Warunki do gry

21 maja 2012 Leszek Teleszyński kończy 65 lat. Przypominamy tekst z archiwum magazynu Tele

- Uważam Leszka Teleszyńskiego za nie wykorzystany, a w pewnym stopniu nawet zmarnowany talent - oceniał Jerzy Hoffman. - Jest bardzo zdolnym aktorem, bardzo sprawnym, ma fantastyczne warunki, nie tylko amanta. Po tak obiecującym starcie, jak filmy Żuławskiego i dobrze przyjętych rolach w "Potopie" i "Trędowatej" jego kariera zapowiadała się świetnie. Leszek urósł do rangi gwiazdy i wydawało się, że będzie przebierać w propozycjach. Niestety pojawiło się to nieszczęsne "Życie na gorąco", i rola redaktora Maja, przed którą bardzo go przestrzegałem. Myślę, że porażkę tego serialu Leszek bardzo przeżył, a jest on człowiekiem niezwykle wrażliwym i delikatnym. Jego wadą jest absolutny brak duszy wojownika. Leszek nie potrafi o siebie walczyć.

Teleszyński: Z czasem uświadomiłem sobie, jak mało zależy ode mnie, jako aktora, jeśli chodzi o dobór ról. Mogę się niemal założyć, że reżyserzy raczej mnie nie obsadzą w roli "Ryszarda III", bardziej pasowałbym im do Don Juana. Raz tylko poprosiłem, by mnie zwolniono w teatrze z zagrania mało znaczącego epizodu, bo w tym czasie miałem sporo innych propozycji i nie bardzo mogłem wszystko pogodzić.

Niektórzy krytycy podkreślają, że aktorstwo Leszka Teleszyńskiego zdominowały jego warunki zewnętrzne. Sam aktor zaprzecza, jakoby w szkole teatralnej profesorowie widzieli w nim jedynie amanta. Fakt, że gra hrabiów, ordynatów to - jego zdaniem - najlepszy przykład na to, że reżyserzy nie lubią ryzyka.

- Po jednym ze spektakli przyszedł do mnie reżyser i powiedział ze zdziwieniem "Nie wiedziałem, że z pana taki komik", inny nie krył zdziwienia, że "nawet" potrafię śpiewać. Oczywiście, że najłatwiej pójść po linii najmniejszego oporu i proponować aktorowi role, podobne do tych, w jakich widziało się go wcześniej.

O tym, jak trudno walczyć z własnym emploi, Leszek Teleszyński przekonał się już kilka lat po szkole.

- Bardzo chciałem wystąpić w ekranizacji "Wesela" Andrzeja Wajdy. Marzyła mi się rola Jaśka. Wajda jednak popatrzył na mnie ze zdziwieniem i powiedział: "Na Jaśka się nie nadajesz, bo nie masz wyglądu chłopa". Pomyślałem sobie wówczas, "A skąd pan wie, jak chłop ma wyglądać" i nie dając za wygraną poprosiłem o możliwość zdjęć próbnych. Wajda wprawdzie się zgodził, ale nie wiem, czy je potem nawet oglądał. Sprawa upadła.

Jedną z przygód filmowych, którą Leszek Teleszyński chętnie wspomina, była praca z Andrzejem Żuławskim. Rozpoczęła się bezpośrednio po studiach, kiedy Żuławski zaproponował mu jedną z głównych ról w "Trzeciej części nocy".

- Andrzej Żuławski mógł wziąć człowieka, którego zna, albo przejrzeć katalog ze zdjęciami aktorów. On jednak osobiście jeździł po teatrach. Mnie zobaczył w "Fircyku w zalotach" u Ireny Babel w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. Po rekonesansie w różnych teatrach Żuławski wybrał 20 osób. Przechodziliśmy cztery etapy eliminacji. W czwartym zostały dwie osoby. I obaj zagraliśmy w filmie, z tym, że ja otrzymałem rolę główną. "Trzecia część nocy" była moim pierwszym filmem. Nigdy przedtem nie miałem styczności z kamerą. Bardzo mnie ta praca wciągnęła. Interesowała mnie technika filmowa. Wszystko mocno przeżywałem. Nie spałem po nocach. Przychodziłem na plan nawet wtedy, gdy nie miałem zdjęć. Przyglądałem się pracy reżysera, operatora. Fascynowała mnie zarówno wyobraźnia, jak i fachowość Żuławskiego. Mówi się, że to trudny reżyser. Ja uważam, że przede wszystkim jest zawsze bardzo dobrze przygotowany. Nie było mowy o improwizacji. Pamiętam, że zarówno na planie "Trzeciej części nocy" jak i "Diabła" wieczorem ćwiczyliśmy sceny, które mieliśmy grać następnego dnia.

