W oparach warszawki

O„Wiadomościach Literackich" pisano zwykle na kolanach. Oto najlepsza gazeta międzywojnia, mająca w swej autorskiej stajni takie konie wyścigowe jak Słonimski, Tuwim, Pruszyński czy Boy-Żeleński.

Publikacja: 16.12.2012 15:00

W oparach warszawki

Foto: Uważam Rze

Małgorzata Szpakowska


„Wiadomości Literackie" prawie dla wszystkich


W.A.B.

Oto tygodnik będący oazą zdrowego rozsądku, który uformował co najmniej jedno pokolenie polskiej inteligencji.

Małgorzata Szpakowska legendy nie obala, ale mocno ją podszczypuje. Podkreśla fakt, że „WL" były „pismem ludzi zadowolonych", pokolenia beneficjentów odzyskanej niepodległości. Publicyści gazety deklarowali wiarę w demokrację, świetlaną przyszłość Polski oraz liberalizm spod znaku Bertranda Russella. Ich fetyszem była modernizacja, natomiast nie doceniali znaczenia i siły tradycji. Jak ognia unikali politycznych deklaracji. W sporze o rząd dusz między Piłsudskim i Dmowskim zdecydowanie wzięli jednak stronę tego pierwszego.

Piętą achillesową pisma była warszawocentryczność. Świat oceniano z perspektywy stołecznych kawiarni. „Był to rodzaj samozwańczej elity, która próbowała narzucić innym własną miarę i która własne wyobrażenie o społeczeństwie i sztuce traktowała jako uniwersalne" – przyznaje Szpakowska. Zdaje się ona zrozumieć tych, którym nonszalanckie belferstwo Słonimskiego i spółki działało na nerwy.

Warto dodać, że książka nie jest prasoznawczą rozprawką, przy której studiowaniu oczy same się zamykają. Autorka ma własne zdanie i odwagę, żeby je ujawnić. Z takim talentem do zwischenrufów i kostycznych komentarzy z pewnością wzbudziłby aplauz stałych bywalców słynnego półpięterka w Małej Ziemiańskiej. Eklektyczna formuła tygodnika nie przetrwała dziejowej zawieruchy. Mieczysław Grydzewski aż do śmierci wydawał w Londynie antykomunistyczne „Wiadomości".  W kraju swoistą kontynuacją był krakowski „Przekrój", stworzony przez Mariana Eilego, przedwojennego współpracownika „WL". Ale to już zupełnie inna historia.

Małgorzata Szpakowska

„Wiadomości Literackie" prawie dla wszystkich

Pozostało 97% artykułu
Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski