Reprywatyzacja: sąd przetnie rozbieżności

Szerszy skład Sądu Najwyższego rozstrzygnie, czy w PRL można było odzyskiwać zabrane bezprawnie nieruchomości.

Publikacja: 25.03.2014 07:50

Reprywatyzacja: sąd przetnie rozbieżności

Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Ostałowski

Kwestia możliwości odzyskania nieruchomości w PRL wynikła w sprawie o znacjonalizowany las. Jest jednak ważna, bo dotyczy też innych nieruchomości i ma wpływ na ustalenie zasiedzenia przez państwo.

Jeśli bowiem nie było realnych szans na odzyskanie nieruchomości, to mieliśmy do czynienia z tzw. zawieszeniem wymiaru sprawiedliwości i tych lat nie zalicza się do zasiedzenia.

Chodzi o ocenę art. 9 ust. 1 ustawy z 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej (obowiązujący do końca PRL). Uniemożliwiał on odzyskanie przejętych bez podstawy prawnej nieruchomości. Prawem kaduka pozwalał państwu „zalegalizować" ów stan. Zniechęcał właścicieli, bo pomijając represje, groziło sformalizowaniem bezprawnego przejęcia mienia.

To zasadnicza kwestia w wielu sporach o odzyskanie nieruchomości, zwłaszcza lasu. Tak było w sprawie, którą zajmował się Sąd Najwyższy. Nadleśnictwo Przymuszewo z Pomorza domagało się stwierdzenia zasiedzenia przejętej w 1947 r. 33-ha działki w znacznej części zalesionej. Nie na tyle jednak, by podpadała pod nacjonalizację lasów. Kiedy w 2007 r. spadkobierca właścicieli uregulował przed sądem stan księgi wieczystej – uzyskał wpis jako właściciel – Skarb Państwa wystąpił o zasiedzenie. Sąd rejonowy orzekł je. Uwzględnił do zasiedzenia lata od nacjonalizacji do wejścia w życie wspomnianej ustawy, a następnie lata III RP do wystąpienia o uregulowanie księgi, co w sumie dało 2o lata i 23 dni. A to wystarczyło do zasiedzenia działki przez Skarb Państwa.

Sąd Okręgowy w Słupsku zmienił wyrok. Nie uwzględnił pierwszego okresu do biegu zasiedzenia. Uznał, że jeśli w latach 1958–1991 nie było możliwe odzyskanie działki, to także pierwszych lat PRL nie należy liczyć do zasiedzenia. Oddalił wniosek nadleśnictwa.

Marcin Gocłowski, starszy radca Prokuratorii Generalnej i autor kasacji, argumentował, że do uznania przerwania zasiedzenia z powodu tzw. zawieszenia wymiaru sprawiedliwości nie wystarcza sam fakt obowiązywania tej skądinąd perfidnej procedury, określonej w art. 9. Zainteresowany musi też wykazać, że próbował odzyskać majątek, a przynajmniej, jak w jednej ze spraw, konsultował się z prawnikiem, który mu odradził staranie o zwrot działki.

Do tej pory sądy, w tym SN, zajmowały różne stanowiska w tej sprawie. Dlatego SN postanowił przeciąć te rozbieżności i zwrócił się z pytaniem do szerszego składu SN.

– Nie może być tak, że jeden sąsiad może odzyskać działkę, a inny w podobnej sytuacji nie – wskazała Katarzyna Tyczka-Rote, sędzia sprawozdawca, uzasadniając przekazanie sprawy szerszemu składowi.

Zdaniem adwokata Romana Nowosielskiego, który prowadzi kilka takich spraw, w większości sądy nie miały wątpliwości, że były właściciel nie miał szans w PRL na odzyskanie mienia. Nadto nie można wymagać działań nieskutecznych czy wręcz niebezpiecznych.

Kwestia możliwości odzyskania nieruchomości w PRL wynikła w sprawie o znacjonalizowany las. Jest jednak ważna, bo dotyczy też innych nieruchomości i ma wpływ na ustalenie zasiedzenia przez państwo.

Jeśli bowiem nie było realnych szans na odzyskanie nieruchomości, to mieliśmy do czynienia z tzw. zawieszeniem wymiaru sprawiedliwości i tych lat nie zalicza się do zasiedzenia.

Pozostało jeszcze 87% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Zwolnienie z pracy za krytykę LGBTQ i feministek? Zapadł ważny wyrok
Prawo drogowe
Nowy znak drogowy i zmiany w oznakowaniu przejść dla pieszych. Co muszą wiedzieć kierowcy?
Praca, Emerytury i renty
Część seniorów dostanie w lipcu dwa przelewy. Zasady wypłaty renty wdowiej
Praca, Emerytury i renty
Duże zmiany w wypłatach 800 plus w czerwcu. Od lipca nowy termin
Materiał Promocyjny
Firmy, które zmieniły polską branżę budowlaną. 35 lat VELUX Polska
Praca, Emerytury i renty
Duże zmiany w zasadach przyznawania i wypłaty zasiłku pogrzebowego