  stosunkach..) jeszcze   lepszą   przyszłość . Czyniłem  to  w  złości  i  upodleniu.  I choć różne  stosowałem  techniki  (przede  wszystkim  wóda) nie znalazłem  sposobu  by  zapomnieć o  prześladującej  mnie   dławiczce.

Po  powrocie,  maniakalna  moja  obsesja  rozwinęła   się i  zapadłem  na  dławienie  trwale;  gdy  koledzy  z  podstawówki  pakowali  się  do  Izraela,  gdy „nasze  wojska"  wkraczały  do  Pragi,  gdy  bezsilny  etc...   i... i...  i... i  tylko  raz,  przez  krótką  chwilę  dławienie  zelżyło, gdy  rodziła  się „Solidarność".

Ta  pierwsza,  prawdziwa.

Jeden,  jedyny  raz  w  moim  życiu miałem  poczucie, że  nic  mnie  nie  tłamsi, nie hamuje. Naiwna  wiara  chciała  widzieć  przyszłość   w  świetlanych   barwach,  lecz  dławiczka, szybko  dała  znać o sobie;  pewnej  grudniowej  nocy   jakiś  sztywniak   wygłosił do  narodu  orędzie,  i na  powrót  poczułem  dobrze  mi  znany  ucisk.

Potem   ktoś  przestroił   instrument,  lecz  los przypomniał  sobie  o  linijce i  znowu  brałem  po  łapach ;  za  to, że  nie  chciałem  nie  widzieć,  jak  niegdyś  zagorzali  przeciwnicy  cichaczem  podają   sobie  dłonie,  że  prezydent  wzmocnił  lewą  nogę,  że  wszystko   staje  na  głowie; idole  moi,  bohaterowie  kontestacji  systemu,  ludzie  niegdyś  odważni, ba! -  bohaterscy,   pohukiwali  teraz  na  mnie  abym  odp...   się  od sztywniaka,  na  przemian -  ni  to  w  otoczce  powagi, ni  kpiny -  mościli   się  w  partyjno - rządowych   barłogach, przepoczwarzali  w  oportunistów  lub  kretynów.