Kto może wnieść sprawę do sądu

[srodtytul]1. PROKURATOR, ORGANIZACJA, INSPEKTOR [/srodtytul]

Zasadniczo sąd cywilny zajmie się naszą sprawą, tylko gdy wpłynie do niego pozew inicjujący proces albo wniosek pełniący taką samą funkcję w postępowaniu nieprocesowym. Sprawę inicjuje osoba, firma itp. bezpośrednio zainteresowana jej wynikiem – działająca osobiście lub przez pełnomocnika, w tym profesjonalnego.

Na zasadzie wyjątku od tej reguły może ją wszcząć, i to zasadniczo w każdej sprawie, prokurator (w praktyce korzysta z tej możliwości sporadycznie).

Takie prawo przysługuje też organizacjom społecznym działającym na rzecz ochrony praw obywateli. Mogą one też wstępować do toczących się już spraw za ich zgodą.

[ramka][b]Organizacje społeczne mogą wszczynać tylko sprawy:[/b]

- o alimenty,

- o ochronę konsumentów,

- o ochronę środowiska,

- o ochronę przed dyskryminacją,

- z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych,

- o odszkodowanie, zadośćuczynienie i rentę dla ofiar przestępstw.

Tylko w tych sprawach możemy liczyć, że przed sądem może nas ktoś wyręczyć. W innych sprawach w rachubę to nie wchodzi. [/ramka]

W sprawach o ochronę konsumentów możemy o wniesienie pozwu zwrócić się do powiatowego (miejskiego) rzecznika ochrony konsumentów, a w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy także do Państwowej Inspekcji Pracy.

W sumie tylko wyjątkowo możemy liczyć, że uda się nam zainteresować prokuratora, organizację społeczną czy inspekcję pracy naszą sprawą i złożyć na nich trud zmagań przed sądem.

Organizacje społeczne, a także inspektor pracy, mogą też przystąpić po stronie powoda do sprawy za jego zgodą. Gdy zaś w sprawie nie uczestniczą, wolno im przedstawić swój pogląd w danej sprawie. W postępowaniu gospodarczym organizacje przedsiębiorców mogą wziąć udział w procesie, w którym stroną jest przedsiębiorca będący ich członkiem.

[srodtytul]2. POZEW ZBIOROWY, CZYLI POSTĘPOWANIE GRUPOWE [/srodtytul]

Ta nowa forma dochodzenia swego pozwalająca na przyłączenie się do sprawy już wszczętej pojawiła się dopiero w sierpniu 2010 r.

Takie rozwiązanie wchodzi w rachubę, gdy co najmniej dziesięć osób chce przed sądem dochodzić od jednego tylko, tego samego, pozwanego swych indywidualnych roszczeń tego samego rodzaju.

W postępowaniu grupowym można się domagać od pozwanego konkretnego świadczenia (działania albo zaniechania). Gdy chodzi o roszczenia pieniężne, o należność w konkretnej kwocie, zbiorowy pozew może się ograniczać do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego.

[ramka][b] Postępowanie grupowe dotyczy tylko trzech rodzajów spraw: [/b]

- roszczeń konsumenckich,

- odpowiedzialności za produkt niebezpieczny,

- roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych.[/ramka]

Dodatkowy warunek jest taki, że roszczenia te mają być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej, tj. np. jednym zdarzeniu, jak np. wypadek zawiniony przez firmę transportową, w którym ucierpiało wiele osób.

[srodtytul]Konsument pod ochroną [/srodtytul]

Konsument to osoba fizyczna, która nabywa towary i usługi na potrzeby prywatne, bez związku z działalnością gospodarczą. Tytułem przykładu można tu wskazać sytuację, gdy wskutek narzucenia klientom banku niekorzystnych niedozwolonych warunków umowy uzyskał on niesłusznie ich kosztem pewne korzyści i domagają się oni ich zwrotu.

Z takim pozwem zbiorowym mogą też wystąpić np. uczestnicy jednej wycieczki zagranicznej niezadowoleni z jakości świadczeń drastycznie niezgodnej z umową, domagając się zwrotu części zapłaty. W tym wypadku prawną podstawą roszczeń są przepisy o odpowiedzialności z tytułu niewykonania i niewłaściwego wykonania umowy.

[srodtytul]Gdy produkt niebezpieczny [/srodtytul]

Odpowiedzialność za produkt niebezpieczny normuje odrębnie kodeks cywilny. Produkt niebezpieczny to taki, który nie zapewnia bezpieczeństwa, jakiego można by oczekiwać, uwzględniając normalne użycie.

Takim produktem były słynne wybuchające telewizory, zbyt szybko zapalające się ognie sztuczne, niebezpieczne zabawki, ale także urządzenia niebezpieczne z powodu wadliwej instrukcji obsługi lub użycia, leki, które okazały się szkodliwe dla zdrowia ze względu na poważne skutki uboczne nieprzewidziane przez producenta.

[ramka] Za produkt niebezpieczny odpowiada jego producent lub importer, a także wytwórca materiału, surowca, części składowej.

W praktyce odpowiedzialność ta wchodzi w rachubę raczej rzadko, także dlatego, że jeśli szkoda została przez taki produkt wyrządzona w mieniu, przepisy ją normujące mają zastosowanie, gdy przekracza ona równowartość 500 euro. [/ramka]