Fundacje nie są jednak prostą alternatywą dla stowarzyszeń, bo działają na innych zasadach.
Podstawowe regulacje prawne znajdziemy w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=08FF87D0930A3A288A3CD8CB778734E2?id=72934]ustawie o fundacjach (DzU z 1991 r. nr 46, poz. 203 ze zm.)[/link]. Fundację można ustanowić dla celów społecznie lub gospodarczo użytecznych. Warto taki cel wskazać precyzyjnie, bo może to pomóc m.in. przy zwolnieniu z niektórych podatków oraz np. uzyskaniu bonifikaty przy nabywaniu nieruchomości państwowych i samorządowych. Fundację możemy powołać jako osoby fizyczne, ale też może to zrobić należąca do nas spółka (a więc osoba prawna). Do stworzenia fundacji nie jest też potrzebne znajdowanie współpracowników, bo – w przeciwieństwie do stowarzyszeń – jej działalność oparta jest z założenia na korzystaniu głównie z zasobów majątkowych, a nie na pracy społecznej jej członków.
Powołanie fundacji wymaga sporządzenia aktu notarialnego – wyjątkowo tylko może się to odbyć w inny sposób, gdy utworzenie fundacji przewiduje się pośmiertnie w testamencie fundatora. Do fundacji można przekazać nie tylko pieniądze, ale też papiery wartościowe, mienie ruchome oraz nieruchomości. Zachętą do finansowego jej wsparcia są chociażby zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Obejmują one nabywanie przez fundację w drodze spadku, zapisu w testamencie lub darowizny pieniędzy, innych rzeczy ruchomych oraz praw majątkowych.
Jeśli statut fundacji to przewiduje, może ona też prowadzić działalność gospodarczą, z tym że powinna to robić w rozmiarach służących osiąganiu jej celów. Ponadto podjęcie przez fundację działalności biznesowej, która nie była przewidziana w jej statucie, wymaga najpierw zmiany tego dokumentu. [b]Każdej potrzebny jest też wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, bo dopiero wtedy uzyskuje ona osobowość prawną.[/b] Jednym z obowiązków fundacji jest też składanie corocznie bardzo szczegółowego sprawozdania z działalności. Trzeba podawać w nim dane o działalności gospodarczej, odpisy uchwał zarządu, dane finansowe (z wyodrębnieniem źródeł przychodów), o kosztach, osobach zatrudnionych, wysokości gaży dla członków zarządu i wiele innych szczegółowych informacji o finansach.
Fundacje mogą przy pomocy swoich pracowników i wolontariuszy zbierać pieniądze w publicznych zbiórkach. Muszą wcześniej dopełnić formalności zgłoszeniowych, przestrzegać zasad zbiórki, a potem rozliczyć zebrane środki. W postępowaniach sądowych i administracyjnych mają mniej praw niż stowarzyszenia, ale nieraz są dopuszczane do udziału w sprawach.
