Pokojowy Nobel dla mistrza mediacji

Były prezydent Finlandii, dyplomata ONZ Martti Ahtisaari otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za rok 2008. Wyróżnienie zostało przyznane za liczne zasługi mediacyjne w celu zakończenia wojen i konfliktów - poinformował Komitet Noblowski w Oslo

Publikacja: 10.10.2008 11:58

Martti Ahtisaari

Martti Ahtisaari

Foto: AFP

W uzasadnieniu Komitet Noblowski w Oslo podał, że wyróżnienie przyznano za liczne działania dyplomaty na rzecz rozwiązywania międzynarodowych konfliktów "na kilku kontynentach i na przestrzeni ponad trzech dekad". - Te wysiłki przyczyniły się do budowy bardziej pokojowego świata i "braterstwa między narodami" zgodnie z duchem Alfreda Nobla - uzasadniono.

Komitet Noblowski przywołał m.in. konflikty w Namibii, indonezyjskiej prowincji Aceh, Kosowie czy Iraku. - Znacząco przyczynił się także do rozwiązania konfliktów w Irlandii Północnej, Azji Środkowej i w Rogu Afryki - przypomniał Komitet.

- Oczywiście jestem bardzo zadowolony i wdzięczny z powodu tej decyzji - powiedział w publicznym radiu norweskim NRK.

Zapytany o swe największe osiągnięcie, odpowiedział: Oczywiście najważniejsza była Namibia, gdyż tak dużo czasu zabrało doprowadzenie do niepodległości tego afrykańskiego kraju. Wymienił także prowincję Aceh i Bałkany.

Martti Ahtisaari był m.in. prezydentem Finlandii i zastępcą sekretarza generalnego ONZ. W 1999 roku pełnił z ramienia Unii Europejskiej funkcję mediatora na Bałkanach. W 2007 roku pracował nad planem pokojowym dla Kosowa pod egidą ONZ.

W tym roku laureata wyłoniono spośród 197 kandydatów; tylko w 2005 roku było więcej kandydatów, bo 199. Nagroda wysokości ok. miliona euro zostanie wręczona 10 grudnia w Oslo, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla.

Ahtisaari kilkakrotnie był nominowany do tej prestiżowej nagrody w uznaniu jego zasług jako mediatora w zapalnych punktach niemal całego świata - w Afryce, Europie i Azji.

[srodtytul]Unia gratuluje, Serbia krytykuje[/srodtytul]

Zdaniem [b]Lecha Wałęsy[/b], laureata Pokojowej Nagrody Nobla w 1983 r., przyznanie lauru Ahtisaariemu świadczy o tym, że Komitet Noblowski "zachęca w XXI wieku do negocjacji". - Tego pana znam osobiście, spotkałem go w paru miejscach. Widziałem jego zdolności argumentacyjne i wytrwałość negocjacyjną. Rzeczywiście ma takie cechy - powiedział Wałęsa.

- Świetny dyplomata, znakomity negocjator, cierpliwy Fin - tak o Martti Ahtisaarim mówi [b]Aleksander Kwaśniewski[/b]. -To jest świetny wybór, który pokazuje, że chcemy uhonorować tych, którzy negocjują, którzy wykazują nadzwyczajną wiedzę, talent, takt, cierpliwość w sprawach związanych z likwidowaniem konfliktów i kryzysów - powiedział Kwaśniewski.

[b]Prezydent Finlandii Tarja Halonen[/b] oświadczyła, że "Finowie mogą być dumni, że wkład ich kraju w budowę światowego pokoju został uhonorowany w ten najbardziej cenny ze wszystkich możliwych sposobów.

[b]Przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso[/b] pogratulował Ahtisaariemu, nazywając go bardzo zaangażowanym Europejczykiem o długiej i pełnej sukcesów karierze w służbie międzynarodowej społeczności. Barroso podkreślił m.in. osiągnięcia Ahtisaariego w negocjacjach w celu zakończenia walk w Kosowie w 1999 roku.

Z zadowoleniem i uznaniem na wyróżnienie zareagował [b]niemiecki rząd[/b], przypominając szczególnie jego zasługi w rozwiązaniu problemu kosowskiego. To zasłużony Europejczyk - podkreślił rzecznik rządu Thomas Steg.

[b]Rzecznik NATO James Appathurai[/b] zapewnił, że Sojusz z "wielkim szacunkiem odnosi się do tego, czego Martti Ahtisaari dokonał na przestrzeni swojej kariery nie tylko w Europie, ale i na całym świecie". "Na przestrzeni wielu dziesięcioleci (Ahtisaari) był jednym z liderów aktywnych działań na rzecz pokoju na świecie" - oświadczył Appathurai.

Przekazując gratulacje [b]minister spraw zagranicznych Francji Bernard Kouchner[/b] podkreślił "odważne i zdecydowane działania" dyplomaty "w Namibii, Kosowie, prowincji Aceh i innych miejscach świata". - Podczas każdej swojej misji Martti Ahtisaari dowodził zdolności do trudnej pracy dla zapewnienia przestrzegania praw każdej społeczności, na rzecz tworzenia podstaw dla współistnienia i pojednania - oświadczył Kouchner.

Tymczasem [b]brat dawnego prezydenta Serbii Slobodana Miloszevicia, Borislav[/b] - dawny ambasador Jugosławii w Rosji - krytycznie wypowiedział się o decyzji Komitetu Noblowskiego. - Rzadko się zdarza, by Nagroda Nobla była wykorzystywana dla celów politycznych - skomentował Borislav Miloszević radiu Echo Moskwy.

