Rozmowa z Tomem Berengerem

W jednym z wywiadów powiedział pan, że „Hatfields & McCoys: Wojna klanów" przypomina "Ojca chrzestnego".

Zobacz galerię zdjęć

Tom Berenger:

Obie te historie są opowieściami o losach rodzin, obie są pełne gwałtu, przemocy i aktów zemsty. I wreszcie obie są bardzo amerykańskie.

Historia wojny Hatfieldów i McCoyów jest autentyczna. Czy rzeczywiście w Stanach urosła do legendy?

Wielka kłótnia na małym ekranie - Trzyodcinkowy miniserial „Hatfields & McCoys: Wojna klanów"

Absolutnie tak. Na jej temat powstało pięć książek i kilka filmów. W Ameryce wszyscy słyszeli o tej rodzinnej dintojrze, która ciągnęła się przez wiele dekad i co jakiś czas wracała na łamy prasy, nawet już w XXI wieku. Z własnego dzieciństwa pamiętam, jak w czasie rozmaitych rodzinnych kłótni ludzie mawiali, że „sytuacja zaczyna przypominać Hatfieldów i McCoyów". To określenie funkcjonowało jak idiom, to był kawałek naszej historii. Scenarzyści naszego miniserialu odwalili kawał dobrej roboty, dokładnie dokumentując tę dziwną sprawę.

Zagrał pan Jima Vance'a, który należał do rodziny Hatfieldów...

... i był człowiekiem potwornie brutalnym, antypatycznym, nienawidzącym kobiet, balansującym na granicy psychopatii. Roznosiła go wściekłość. Zastanawiałem się, czy rysując jego portret, nie jestem uprzedzony i nieuczciwy. Spotkałem się nawet z jednym z jego potomków. Jest policjantem, pracuje w rejonie, gdzie mieszkam. Rozmawiał ze swoimi bliskimi, także tymi ze starszego pokolenia. Oni mnie zaakceptowali, uznali, że jestem na ekranie wiarygodny. To było dla mnie ważne.

Tom Berenger, aktor

Grał zarówno w filmach akcji („Snajper"), jak i w obrazach artystycznych: u Olivera Stone'a („Pluton" – nominacja do Oscara za rolę drugoplanową, „Urodzony 4 lipca"),  Martina Scorsese („Osaczona"), Christophera Nolana („Incepcja"). Występuje też w wielu produkcjach telewizyjnych. Za rolę w „Hatfields & McCoys" dostał nagrodę Emmy. Urodził się w 1949 roku w Chicago. Studiował dziennikarstwo, by potem przenieść się na wydział aktorski. Karierę zaczynał w teatrze.

Zdjęcia do serialu zrobił polski operator Arthur Reinhart.

Wspaniały artysta. Serial zawdzięcza mu fantastyczne obrazy: ciemne, brunatne, jakby w sepii, w stylu przypominającym trochę „Ojca chrzestnego". Pracowaliśmy bardzo ciężko, kręciliśmy w rumuńskich górach, w niskiej temperaturze, ale spotkanie z Arthurem było przyjemnością. Zresztą nie tylko z nim. Arthur miał świetny, międzynarodowy zespół, który wykonał doskonałą robotę. Byłem głęboko zawiedziony, że nie dostał za te zdjęcia nominacji do Emmy. Absolutnie mu się należała.

„Hatfields & McCoys" powstali dla History Channel. Mam wrażenie, że dzisiaj mało kto poza Stevenem Spielbergiem może sobie pozwolić na zrobienie wielkiego fresku historycznego. Poważnie opowiedziane filmy o przeszłości znajdują miejsce właśnie na małym ekranie.

Duży zarezerwowany jest głównie dla bajek, z ogromnymi budżetami, efektami specjalnymi i prostymi scenariuszami, których akcję zrozumie każdy 14-latek. Nasz film nie jest łatwą rozrywką. Nie ma szansy na znalezienie się w multipleksach. Kiedyś takie tytuły, starannie zrealizowane i rzetelnie opowiedziane, zachwycały publiczność. Znakomity „Lawrence z Arabii" Davida Leana potrafił przykuć uwagę widzów i nikt nawet nie zauważał, że trwał prawie cztery godziny. Jako młody chłopak byłem zafascynowany innym filmem Leana – „Doktorem Żywago". Dzisiaj na dużym ekranie takich produkcji prawie nie ma. To telewizja stwarza możliwość nakręcenia długiej, złożonej sagi historycznej z różnymi postaciami i wieloma wątkami pobocznymi, które może nie popychają nawet do przodu akcji, ale tworzą tło epoki, pokazują świat, w którym bohaterowie żyją.

Zaczynał pan karierę w latach 70., grając m.in. prawnika w soap-operze „One Life to Live". Potem grał pan w wielu serialach i miniseriach. Jak przez te lata zmieniała się telewizja?

Najważniejsza zmiana nastąpiła w chwili, gdy pojawiła się sieć dystrybucji kablowej. Kiedyś mieliśmy cztery kanały. Potem wybór z roku na rok stawał się coraz bogatszy. Zaczęły powstawać kanały tematyczne. To także dlatego dzisiaj telewizja może stać się ważnym producentem ambitnego kina.

Kino zaoferowało panu role w rozmaitych filmach – od „Snajpera" przez wietnamskie obrazy Olivera Stone'a aż do współczesnych obrazów: „Sliver" Phillipa Noyce'a czy „Incepcji" Martina Scorsese. Które tytuły są najważniejsze dla pana?

„Pluton" Olivera Stone'a był niezwykłym doświadczeniem, nieporównywalnym z niczym innym. Zanim zaczęły się zdjęcia, przeszliśmy prawdziwy kurs bojowy. Mieszkaliśmy w barakach bez łazienek i toalet, spaliśmy na drewnianych ławach, jedliśmy wojskowe jedzenie i od rana do nocy jak żołnierze ćwiczyliśmy strzelanie, zachowanie na polu bitwy itd. Przez dwa tygodnie schudłem 14 kilo, ale gdy wyszedłem na plan, wiedziałem, kim jest mój sierżant Barnes. Ważny był dla mnie także „Gettysburg" Ronalda Maxwella, bo zawsze fascynowała mnie amerykańska wojna secesyjna. A ten film został zrealizowany z ogromnym szacunkiem dla realiów. Wspomnienia z tamtej produkcji wróciły do mnie podczas pracy nad „Hatfieldami i McCoyami".

Wiele gwiazd świeci przez kilka sezonów i gaśnie. Jak to się dzieje, że pana kariera trwa nieprzerwanie ponad 40 lat?

Dla mnie samego to zaskoczenie i tajemnica. Naprawdę nie wiem, jak mi się taka sztuka udała! Biznes filmowy jest potwornie trudny. Rozmawiałem niedawno o tym z Kevinem Costnerem. Jesteśmy w podobnym wieku, w tym samym czasie występowaliśmy w teatrze. Na planie żartowaliśmy, że nieźle się trzymamy. Choć ja nie jestem gwiazdorem. Staram się pozostać aktorem, unikam rozgłosu, mieszkam w Południowej Kalifornii, z dala od modnych knajp, nie opowiadam o moim życiu prywatnym i nie podstawiam się do zdjęć paparazzim. Walczę o swoją pozycję rolami.