ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tj. DzU 2003 r. nr 119, poz. 1116 z późn. zm.). Warunkiem przeniesienia własności lokalu jest przede wszystkim złożenie wniosku przez osobę, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Ponadto przed przekształceniem konieczna jest spłata przypadających na ten lokal długów (części zobowiązań spółdzielni związanych z budową, w tym w szczególności odpowiedniej części zadłużenia kredytowego spółdzielni wraz z odsetkami) oraz zadłużenia z tytułu bieżących opłat na rzecz spółdzielni (związanych z eksploatacją i utrzymaniem lokalu oraz mienia spółdzielni). Spółdzielnia nie może stawiać w tej kwestii żadnych dodatkowych warunków i uzależniać przekształcenia od innych świadczeń na jej rzecz. Obowiązkiem spółdzielni jest zawarcie umowy w terminie trzech miesięcy od złożenia wniosku (chyba że nieruchomość, na której znajduje się budynek, ma nieuregulowany stan prawny).
Odnosząc się do stanowiska spółdzielni przedstawionego w pytaniu, chciałbym wyjaśnić, że z własnością przekształconego lokalu zawsze związany jest udział w nieruchomości, na której znajduje się budynek, dlatego koncepcja „uwłaszczenia bez gruntu” nie znajduje podstaw w przepisach prawa.Co do hipoteki, trzeba zaznaczyć, że zgodnie z nowelizacją obowiązującą od 31 lipca 2007 r. dokonanie opisanych wyżej spłat na rzecz spółdzielni powoduje, że członek spółdzielni uzyskuje prawo odrębnej własności lokalu bez obciążeń hipotecznych (art. 44 ust. 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych). Jeżeli natomiast hipoteką obciążone jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, to po zawarciu ze spółdzielnią umowy przeniesienia własności lokalu hipoteka ta obciążać będzie powstałą nieruchomość lokalową (art. 45 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych).
Odpowiedzi na pytanie dotyczące zasad ponoszenia opłat po przekształceniu lokalu szukać należy w art. 4 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Przepis ten przewiduje, że członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali uczestniczą w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Upraszczając – przekształcenie lokalu nie będzie miało istotnego wpływu na opłaty ponoszone na rzecz spółdzielni, ponieważ ustawa analogicznie kształtuje obowiązki członków spółdzielni w zakresie opłat.