Rozczarowanie wyraził także Jan Oeberg, przywódca pacyfistycznego Ponadnarodowego Komitetu dla Pokoju i Studiów nad Przyszłością (TFF) z szwedzkiego Lund. Określił on wybór Fina jako skandaliczny. Jego zdaniem niezależność Kosowa, gdzie Ahtisaari był wysłannikiem ONZ, uzyskano "nie drogą negocjacji, a przez bombardowanie Serbii, co nie miało nic wspólnego z pokojowym działaniem".

[srodtytul]Skuteczny nacisk Chin na Komitet Noblowski?[/srodtytul]

Decyzja o wyróżnieniu Ahtisaariego została przyjęta w Oslo raczej wstrzemięźliwie - pisze dpa. Szef Komitetu Noblowskiego Ole Danbolt Mjoes odrzucił na konferencji prasowej spekulacje, iż komitet pod naciskiem Chin, jak również norweskich władz, w ostatniej chwili zrezygnował z uhonorowania chińskich dysydentów i wyróżnił mniej kontrowersyjnego Ahtisaariego.

Na dzień przed ogłoszeniem laureata Chiny wyraziły nadzieję, że Nobel trafi do "odpowiedniej osoby". Rzecznik chińskiego MSZ zaznaczył, że w przeszłości tę prestiżową nagrodę przyznawano "niezgodnie z jej duchem: ideą promowania pokoju i postępu".

Media, m.in. brytyjska BBC, odnotowały chińską ocenę jako wyraźne ostrzeżenie przed uhonorowaniem noblowską nagrodą chińskiego dysydenta.

[ramka][b]Martti Ahtisaari [/b]

Ahtisaari urodził się w Viipuri (obecnie rosyjski Wyborg) w 1937 roku. Społeczną działalność rozpoczął w 1960 r., wyjeżdżając do Pakistanu, gdzie w Karaczi szkolił pakistańskich nauczycieli. W 1972 r. wstąpił do Fińskiej Partii Socjalistycznej.

W 1965 roku rozpoczyna karierę w dyplomacji, w latach 1970. zostaje ambasadorem Finlandii w Tanzanii, Zambii, Somalii i Mozambiku. Następnie rozpoczyna karierę w Organizacji Narodów Zjednoczonych.

W latach 1973-1981 był komisarzem ONZ ds. Namibii, a do 1986 r. - specjalnym wysłannikiem Sekretarza Generalnego ONZ w Namibii, gdzie odpowiadał m.in. za przygotowanie pierwszych wolnych wyborów. Otrzymał honorowe obywatelstwo za zasługi dla tego kraju, a jedna ze szkół w Windhuku nosi jego imię. Nadal niezwykle popularne jest w Namibii imię "Martti". Ahtisaari pełnił także - w latach 1987-1991 - stanowisko zastępcy sekretarza generalnego ONZ, u boku Javiera Pereza de Cuellara; powszechnie mówiono, iż jest faworytem na stanowisko kolejnego szefa ONZ, jednakże jego kandydatury w 1991 r. nie zaaprobowały Stany Zjednoczone.

W latach 1994-2000 sprawował urząd prezydenta Finlandii. Następnie z ramienia Unii Europejskiej w 1999 r. podjął się misji mediacyjnej w sprawie Kosowa. Misja Ahtisaariego, wspólnie z rosyjskim wysłannikiem Wiktorem Czernomyrdinem doprowadziła do zaakceptowania przez Belgrad pokojowego planu, kończącego konflikt w tej prowincji Serbii.

Ahtisaari prowadził też negocjacje rozbrojeniowe z IRA w Irlandii Północnej i w sprawie porozumienia, które zakończyło trwającą ponad 30 lat wojnę domową w prowincji Aceh na indonezyjskiej Sumatrze.

W listopadzie 2005 został mianowany specjalnym wysłannikiem Sekretarza Generalnego ONZ ds. Kosowa, w lutym 2007 roku przedstawił plan na temat przyszłego statusu prowincji.

Aktywnie działa w bardzo wielu organizacjach pozarządowych - jest też współtwórcą prestiżowej Inicjatywy ds. Zarządzania Kryzysowego (Crisis Management Initiative). Wśród wielu odznaczeń, jakie otrzymał jest też polski Order Orła Białego, którym został uhonorowany w 1997 r.

Ahtisaari ma na świecie od lat opinię dyplomaty, który jest w stanie rozwiązać najbardziej skomplikowane problemy i łagodzić konflikty.

Martti Ahtisaari jest żonaty i ma syna.[/ramka]

W uzasadnieniu Komitet Noblowski w Oslo podał, że wyróżnienie przyznano za liczne działania dyplomaty na rzecz rozwiązywania międzynarodowych konfliktów "na kilku kontynentach i na przestrzeni ponad trzech dekad". - Te wysiłki przyczyniły się do budowy bardziej pokojowego świata i "braterstwa między narodami" zgodnie z duchem Alfreda Nobla - uzasadniono.

Komitet Noblowski przywołał m.in. konflikty w Namibii, indonezyjskiej prowincji Aceh, Kosowie czy Iraku. - Znacząco przyczynił się także do rozwiązania konfliktów w Irlandii Północnej, Azji Środkowej i w Rogu Afryki - przypomniał Komitet.

Pozostało 92% artykułu
Nauka
Czy mała syrenka musi być biała?
Nauka
Nie tylko niesporczaki mają moc
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”