Planeta szczurów

Ewolucja | Jeżeli nasza cywilizacja upadnie, a ludzkość wymrze, to szczury będą najlepszymi kandydatami do opanowania Ziemi – twierdzi polski badacz - Krzysztof Kowalski.

Publikacja: 12.02.2014 07:48

Z taką hipotezą wystąpił prof. Jan Zalasiewicz, geolog z Uniwersytetu w Leicester.

Geologia naszej planety dowodzi, że masowe wymieranie gatunków jest zjawiskiem cyklicznym. Miało miejsce już sześciokrotnie: 438, 367, 250, 213 i 65 milionów lat temu. Za każdym razem wystarczyły do tego powody naturalne: uderzenie meteorytu, intensywne wybuchy wulkanów, drastyczna zmiana składu chemicznego wody, itp.

Kto po nas?

Obecnie na warunki naturalne też możemy liczyć – na przykład aktywność Słońca.  W dodatku skutki działalności człowieka, rozwój cywilizacji, potencjały broni nuklearnej  sprzyjają katastrofie ekologicznej, której skutkiem może być zagłada gatunku Homo sapiens.

Z naukowego punktu widzenia takiej ewentualności absolutnie nie można wykluczyć. Gdyby do tego doszło, co dalej, kto po nas? Takie pytanie stawia – i odpowiada na nie – prof. Jan Zalasiewicz.

Ostatnie masowe wymieranie gatunków miało miejsce ?65 mln lat temu, wyginęły wówczas m.in. dinozaury. Właśnie wtedy ich miejsce zajęły ssaki, które wówczas były jeszcze niewielkimi, mało zróżnicowanymi zwierzętami. Nic nie zapowiadało, że pojawią się mamuty, nosorożce, lwy czy niedźwiedzie.

Po wygasłych dominujących dinozaurach pozostało miejsce na Ziemi, wykorzystały to ssaki, aby stać się tym, czym są dziś. Obecnie dominatorem na naszym globie jest jeden z nich, człowiek. Gdyby jednak ludzkości przydarzyła się katastrofa, największe szanse na sukces mają szczury.

Już teraz rozprzestrzeniły się na świecie w sposób wyjątkowy. Błyskawicznie przystosowują się do nowych środowisk. Żyją na większości wysp. Jeśli dostaną się do jakiegoś  środowiska, już go nie opuszczają, zadomowione, wygrywają w rywalizacji z innymi gatunkami, przyczyniając się do ich regresu w danym ekosystemie.

Adaptują się do wszystkich warunków, w jakich się znajdą, żyją w sklepach i na statkach morskich. Są wyjątkowo wytrzymałe pod względem biologicznym, próby tępienia tych gryzoni, wielokrotnie podejmowane przez człowieka, w różnych czasach i miejscach, kończyły się niepowodzeniem.

Tak wyglądają argumenty prof. Zalasiewicza. Według szacunków naukowców z jego zespołu trzeba będzie od 3 do 10 mln lat, aby szczury wspięły się na szczyt drabiny.

– Potencjalne zmiany wielkości ciała nie oznaczają, że w przyszłości szczury staną się po prostu swoimi powiększonymi kopiami – powiedział   „Rzeczpospolitej" prof. Jan Zalasiewicz. – W trakcie ewolucji dojdzie u nich do różnych adaptacji, mogą rosnąć albo maleć, w zależności od warunków środowiskowych i presji selekcyjnej. W praktyce każda z wysp, na której żyją dziś szczury, jest swoistym ewolucyjnym laboratorium. W każdym takim laboratorium warunki są odmienne i pod ich dyktando ewolucja przebiega nieco inaczej. Dlatego rezultaty będą różne. Pojawią się szczury grube, smukłe, ociężałe, ruchliwe, krwiożercze, wodne, przy czym na tym lista bynajmniej się nie kończy – wyjaśnia prof. Jan Zalasiewicz.

Większa masa ciała

Naukowcy z Leicester wróżą sukces również innym gatunkom, przede wszystkim kotom i dzikim świniom, także kozom, królikom, jednak nie taki jak szczurom. Te ostatnie najbardziej skorzystają z szansy, jaką będzie zwolnienie miejsca przez ludzi. I powiększą masę ciała. Takie zjawisko nastąpiło, gdy małe ssaki odziedziczyły wolne pole po dinozaurach.

Przodek największego zwierzęcia na Ziemi, płetwala błękitnego, jeszcze przed 50 milionami lat był wielkości wilka. Prawdopodobnie podobny mechanizm zadziałałby w przypadku szczurów.

Zaskakujące rezultaty

– Mogą urosnąć do rozmiarów kapibarów z Ameryki Południowej, największych gryzoni na świecie, ważących do 80 kg. Największy gryzoń w dziejach Ziemi, Josephoartyegasia monesi, żyjący jeszcze ?3 mln lat temu także w Ameryce Południowej, ważył tonę – wyjaśnia prof. Zalasiewicz. ?– W geologicznej przyszłości Ziemi szczury będą należały do „głównych rozgrywających", ich odlegli potomkowie  pod względem wyglądu i cech  mogą być niezwykli, gdybyśmy mogli ich zobaczyć, bylibyśmy bardzo zaskoczeni. Jednak prawa biologii w tym procesie nie znikną, zwierzęta będą ewoluowały w takim kierunku, który będzie najkorzystniejszy do przetrwania gatunku, a to zależy od skutecznego wydawania na świat potomstwa.

Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań