Kto może iść wcześniej na emeryturę

Zasadą jest, że wcześniejsza emerytura może być przyznana tylko tym osobom, które nie ukończyły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).

Oznacza to, że spośród osób urodzonych przed 1949 r. obecnie już tylko mężczyźni mogą nabyć wcześniejsze uprawnienia emerytalne. Wszystkie kobiety z tej grupy wiekowej ukończyły już bowiem 60 lat. Zasada ta nie dotyczy jedynie wcześniejszej emerytury kolejowej.

Trzeba spełnić warunki

Osoby, które były ostatnio zatrudnione w ramach stosunku pracy, mogą przejść na wcześniejszą emeryturę pracowniczą. Uzyskanie tego świadczenia uzależnione jest od udowodnienia długiego stażu ubezpieczeniowego.

Wcześniejsza emerytura pracownicza (przewidziana w art.  29  ustawy emerytalnej) jako jedyna z grupy wcześniejszych emerytur może być przyznana wszystkim ubezpieczonym spełniającym odpowiednie warunki, bez względu na to, jaki rodzaj pracy wykonywali oni w ciągu swojej kariery zawodowej.

Mężczyźni mogą nabyć prawo do tego świadczenia po ukończeniu 60 lat oraz udowodnieniu długiego stażu pracy. Wynosi on co najmniej 35 lat składkowych i nieskładkowych.

Osoby, które nie udowodniły takiego stażu, mogą przejść na wcześniejszą emeryturę już przy 25 latach składkowych i nieskładkowych, pod  warunkiem jednak, że lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS orzekły w ich przypadku całkowitą niezdolność do pracy.

Ważny tytuł ubezpieczenia

Aby nabyć uprawnienia do  wcześniejszej emerytury pracowniczej, nie wystarczy osiągnięcie odpowiedniego wieku emerytalnego oraz posiadanie wymaganego stażu pracy. Trzeba jeszcze spełnić dwa warunki dotyczące podlegania ubezpieczeniom przed zgłoszeniem wniosku o to świadczenie.

Pierwszy z nich wymaga, aby ubezpieczony ostatnio przed  zgłoszeniem wniosku o emeryturę pracowniczą był pracownikiem, tj. pozostawał w ubezpieczeniu z tytułu stosunku pracy. Tak więc emerytury pracowniczej nie uzyska osoba, która podlegała wówczas ubezpieczeniu z innego tytułu (np. w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej czy wykonywaniem umowy-zlecenia).

Może się zdarzyć, że przed  przejściem na emeryturę pracowniczą ubezpieczony wykonywał różne rodzaje działalności, np. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę i równocześnie w ramach umowy-zlecenia. Możliwa jest też sytuacja, gdy obok zatrudnienia prowadził działalność gospodarczą.

W tym przypadku ta dodatkowa umowa czy działalność nie przeszkadza w uzyskaniu emerytury pracowniczej. Ważne jest to, że ubezpieczony podlega ubezpieczeniu z tytułu stosunku pracy. W ten sposób jest cały czas traktowany przez ZUS jak pracownik.

Osoba występująca o emeryturę pracowniczą, która rozwiązała stosunek pracy, ale nie zgłosiła jeszcze wniosku o to świadczenie, nie może podjąć żadnej działalności, z tytułu której podlegałaby ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Chyba że ponownie byłoby to ubezpieczenie z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W przeciwnym razie ZUS odmówi przyznania emerytury pracowniczej.

Nie ma natomiast znaczenia, czy i w jakich ubezpieczeniach osoba zainteresowana pozostawała już po zgłoszeniu wniosku o to świadczenie. I to nawet gdy ZUS jeszcze nie wydał decyzji emerytalnej. Można więc po zgłoszeniu wniosku o emeryturę pracowniczą podjąć jakąkolwiek działalność zarobkową bez żadnych konsekwencji dla przyznania tego świadczenia.

Różne pojęcia i różne znaczenia

Użyte w przepisach pojęcie „ostatnio przed” to nie to samo co „bezpośrednio przed”.

A to oznacza, że warunek pozostawania ostatnio w ubezpieczeniu pracowniczym spełnia również osoba, która bezpośrednio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę pobierała np. rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie przedemerytalne.

Oczywiście pod warunkiem, że w czasie posiadania tych uprawnień, a także bezpośrednio przed ich nabyciem, nie była ubezpieczona z innego tytułu niż stosunek pracy.

Pozostawanie w ubezpieczeniu pracowniczym ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę nie jest wymagane od mężczyzn, którzy byli z tego tytułu ubezpieczeni co najmniej 35 lat (lub 25 lat w przypadku stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy).

Przykład

Ubezpieczony, który wystąpił o wcześniejszą emeryturę pracowniczą, przez ostatnie kilka lat pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Bezpośrednio przed nabyciem prawa do renty był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a w czasie posiadania uprawnień do tego świadczenia nie podejmował żadnej działalności zarobkowej.

W związku z tym ZUS uznał, że ubezpieczony był pracownikiem ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o wcześniejszą emeryturę.

Przykład

Ubezpieczony 31 grudnia  2010 r. rozwiązał stosunek pracy. Od 1 lutego 2011 r. rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej. Z tego tytułu podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Kilka dni później wystąpił z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę pracowniczą. ZUS odmówił przyznania świadczenia, gdyż w okresie przypadającym po rozwiązaniu stosunku pracy, a przed zgłoszeniem wniosku, podlegał on ubezpieczeniom z innego tytułu niż stosunek pracy. Nie był więc wówczas pracownikiem.

Przykład

Ubezpieczony rozwiązał stosunek pracy 31 stycznia  2011 r. Kilkanaście dni później złożył wniosek o emeryturę pracowniczą. Od 1 marca 2011 r., jeszcze przed wydaniem przez ZUS decyzji emerytalnej, rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej.

Z tego tytułu zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Mimo to ZUS przyznał wnioskowane świadczenie. Ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę wnioskodawca był bowiem ubezpieczony z tytułu stosunku pracy.

Przykład

Ubezpieczony przez ostatni rok przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę pracowniczą prowadził działalność gospodarczą.

Wcześniej pozostawał przez 36 lat w ubezpieczeniu ze stosunku pracy. W związku z tym pomimo wykonywania działalności gospodarczej ostatnio przed wystąpieniem o emeryturę ZUS przyznał wnioskowane świadczenie.

Przynajmniej pół roku w ubezpieczeniu

Ostatnim warunkiem wymaganym do przyznania wcześniejszej emerytury pracowniczej jest pozostawanie w stosunku pracy co najmniej przez sześć miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.