Anatomia dobrego urlopu

Psychoterapeuci przytaczają czasem przykłady klientów, którzy pojawiają się w ich gabinetach zmęczeni, z nerwami w strzępach, z początkami depresji lub wypalenia zawodowego. Ich marzeniem jest rzucić wszystko, przeprowadzić się poza miasto i żyć leniwym, spokojnym życiem. Po zaordynowaniu dobrego, regeneracyjnego urlopu wracają i mówią: już nie mam ochoty na ucieczkę na wieś.

Trzy tygodnie na reset

Urlop powinien efektywnie wyczyścić naszą „pamięć podręczną". Mózg ostatecznie przypomina biologiczną maszynę cyfrową, która od czasu do czasu wymaga zabiegów konserwacyjnych. Taką funkcję ma spełniać urlop. Jednak dłuższy odpoczynek wiąże się nieodłącznie z przeżywaniem stresu i nie chodzi tu jedynie o dozę pozytywnych emocji. Napięcia pojawiają się wcześniej, już w momencie planowania.

Według kodeksu pracy każdemu pracownikowi, w zależności od stażu, przysługuje 20–26 płatnych dni wolnych w roku. Urlop może zostać podzielony na kilka części, jednak przynajmniej raz w roku jedna z nich powinna trwać nie krócej niż 14 dni kalendarzowych. Trzeba zatem coś zrobić z dwoma tygodniami wolnego czasu. Ponad połowa Polaków już w tym momencie reaguje napięciem. Opuszczenie pracy na tak długi czas wiąże się z poczuciem zagrożenia albo wręcz straty.

Według psychologów absolutnym minimum jest tydzień nieprzerwanego wypoczynku. Jednak pełną regenerację organizmu i naładowanie akumulatorów na kolejne miesiące pracy zapewnia dopiero urlop trwający trzy tygodnie.

Bezwładność emocji

Planowanie urlopu wiąże się z podwyższonym napięciem nawet tydzień przed wyjazdem. Typowe reisefieber, czyli stres poprzedzający podróż, trwa średnio około trzech dni. To dodatkowe obowiązki w pracy i nerwowe załatwianie wszystkich spraw związanych z podróżą. Niektórzy przeżywają to tak silnie, że zaczynają unikać porzucania codziennej rutyny i w efekcie rezygnują z urlopowych atrakcji, spędzając wolny czas w domu. Gdy jednak udaje im się przezwyciężyć ten dyskomfort, potrzebują znacznie więcej czasu na regenerację niż osoby, które nie odczuwają tak silnego napięcia przed wyjazdami. Dlatego pierwszy tydzień urlopu jest pewnego rodzaju detoksem. Umysł musi się pozbyć stresu, złych emocji i napięcia, które są jeszcze świeże w pamięci krótkotrwałej.

W pierwszych dniach odpoczynku możemy odczuwać pewne zagubienie i jest to całkowicie naturalna reakcja, która nie powinna nas niepokoić. Bardzo powszechnym błędem jest rzucenie się w wir atrakcji już w pierwszych godzinach urlopu. Skłania do tego napięty harmonogram zwiedzania oraz jakakolwiek nadmierna aktywność. W pierwszej kolejności powinniśmy się dobrze wyspać. Zanim przystąpimy do regeneracji psychicznej, należy fizycznie przygotować organizm na zupełnie inny wysiłek. W przeciwnym razie zmęczenie stanie się dodatkowym czynnikiem stresu, a po kilku dniach zaowocuje eksplozją emocji jak bomba z opóźnionym zapłonem. Takiej regeneracji szczególnie potrzebują osoby, które na co dzień pracują fizycznie lub w warunkach obciążających układ nerwowy. By go nadwerężyć, wystarczy przebywanie przez większość dnia w hałaśliwych pomieszczeniach, takich jak biuro typu open space lub nawet z oknami wychodzącymi na plac zabaw. Dlatego jeden, dwa dni poświęcone na regenerację powinny być doskonałą inwestycją w resztę urlopu. Ten czas jest pewnego rodzaju włączeniem hamulców, by szybciej zakończyć psychiczny detoks, porzucić pośpiech i wewnętrzny przymus ciągłego realizowania zadań.

Przezbrojenie maszyny

Przespanie całego urlopu byłoby dużym błędem, ponieważ jest to złudny odpoczynek. Nie można dokonać pełnej regeneracji bez zresetowania psychiki. By pozbyć się napięć dnia codziennego, potrzebujemy odmiennych aktywności wszystkich zmysłów – nowych obrazów, zapachów, smaków, dźwięków, przemieszczania się i zmiany rytmu dnia.

Drugi tydzień urlopu przynosi pełną radość. Dopiero wtedy zaczynamy wakacje. W pamięci krótkotrwałej pozostaje już niewiele treści, które zaprzątały umysł przed wyjazdem. Wtedy można cieszyć się poczuciem „tu i teraz", nie wybiegając w przyszłość ani nie rozpamiętując przeszłości.

Ci, którzy mogą sobie pozwolić na jeszcze jeden tydzień wolnego, w pełni kończą proces regeneracji i ich akumulatory są znacznie lepiej naładowane. Będą jednak potrzebowali nieco więcej czasu na powrót do codzienności. Według niektórych psychologów odpoczynek powyżej trzech tygodni rozleniwia umysł i znacznie trudniej wrócić do normalnego tempa. Mogą się pojawić problemy z motywacją i reorganizacja celów zawodowych, co niekoniecznie może być w tym momencie pożądane.

Jednym z największych błędów urlopowiczów jest natychmiastowy powrót do pracy – niemal z lotniska do biura. Ważne jest, by dać sobie trochę czasu na „przezbrojenie maszyny". Zwykle zaraz po powrocie czeka sterta obowiązków, które nawarstwiły się podczas naszej nieobecności. Jeśli po dwóch dniach pracy czujemy, jakbyśmy nie byli na urlopie, to trochę sami jesteśmy sobie winni. Powinniśmy spokojnie opaść w starą rzeczywistość, a nie spaść w nią prosto z wakacyjnej palmy.