Leszek Teleszyński rzadko zabiegał o rolę. Przed wspomnianym już Jaśkiem u Wajdy, był to bohater kolejnego filmu Andrzeja Żuławskiego "Diabeł".

- Żuławski, mimo że bardzo mnie chwalił za "Trzecią część nocy", nie proponował mi wcale udziału w "Diable". Uznał, że po pierwszym filmie poznał mnie dobrze i teraz szuka kogoś innego. Pomyślałem sobie "nie chcesz mnie, to zrobię wszystko, żebyś zmienił zdanie". Zgodziłem się partnerować aktorkom w zdjęciach próbnych w wytwórni filmowej we Wrocławiu. Miałem tylko jedną prośbę: Kiedy próbowano najtrudniejszą w filmie scenę epilepsji głównego bohatera, zaproponowałem, bym także ja wziął udział w zdjęciach. Po nagraniu wróciłem do Warszawy. Gdy parę dni później spotkałem Żuławskich na lotnisku, ówczesna żona Andrzeja Małgosia Braunek rzuciła mi się na szyję i poinformowała, że jednak dostałem tę rolę.

Leszek Teleszyński przyznawał, że popularność przychodzi falami. Odczuł ją przede wszystkim po serialu "Życie na gorąco", i oczywiście po filmach Jerzego Hoffmana "Potop" i "Trędowata".

- Zależało mi i zależy na sympatii widzów, więc ucieszył mnie fakt, że Bogusław Radziwiłł, którego grałem w "Potopie", nie okazał się typowym czarnym charakterem. Myślę, że udało mi się pokazać go jako normalnego człowieka, którym rządzą namiętności, który dla kochanej kobiety gotów jest na szaleństwo.

Namiętności i wielka miłość to także temat wiodący "Trędowatej". Tam Leszek Teleszyński zagrał ordynata Michorowskiego.

- Po reakcjach widzów wiem, że film stale cieszy się sporą popularnością - przyznał aktor. - Publiczność lubi się wzruszać na filmach o miłości i tu ma to, czego oczekuje. Ten film ma jednak - jak każdy inny - także przeciwników. Kiedyś dostałem dość zaskakującą propozycję, by wziąć udział w bardzo złośliwej parodii "Trędowatej", która mocno ośmieszałaby głównych bohaterów. A ordynat Michorowski byłby kompletnym idiotą. Nie będę mówił, co pomyślałem o tym, kto złożył mi tego typu ofertę.

Leszek Teleszyński uważa, że każda rola jest świadomym wyborem i aktor musi brać za nią pełną odpowiedzialność.

- Wszystkie postacie, które gram, traktuję jak swoje dzieci i nie mam zwyczaju ich krytykować. Nigdy nie wiadomo, w jakim filmie zobaczy mnie reżyser proponujący potem nową, ciekawą rolę. Jeśli ktoś mnie pyta, czy nie żałuję udziału w serialu "Życie na gorąco", to mimo zdań krytyki odpowiadam krótko: "Nie, nie żałuję". Zaufałem nazwiskom twórców, którzy wcześniej wyprodukowali słynną "Stawkę większą niż życie". "Życie na gorąco" zgromadziło naprawdę doborową grupę artystów. Mało kto dziś pamięta, że grali w nim m.in. Leszek Herdegen czy Zygmunt H?bner. Ten serial to miała być bajka o polskim Jamesie Bondzie. Krytycy krzywili się, że była to zbyt wielka abstrakcja, bo kogo z Polaków było wówczas stać na tak wystawne życie, jakie prowadził grany przeze mnie redaktor Maj, w dodatku jeżdżący po świecie żółtym fiatem. Ale ten film z założenia miał być komiksem. Czy przygody Jamesa Bonda, który biega po krokodylach i zegarkiem elektronicznym przyciąga łódź podwodną, nie wydają się dziś śmieszne? Takich bajek powstaje na świecie wiele. Można się śmiać, że naszej opowieści przyświecało słynne niegdyś hasło "Polak potrafi". Nie bierze się pod uwagę, że ten film miał niebywałą oglądalność.