Reklama

Wio, koniku, przez tysiąclecia

Udomowienie konia doprowadziło do zasadniczych zmian w fizjologii tego zwierzęcia.

Aktualizacja: 19.12.2014 07:57 Publikacja: 19.12.2014 01:00

Udomowione konie są silniejsze od dzikich przodków

Udomowione konie są silniejsze od dzikich przodków

Foto: 123RF

Człowiek kształtuje konia od tysięcy lat, dostosowując go do swoich potrzeb. Jakie zmiany zaszły w tym okresie – zbadali naukowcy z Centrum Geogenetyki Uniwersytetu w Kopenhadze.

Duńscy badacze zsekwencjonowali genom prehistorycznych koni na podstawie kości pochodzących z półwyspu Tajmyr w Rosji (Kraj Krasnojarski). Zwierzęta te żyły w okresie 43–16 tys. lat temu (do udomowienia doszło ok. 5,5 tys. lat temu). Porównali je z genomami pięciu współczesnych ras koni oraz z genomem konia Przewalskiego, jedynej dzikiej rasy występującej jeszcze współcześnie na terenie Mongolii, odkrytej w 1879 roku.

Z porównania tego wynika, że konie udomowione wykazują większe podobieństwo genetyczne do ich wymarłych dzikich kuzynów niż do konia Przewalskiego, odziedziczyły po nich 60 proc. materiału genetycznego. Wiadomość o tym zamieszcza amerykańskie pismo „PNAS" („Proceedings of the National Academy of Sciences").

Naukowcy zidentyfikowali 125 genów, na które udomowienie wpłynęło w istotny sposób. Są to geny związane z formowaniem się mięśni, kończyn, stawów, z rozwojem serca i układu krążenia. Te fizjologiczne zmiany powstały podczas wykorzystywania zwierząt przez człowieka jako wierzchowca i siły pociągowej.

Naukowcy wykryli również mutacje genetyczne związane ze „społecznymi" zachowaniami koni, z ich zdolnością do uczenia się i rozumienia poleceń człowieka.

Reklama
Reklama

Genom współczesnego konia odzwierciedla także niekorzystne zmiany powstałe w trakcie domestyfikacji. Doprowadziły one do wyraźnego obniżenia różnorodności genetycznej współczesnych ras. – Prawdopodobnie ujawniliśmy geny, których mutacje pozwoliły na przeistoczenie konia w zwierzę transportowe i pociągowe. Udało nam się zidentyfikować geny odpowiadające za zachowanie konia i jego reakcje na strach. Geny te mogły być kluczowe w przekształceniu dzikich zwierząt w takie, jakie znamy obecnie – powiedział kierujący zespołem prof. Ludovic Orlando.

Z badań naukowców brytyjskich z Uniwersytetu w Exeter wynika, że do udomowienia konia doszło na terenie obecnego Kazachstanu około 5,5 tys. lat temu, jeszcze w epoce kamienia. Pierwsze pokolenia udomowionych koni były większe od dzikich przodków. Natomiast udomowione konie z epoki brązu już nie różniły się wielkością od pierwszych, udomowionych. Uszkodzenia na szczękach świadczą o tym, że ludzie już wtedy zakładali koniom uzdy, a to oznacza, że konie służyły jako wierzchowce. Na naczyniach ceramicznych sprzed około 5 tys. lat pochodzących z wykopalisk w Botai w Kazachstanie zachowały się ślady tłuszczu z mleka klaczy, co z kolei sugeruje, że tyle lat liczy sztuka wytwarzania kumysu – napoju alkoholowego z końskiego mleka.

Materiał Partnera
Zanim AI trafi do lekarza. Naukowcy tworzą narzędzie do oceny medycznych algorytmów
Nauka
Oto laureaci Nagrody Nobla z chemii za 2025 rok
Nauka
Nagroda Nobla z fizyki w 2025 roku ukłonem w stronę całej dziedziny fizyki
Nauka
Nagroda Nobla z fizyki przyznana. Trzech laureatów z USA
Nauka
Robot usunął pęcherz moczowy w szpitalu MSWiA. Jak lekarze korzystają z najnowszych technologii?
Reklama
Reklama