Atomowa energia po Fukushimie

Rz: Awaria w Fukushimie podzieliła Europę – jedne kraje chcą zamykać stare elektrownie atomowe, inne, jak Polska – są nadal zainteresowane ich budową. Komisja Europejska zaleca testy bezpieczeństwa. Jak pan to ocenia?

Daniel S. Lipman: Testy bezpieczeństwa w istniejących elektrowniach to słuszne posunięcie. Może reakcja niektórych polityków była emocjonalna, ale to, co się stało w Japonii, to też dobry moment, by przystanąć i zastanowić się, co dalej z technologią, w jakim kierunku powinna pójść. Warto jednak podejmować decyzje co do przyszłych projektów nuklearnych jak i losów istniejących elektrowni pod wpływem dobrej, rzetelnej oceny, a nie pod wpływem strachu. Ale też trzeba pamiętać, że elektrownie japońskie tak naprawdę dobrze przetrwały trzęsienie ziemi, choć wszystko wokół uległo zniszczeniu, i dopiero tsunami spowodowało uszkodzenia rdzenia i problemy. Nikt nie był w stanie przewidzieć takiego scenariusza, nawet w Japonii.

Szwajcaria i inni analizują, czy kontynuować przygotowania do budowy elektrowni nuklearnych. Może niektóre projekty w ogóle nie będą realizowane, a renesans energii nuklearnej, o którym mówiono ostatnio, nie nastąpi?

Sądzę, że bez względu na dotychczasową reakcję w różnych krajach na wydarzenia w Japonii plany dotyczące nowych inwestycji nie zostaną poważnie zmienione. Mogą zostać wprowadzone zaostrzone wymagania, np. wyższy poziom zabezpieczeń na wypadek zalania. Tam gdzie to konieczne, trzeba będzie dokonać zmian, gdy chodzi o zasilanie zewnętrzne elektrowni. Po Fukushimie widać, że trzeba będzie w elektrowniach rozważyć przechowywanie mniejszej ilości zużytego paliwa niż dotąd.

Czy wydarzenia w Japonii to wyrok dla starych elektrowni, zbudowanych w latach 60. w Europie i na świecie?

Za wcześnie, aby to ocenić, ale możliwe, że niektóre elektrownie trzeba będzie zamknąć. Ale nie chodzi o to, że są niebezpieczne, lecz jeśli wzrosną standardy, ich właściciele mogą nie chcieć już inwestować. Problemem nie jest wiek elektrowni, ale to czy na przestrzeni kolejnych lat były w nich wprowadzane zmiany, czy też nie. Na świecie działają elektrownie, które mają tyle lat co ta w Fukushimie, ale wiele z nich przeszło stałe modyfikacje w celu poprawy bezpieczeństwa.

Skoro elektrownie mają być bezpieczniejsze, czy to znaczy, że będą też dużo droższe?

Nie ma powodu, by technologie były dużo droższe, zwłaszcza że te nowoczesne już mogą mieć odpowiedni poziom zabezpieczeń. A zmiany, o których wcześniej mówiłem, niekoniecznie będą kosztowne. Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że po wydarzeniach w Japonii niektóre kraje mogą mieć nowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa, których koszty teraz trudno ocenić. Możliwe, że te wymagania odnosić się będą do operatorów elektrowni. Tutaj decydujący głos należy do urzędów regulacyjnych, czyli organów nadzorujących elektrownie.

Możliwe, że niektóre elektrownie atomowe trzeba będzie zamknąć. Ale nie chodzi o to, że są niebezpieczne

Polski rząd liczy na uruchomienie elektrowni atomowej w 2020 r. Czy to realny plan?

Tak, to jest oczywiście możliwe, o ile dostawca technologii zostanie wybrany nie później niż w przyszłym roku. Przygotowanie prawa i wybór technologii to teraz dla Polski najważniejsze kwestie.