Panie z łapanki

Szwedzki anglojęzyczny internetowy dziennik „The Local" jakiś czas temu przy okazji Dnia Kobiet zabawił się w badanie, która ambasada w Sztokholmie najpełniej realizuje świętą zasadę równości płci. W tym celu wzięto pod lupę skład osobowy wszystkich placówek dyplomatycznych w Sztokholmie. W błędzie byłby jednak ten, kto by sądził, że w tym równościowym rankingu zwyciężył któryś z krajów awangardy postępu – Dania, Norwegia czy Hiszpania. Pierwsze miejsce zajęła Albania. Okazało się, że w albańskiej ambasadzie panuje idealna równowaga, istny wzór parytetu. W małej, dwuosobowej placówce pracował bowiem jeden mężczyzna – ambasador, i jedna kobieta – jego sekretarka.

Krytyczne uwagi na temat premier Ewy Kopacz zaczynają być traktowane jako przejaw oburzającej mizoginii. Tylko patrzeć, a okaże się, że ocenianie poczynań kobiety aktywnej w polityce jest praktykowaniem tzw. mowy nienawiści

Tę zgoła anegdotyczną historię powinni mieć w pamięci wszyscy rzecznicy i ideolodzy ortodoksyjnie pojmowanej idei równości płci – owych parytetów, kwot, suwaków, w rządach, partiach, zarządach firm i naturalnie instytucjach europejskich. Wszyscy, którzy tropią wszelkie na tym polu niedociągnięcia, piętnując zacofanie i ciemnotę. Ku przestrodze. Czarno na białym pokazuje ona bowiem, jak łatwo w ferworze walki o postęp narazić się na śmieszność. To właśnie przydarzyło się redaktorom szwedzkiej gazety, którzy wyniki rankingu potraktowali ze śmiertelną powagą.

Czemu nie dziesięć?

Równościowe szaleństwo coraz bardziej opanowuje świat, a ostatnie miesiące dostarczyły aż nadto na to dowodów. Wzorcową tego ilustracją jest proces konstruowania nowej Komisji Europejskiej. Najważniejszą cechą przyszłych komisarzy okazała się ich płeć. Przewodniczący Jean-Claude Juncker powtarzał jak mantrę, że w jego Komisji powinno się znaleźć przynajmniej dziewięć kobiet, tyle, ile w ustępującej Komisji José Barroso. Dlaczego? Bo bez dostatecznej liczby kobiet Komisja, jego zdaniem, nie będzie miała ani należytej legitymacji, ani wiarygodności.

Większość państw Unii, w tym cała „wielka trójka", zupełnie się jednak nie spisała, bo wśród nominowanych w pierwszym rzucie byli – poza Włoszką Federicą Mogherini – sami mężczyźni. Ale Juncker znalazł na to sposób: ostrzegł, że fatalny brak równowagi płci będzie musiał zrekompensować przyznaniem kobietom bardziej znaczących resortów. Kraje nominujące mężczyzn zostałyby więc przykładnie ukarane.

Unijni wielcy się nie przejęli, ale pomniejsi tak, drobny szantaż przyniósł więc upragnione skutki. W Komisji Junckera będzie dziewięć kobiet, bo odrzucona przez Parlament Europejski Alenka Bratušek ze Słowenii zostanie zastąpiona oczywiście również przez kobietę. Bez odpowiedzi pozostaje tylko pytanie, czemu Juncker zatrzymał się wpół drogi, nie posłuchał sugestii pań komisarzy z Komisji Barroso i nie domagał się przynajmniej dziesięciu kobiet. Różnica minimalna, ale kierunek słuszny.

Przy okazji tworzenia rządu Ewy Kopacz jakimś cudem obeszło się bez tego rodzaju postulatów, ale gdy już rząd powstał, nadszedł czas na odnotowanie, że zasiada w nim „aż pięć kobiet". Może nie jest to dużo – zwłaszcza w porównaniu z rządami Szwecji czy Hiszpanii, gdzie kobiety, bywa, stanowią nawet połowę ministrów – ale jednak najwięcej ze wszystkich dotychczasowych rządów. Jest więc postęp i powód do radości.

Za murem poprawności

Bardziej symptomatyczny jest fakt,  że krytyczne uwagi na temat pani premier czy choćby tylko wyrażenie wątpliwości zaczynają być traktowane jako przejaw oburzającej mizoginii (por. tekst Aleksandry Kaniewskiej i Jarosława Makowskiego „Lady Makbet obroni swoje maleństwa", „Rzeczpospolita", 30 września 2014). Tylko patrzeć, a okaże się, że ocenianie poczynań kobiety aktywnej w polityce jest niczym innym jak praktykowaniem tzw. mowy nienawiści. Bóg raczy wiedzieć, dlaczego kobiety, które na tym polu muszą, tak jak mężczyźni, podlegać surowej ocenie, miałyby korzystać z taryfy ulgowej.

Czy wszystko to oznacza, że w polityce  bycie kobietą zaczyna powoli stawać się wartością samą w sobie? Że zaczyna przechodzić do kanonu wartości chronionych murem poprawności politycznej? Bardzo możliwe, choć nie odbywa się to wprost. Zwolennicy zwiększenia udziału kobiet w życiu politycznym przypisują im po prostu wyłącznie pozytywne cechy: kobiety są kompetentne, spokojne, lojalne, odpowiedzialne i zrównoważone, nie wdają się w jałowe utarczki ani, excusez le mot, pyskówki. Uleganie emocjom, histeria, zawiść, intryganctwo, brak dystansu? Nigdy w świecie.

Wolne żarty. Czy Angela Merkel wykazała się lojalnością wobec Helmuta Kohla, swego patrona w świecie polityki? Czy Edith Cresson, premier Francji, sprawnie radziła sobie z rządzeniem? Czy Tansu Ciller, premier Turcji, stroniła od układów, które miały utrzymać ją u władzy? Czy Hillary Clinton może uchodzić za uosobienie łagodności?

Trudno także dociec, dlaczego akurat liczba kobiet komisarzy miałaby przesądzać o wiarygodności Komisji Europejskiej. Gdyby deklaracje Junckera potraktować poważnie, z założenia niewiarygodne byłyby rządy Margaret Thatcher, bo do ścisłego gabinetu żadnego z trzech swych rządów nigdy nie powołała kobiety. A przecież trudno zaprzeczyć, że te rządy właśnie odmieniły Wielką Brytanię, jak żaden inny wcześniej i żaden później. Mawiano zresztą żartobliwie, ale może i nie bez szczypty słuszności, że pani premier jest jedynym mężczyzną w gabinecie.