Przyjęło się zdarzenia, które występują kompletnie niespodziewanie, określać mianem czarnych łabędzi – są to zdarzenia bardzo mało prawdopodobne, ale przynoszące ogromne straty. Ich przeciwieństwo jest znane w potocznej uproszczonej narracji jako białe łabędzie – zdarzenia, o których istnieniu wiemy i które nie stanowią wielkiego zaskoczenia, a rozkład prawdopodobieństwa ich wystąpienia jest normalny. Zaliczenie konkretnego wydarzenia do którejś z tych kategorii zależy oczywiście od jego usytuowania na osi czasu.
Ryzyko a niepewność
Wydaje się, że pewna kategoria zdarzeń nie może być czarnym łabędziem permanentnie, po jakimś czasie efekt zaskoczenia przemija i czarny łabędź staje się biały – oczywiście w rozważanym tutaj metaforycznym sensie. Jego wystąpienie, a następnie obserwacja i poznanie dają bowiem podstawy do zwiększenia stopnia przewidywalności.
Warto przy tym podkreślić, że zdania badaczy w kwestii zaliczenia różnych wydarzeń do sfery niepewności albo ryzyka są podzielone, choć na przykład w odniesieniu do źródeł i następstw potencjalnych nowych patogenów (takich jak np. SARS-CoV-2) zdaje się przeważać opinia, że mamy do czynienia z tzw. niepewnością sensu stricto, a nie z ryzykiem, które daje się określić za pomocą jednego z trzech rodzajów prawdopodobieństwa: matematycznego, statystycznego i szacunkowego.
Ryzyko tym różni się od niepewności, że jest mierzalne, daje się szacować. Niepewność zaś cechuje się ograniczeniem poznawczym lub emocjonalnym, czyli nie poddaje się kwantyfikacji.
Pod tym względem rok 2020 jest bardzo nietypowy. Oprócz wielu zdarzeń i procesów zachodzących na arenie światowej, do których ludzkość się już przyzwyczaiła, można dodać wystąpienie jednego czarnego łabędzia o znacznych rozmiarach i dużej doniosłości. Do wielu białych łabędzi podnoszących nieustannie poziom turbulencji w stosunkach międzynarodowych (konfrontacja USA z Iranem, cyberwojna, złe relacje handlowe USA–Chiny promieniujące na całą gospodarkę światową, wybory prezydenckie w USA, koszty zmiany klimatu i inne trendy środowiskowe, brexit) oraz podwyższających ryzyko związane z prowadzeniem biznesu, zwłaszcza w skali międzynarodowej, doszedł jeden czarny łabędź, którym jest pandemia Covid-19.
