„Beethoven i szkoła holenderska”. Urok wspólnego tańca

Gdy ludzie z wielu krajów, w tym i z Polski, pielgrzymują teraz do Amsterdamu, by podziwiać obrazy Vermeera, tytuł przedstawienia w Operze Narodowej „Beethoven i szkoła holenderska” sugeruje odniesienia właśnie do malarstwa. Tymczasem w XX wieku Holendrzy zadziwili świat w tańcu.

Ich doświadczenia dowodzą, że czasami lepiej nie wiedzieć nic, zaczynać od zera. Dopiero od lat 60. XX wieku zaczęły dziać się w Holandii rzeczy baletowo niezwykle interesujące. Sprawili to tzw. trzej panowie „van”, którzy podpatrując, co tańczy świat, stworzyli właśnie szkołę holenderską. Wyróżnia ją: umiłowanie prostoty, niechęć do wszelkiego gwiazdorstwa i otwarcie na eksperymentowanie, co wymaga absolutnej wszechstronności tancerzy.

Czarne i białe klawisze

Jeden z „ojców założycieli”, Hans van Manen, uważa, że taniec to tylko taniec. Nie ma opowiadania historyjek, psychologizowania i natrętnej symboliki. Taniec ma być jak abstrakcyjne malarstwo, choć tworzywem jest człowiek ze swą osobowością i emocjami.

Czytaj więcej

Muzyka klasyczna

Marszałkowskie wizje muzyczne

Zaostrza się konflikt wywołany pomysłem samorządu województwa lubelskiego, który zamierza stworzy...

Perfekcyjne warsztatowo choreografie Holendrów wytrzymują próbę czasu, dowodzi tego spektakl Polskiego Baletu Narodowego, który rozpoczyna „Grosse Fuge” Hansa van Manena. Powstała ponad pół wieku temu, a i dziś propozycje wielu innych twórców wyglądają przy niej na dzieła jałowe.

Posługując się Wielką fugą B-dur i muzyką kameralną Beethovena w opracowaniu orkiestrowym, Hans van Manen stworzył w czerni i bieli układ na cztery tancerki i czterech tancerzy. Są jak białe i czarne klawisze fortepianu tworzące wspólną muzykę, a każde z nich pełni równie ważną, choć własną rolę.

W spowolnionym często ruchu, w zastygających pozach liczy się każdy gest, zatrzymanie dłoni lub podniesienie nogi. „Grosse Fuge” to taniec, w którym nikt nie może się wyróżniać, a wszyscy muszą prezentować najwyższy poziom. U nas zatańczyli najlepsi soliści, dodając tej choreografii podskórne napięcie, choć potrzeba trochę czasu i zgrania, by rzeczywiście stali się też jednym organizmem.

Czytaj więcej

Muzyka klasyczna

Kobiety o kobietach. Polki na francuskich scenach operowych

Dwie Polki przygotowały właśnie dwie ważne premiery na francuskich scenach operowych. Naszych art...

91-letni Hans van Manen nie zdecydował się na podróż do Warszawy. Przyjechał za to młodszy o cztery lata Toer van Schayk i sam przywiózł taneczną wersję VII symfonii Beethovena. Zanim został choreografem, był scenografem i rzeźbiarzem, czego wpływ widać w jego baletach, bo z tancerzy lubi kształtować formy przestrzenne.

„Siódma symfonia” z 1986 roku należy do najsłynniejszych jego prac, bo też udało mu się znakomicie udowodnić, że ta symfonia Beethovena jest apoteozą tańca. Dla van Schayka przede wszystkim zespołowego, jedynie w drugiej części na plan pierwszy wybijają się choćby Chinara Alizade i Vladimir Yaroshenko, poza tym dominuje radosna zbiorowość. Finał porywa energią i żywiołowością zespołu, czujnie też prowadzonego przez Aleksieja Bakłana dyrygującego orkiestrą.

Polskie emocje

Szkoła holenderska to nie tylko XX wiek. Obecnie szefem Holenderskiego Baletu Narodowego jest wychowanek zespołu, urodzony w Danii Ted Brandsen. Specjalnie dla warszawskich tancerzy ułożył „Eroica Variations”. Dochowuje wierności swoim mistrzom, ale nie naśladuje ich ślepo, stara się zaadaptować do holenderskiego stylu to, co pojawia się w światowym tańcu, choćby ruch zaczerpnięty z codzienności. Jego praca to także popis zespołowości, ale i wysmakowany duet (Mai Kageyama i Ryota Kitai). Brakowało jedynie lepszego porozumienia z pianistą Piotrem Sałajczykiem.