Offset bardzo zawężony

Wartość zamówień dla polskiej armii sięgnie w najbliższym czasie wielu miliardów złotych. Wcześniej takie transakcje były kompensowane zobowiązaniami offsetowymi zagranicznych dostawców. Zmieniły się jednak zasady tej kompensacji, która teraz musi gwarantować bezpieczeństwo państwa.

Publikacja: 07.03.2015 08:21

Offset bardzo zawężony

Foto: Fotorzepa, Bartosz Jankowski Bartosz Jankowski

W ubiegłym roku zakończył się dialog techniczny z potencjalnymi dostawcami uzbrojenia lub sprzętu wojskowego. Ministerstwo Obrony Narodowej planuje uruchomienie procedur przetargowych jeszcze w I półroczu 2015 roku. Już teraz jednak wiadomo, że postępowanie przesunie się w czasie z powodu konieczności wprowadzenia dodatkowych wymogów stawianych nowemu uzbrojeniu. Równocześnie Komitet Offsetowy zajmie się założeniami offsetu, jaki MON chce uzyskać w związku z realizacją zamówień. W myśl nowej ustawy należy do kompetencji resortu obrony offset ma oznaczać przekazanie Polsce wiedzy i technologii niezbędnych do samodzielnego utrzymania sprawności sprzętu kupowanego za granicą. Zgodnie z nową ustawą przestał on być mechanizmem rekompensującym krajowej gospodarce konieczność dokonania zakupów uzbrojenia i sprzętu wojskowego u zagranicznych podmiotów i ma zapewnić ochronę podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa.

To z kolei może oznaczać konieczność przekazania stronie polskiej wiedzy oraz technologii koniecznych do samodzielnego utrzymania sprawności sprzętu kupowanego u dostawców zagranicznych. I chodzi tutaj nie tylko o utrzymanie sprawności kupowanego sprzętu wojskowego — tj. jego serwisu i obsługi — ale także samego procesu produkcji.

W każdym jednak przypadku, celem nadrzędnym obowiązku offsetowego jest zapewnienie stronie polskiej niezależności od zagranicznych dostawców, co może mieć zasadnicze znaczenie dla naszego bezpieczeństwa, szczególnie w sytuacji, kiedy Polska prowadziłaby działania wojenne.

Nowa ustawa znosi możliwość zawierania pośrednich zobowiązań offsetowych, które do tej pory były szeroko stosowane. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami nabywana technologia oraz zdolności mogą dotyczyć jedynie pozyskiwanego uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Co więcej, offset będzie możliwy jedynie w przypadku zamówień udzielanych poza prawem zamówień publicznych, gdyż to — z uwagi na ochronę wolnej konkurencji – wyklucza możliwość zastosowania offsetu. Już z tego powodu, nowe ujęcie offsetu siłą rzeczy będzie oznaczać zawężenie zakresu jego stosowania.

Musi on być więc traktowany jako wyjątek, a jego żądanie będzie zasadne jedynie w razie konieczności ochrony podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. Będzie on określany na podstawie stosownych regulacji prawnych przygotowanych przez resort obrony narodowej. Takim samym ograniczeniom ma podlegać podlegał również zakres obowiązku offsetowego oczekiwanego od zagranicznych dostawców. W niektórych przypadkach zasadne może być zaangażowanie strony polskiej jedynie w obsługę bądź serwis nabywanego uzbrojenia lub sprzętu wojskowego. W innych przypadkach konieczne może okazać się włączenie polskiego przemysłu już na etapie produkcji nabywanego uzbrojenia (lub jego newralgicznych elementów). Granicę w każdym z tych przypadków wyznaczy zakres podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa.

Zarówno żądanie offsetu, jak i jego zakres, będzie wymagał szczegółowego uzasadnienia potwierdzającego konieczność jego zastosowania. Obowiązek przygotowania takiego uzasadnienia leży po stronie rządowej, przy tym zasadność jego zastosowania będzie podlegała kontroli organów europejskich.

Marta Frąckowiak, Jarosław Witek

Zespoł ds. obronności i bezpieczeństwa DLA Piper Wiater sp. k.

DLA Piper Wiater jest kancelarią prawną działającą w 30 krajach Ameryk, Europy, Azji i Pacyfiku oraz na Bliskim Wschodzie. Zatrudnia 4,2 tys. prawników.

Opinie Ekonomiczne
Krzysztof Adam Kowalczyk: To nie są wybory prezydenckie
Opinie Ekonomiczne
Witold M. Orłowski: Wojna orła ze smokiem
Opinie Ekonomiczne
Dr Mateusz Chołodecki: Czy można skutecznie regulować rynki cyfrowe
Opinie Ekonomiczne
Marcin Piasecki: Marzenie stanie się potrzebą
Opinie Ekonomiczne
Maciej Miłosz: Król jest nagi. Przynajmniej ten zbrojeniowy