Mistrz prozy nie żyje

John Updike, dwukrotny zdobywca Pulitzera, pisarz, który z ironią mówił o duchowych przemianach Amerykanów, przegrał walkę z rakiem płuc. Miał 76 lat

Publikacja: 28.01.2009 01:19

John Updike napisał ponad 25 powieści. M.in. „Pary”. Książka dokumentuje przewrót obyczajowy, jaki w

John Updike napisał ponad 25 powieści. M.in. „Pary”. Książka dokumentuje przewrót obyczajowy, jaki w latach 60. dokonał się w Ameryce

Foto: Corbis

Odszedł w hospicjum w Massachusetts, gdzie mieszkał przez wiele lat. – Żegnamy kolejną sławę amerykańskiej prozy, po Saulu Bellowie, Normanie Mailerze i Kurtcie Vonnegucie – powiedział „Rz” Krzysztof Andrzejczak, literaturoznawca. – Obok Bellowa był najbardziej uważnym obserwatorem klasy średniej w Stanach Zjednoczonych. Portretował ludzi dobrze sytuowanych, żyjących wygodnie, ale coraz bardziej zagubionych.

Niedających sobie rady w społeczeństwie, które utraciło wartości i tradycyjne więzy. Interesowały go problemy współżycia kobiet i mężczyzn. Obserwował te relacje przez ostatnich kilkadziesiąt lat. Był pierwszym autorem, który tak otwarcie zaczął pisać o seksie w codziennym życiu Amerykanów. Sławę przyniosła mu powieść „Pary”. Książka dokumentowała przewrót obyczajowy, jaki się właśnie dokonał za oceanem.

Powieść, której pierwsze polskie wydanie przygotowuje Świat Książki, jest zapisem roku z życia dziesięciu małżeństw mieszkających w niewielkim mieście. Updike mówi o ich przyjaźniach i zdradach. Konsekwencje jednego romansu okażą się poważne – ujawnione tajemnice wpłyną na losy wszystkich. Akcja tego poruszającego dzieła rozgrywa się w 1963 r. w Ameryce Jacqueline i Johna Kennedych.

– Uważano go za jednego z najdoskonalszych stylistów – mówi Andrzejczak. – Wywodził się z realistycznego nurtu literatury, ale nieobce były mu też różnego rodzaju postmodernistyczne eksperymenty. W swojej twórczości przywiązywał wielką wagę do precyzji. Ktoś kiedyś powiedział o nim: miniaturysta. Faktycznie, Updike uwielbiał tradycyjne malarstwo holenderskie. Zachwycał się obrazami, na których uchwycono szczegóły codziennego życia. On utrwalał je w literaturze, a jednocześnie umiejętnie wskazywał duchowe rozterki współczesnych mu Amerykanów.

Pochodził z Reading w Pensylwanii. Po studiach na Uniwersytecie Harwarda podjął pracę w „New Yorkerze”. Debiutem powieściowym Updike’a był „Jarmark domu ubogich” z roku 1959, ale już wcześniej wydał pierwszy zbiór wierszy.

Napisał setki opowiadań i ponad 25 powieści. Do najgłośniejszych należą „Czarownice z Eastwick” oraz seria: „Uciekaj, Króliku”, „Przypomnij się, Króliku”, „Jesteś bogaty, Króliku” i „Królik odpoczywa”. Dwie książki zostały wyróżnione Nagrodą Pulitzera.

W wywiadzie, jakiego w 2005 r. udzielił Agencji Reutera, Updike powiedział, że zmienił opinię o sobie jako twórcy. W ostatnim czasie zajmował się krytyką literacką. Pisanie opowiadań przychodziło mu z trudem.

– By finał opowiadania wywoływał odpowiednie wrażenie, pisarz musi dokonać niemal akrobatycznego wyczynu – mówił Updike. – A ja chyba straciłem muskuły. Mimo to wciąż próbuję.

Dodał też, że los krytyka nie jest wcale najgorszy.

– Kiedy zasiadam do pisania recenzji, wiem, że zostanie ona wydrukowana, a na dodatek dostanę pieniądze – powiedział. – W przypadku opowiadania nie jest to takie pewne.

Updike był autorem entuzjastycznego eseju o „Cesarzu” Ryszarda Kapuścińskiego i przyczynił się do spopularyzowania twórczości reportera w Ameryce.

Odszedł w hospicjum w Massachusetts, gdzie mieszkał przez wiele lat. – Żegnamy kolejną sławę amerykańskiej prozy, po Saulu Bellowie, Normanie Mailerze i Kurtcie Vonnegucie – powiedział „Rz” Krzysztof Andrzejczak, literaturoznawca. – Obok Bellowa był najbardziej uważnym obserwatorem klasy średniej w Stanach Zjednoczonych. Portretował ludzi dobrze sytuowanych, żyjących wygodnie, ale coraz bardziej zagubionych.

Niedających sobie rady w społeczeństwie, które utraciło wartości i tradycyjne więzy. Interesowały go problemy współżycia kobiet i mężczyzn. Obserwował te relacje przez ostatnich kilkadziesiąt lat. Był pierwszym autorem, który tak otwarcie zaczął pisać o seksie w codziennym życiu Amerykanów. Sławę przyniosła mu powieść „Pary”. Książka dokumentowała przewrót obyczajowy, jaki się właśnie dokonał za oceanem.

Literatura
Nie żyje Paul Auster
Literatura
Mróz, Bonda, Chmielarz, Puzyńska, Stachula, Masterton – autorzy kryminałów na Targach VIVELO
Literatura
Dzień Książki. Autobiografia Nawalnego, nowe powieści Twardocha i Krajewskiego
Literatura
Co czytają Polacy, poza kryminałami, że gwałtownie wzrosło czytelnictwo
Literatura
Rekomendacje filmowe: Intymne spotkania z twórcami kina
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił