Po zwolnieniu z pracy będzie można przeliczyć emeryturę

Może się okazać, że osoby, które pochopnie nie podjęły decyzji o rozstaniu z pracodawcą, aby uniknąć zawieszenia emerytury od 1 października, wcale na tym nie stracą, a może zyskają.

Od tego dnia zacznie bowiem obowiązywać ustawa z 10 czerwca 2011 o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU nr 168, poz. 1001). Zawiera ona korzystne rozwiązania dla osób, którym po 30 września br. ZUS zawiesi wypłatę świadczenia z powodu kontynuowania stosunku pracy.

Nowe regulacje to pokłosie wprowadzenia od 1 stycznia 2011 do ustawy emerytalnej art. 103a. Przewiduje on zawieszenie prawa do emerytury przyznanej w trakcie zatrudnienia, które do końca września nie zostanie przerwane.

Skutki wprowadzenia tej regulacji dotkną również tych osób, które prawo do świadczenia uzyskały jeszcze przed jej wejściem w życie, tj. przed 1 stycznia 2011. Przy czym ich emerytury ZUS zawiesi – oczywiście tylko wtedy, gdy będą kontynuować dotychczasowe zatrudnienie – dopiero od 1 października br.

Najwcześniej za półtora roku

Przeliczyć emeryturę będzie mogła osoba, która:

- pobierała to świadczenie od 1 stycznia 2009 do 30 września 2011,

- jednocześnie kontynuowała stosunek pracy nawiązany jeszcze przed przyznaniem do niego prawa,

- nie otrzymuje emerytury od 1 października, bo ZUS ją zawiesił z uwagi na to, że nie rozstała się z pracodawcą.

Nie skorzysta z tej możliwości od razu po wejściu w życie nowych przepisów, ale dopiero wtedy, gdy nie pobierze zawieszonej emerytury co najmniej przez 18 miesięcy. Przy czym brak  wypłaty musi wynikać z kontynuowania zatrudnienia, czyli  półtora roku to musi być okres pracy.

Co więcej, aby ZUS ponownie obliczył świadczenie, emeryt będzie musiał rozwiązać stosunek pracy. Gdy w tym czasie będzie miał inny tytuł do ubezpieczeń, ZUS przeliczy emeryturę dopiero po jego ustaniu.

Przykład

Pan Henryk w grudniu 2008 przeszedł na emeryturę. Nie zwolnił się wówczas z pracy i kontynuuje to zatrudnienie do tej pory. Nie zamierza w najbliższych miesiącach rozwiązywać stosunku pracy.

W związku z tym ZUS zawiesi mu świadczenie od 1 października 2011.

Z wnioskiem o ponowne ustalenie jego wysokości będzie mógł wystąpić najwcześniej w kwietniu 2013, jeśli rozwiąże stosunek pracy i nie będzie wówczas ubezpieczony z innego tytułu.

Stare świadczenie z nową bazówką

Z możliwości ponownego obliczenia świadczenia skorzystają zarówno osoby uprawnione do starej, jak i nowej emerytury.

Przypomnijmy. Emerytura na tzw. dotychczasowych zasadach (stara) ustalana jest dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 oraz tych spośród urodzonych po 1948, którzy do końca 2008 r. spełnili warunki do uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych.

Składa się ona z tzw. części socjalnej (24 proc. kwoty bazowej) oraz części należnej za okresy składkowe (po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok tych okresów) i za okresy nieskładkowe (po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok tych okresów).

Jej podstawa liczona jest natomiast jako iloczyn wskaźnika wysokości tej podstawy (czyli wypadkowej zarobków i przeciętnych płac w latach wskazanych do jej ustalenia) i aktualnej kwoty bazowej.

Do obliczenia podstawy wymiaru świadczenia powinno się wskazać najkorzystniejsze zarobki z okresu aktywności zawodowej (na ogół z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia lub z 20 dowolnie wybranych lat z całego okresu ubezpieczenia).

Przeliczenie takiej emerytury, po okresie jej zawieszenia na co najmniej 18 miesięcy z uwagi na kontynuowanie pracy po 30 września br., polegać będzie na jej ponownym obliczeniu w taki sposób, jakby ZUS liczył ją  pierwszy raz.

Uwzględnione więc zostaną wszelkie nowe okresy składkowe i nieskładkowe, zarobki z 10 kolejnych lat wybranych z 20-lecia poprzedzającego rok zgłoszenia wniosku o przeliczenie lub z 20 dowolnie wybranych lat przypadających przed tym rokiem. I co najważniejsze, ZUS zastosuje kwotę bazową obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku o ponowne obliczenie świadczenia.

Na nowych regulacjach skorzystają również osoby uprawnione do tzw. nowej emerytury, a więc przeważnie urodzone po 31 grudnia 1948.

Młodsi też skorzystają

Otrzymują one świadczenie w wysokości ustalonej przez podzielenie podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia (właściwe dla wieku, w którym przechodzą na świadczenie).

Podstawa ta to suma zwaloryzowanego kapitału początkowego (odtwarzającego przebieg kariery zawodowej sprzed 1 stycznia 1999) i składek emerytalnych (z uwzględnieniem ich waloryzacji) zewidencjonowanych na indywidualnym koncie w ZUS od 1 stycznia 1999.

Osoby uprawnione do nowej emerytury, którą ZUS zawiesi po 30 września br. na co najmniej 18 miesięcy z powodu kontynuowania zatrudnienia, mogą liczyć na to, że ich świadczenie zostanie jeszcze raz obliczone z uwzględnieniem nowych wartości. Ponownie ustalając jego wysokość, ZUS  uwzględni kapitał początkowy powiększony o kolejne waloryzacje, które są przeprowadzane w czerwcu każdego roku.

Wliczy również wszystkie składki emerytalne zgromadzone do końca miesiąca poprzedzającego ten, w którym zgłoszą wniosek o ponowne ustalenie świadczenia.

Przy czym podstawa obliczenia emerytury zostanie pomniejszona o sumę wszystkich dotychczasowych wypłat tego świadczenia (przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne).

Tak ustaloną podstawę ZUS podzieli przez średnie dalsze trwanie życia obowiązujące dla wieku, w którym emeryt zgłosi wniosek o ponowne wyliczenie świadczenia. Właściwa wartość będzie wynikała z tablicy średniego dalszego trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia tego wniosku.

Nowe przepisy przewidują też ponowne obliczenie tzw. emerytury mieszanej, a więc świadczenia, które zostało ustalone częściowo na starych, a częściowo na nowych zasadach.

Nie ma ryzyka

Przeliczona emerytura najprawdopodobniej okaże się wyższa od tej pobieranej wcześniej, którą ZUS zawiesi na minimum półtora roku.

Gdyby jednak nowa kwota świadczenia okazała się niższa od dotychczasowej, emerytura będzie przysługiwała w poprzednio ustalonej wysokości.

Zobacz serwis