Agnieszka Grochowska gra Danutę Wałęsową

Rz: Co sprawiło pani największą trudność podczas pracy nad rolą w „Wałęsie. Człowieku z nadziei”?

Agnieszka Grochowska:

Długo nie mogłam uwierzyć, że dam radę to zagrać. Ale tydzień przed rozpoczęciem zdjęć przeczytałam książkę Danuty Wałęsy i pomyślałam: „Jeśli ona była tak silną i odważną kobietą, to mnie nie może paraliżować strach przed zagraniem jej w filmie”. A poza tym miałam wrażenie, że pani Danuta zaufała mi i zaakceptowała jako osobę, która miała być nią na ekranie.

Jak przygotowywała się pani do tej roli?

Zachowało się niewiele autentycznych materiałów: scena, w której dziennikarze przychodzą do domu Wałęsów, jakieś flesze z lotniska, kiedy Danuta Wałęsa wracała z Noblem. Zapytałam Andrzeja Wajdę, jak mam grać. Odpowiedział: „Widzę, że w pani jest siła. I o to chodzi”. Zaczęłam więc budować swoją ekranową postać. Bohaterkę jak z kina amerykańskiego. Skromną kwiaciarkę, która wychodzi za mąż za pierwszą miłość, a kończy, spotykając się z brytyjską królową i Janem Pawłem II. Zwyczajną kobietę wrzuconą w środek historycznych zawirowań. Matkę ośmiorga dzieci i żonę, która pomimo strachu, wypuszcza męża z domu. Daje mu siłę i wolność. Chciałam zagrać kogoś, kto nie zajmuje się tym, co było i co będzie, lecz żyje codziennością. Wychowuje dzieci, gotuje. Zawsze w cieniu. Tak też zachowywałam się na planie. Starałam się nikogo sobą nie absorbować. Stawałam przed kamerą i grałam.

Pani Danuta zaufała mi i zaakceptowała jako osobę, która miała być nią na ekranie

Danuta Wałęsowa po pokazie w Wenecji powiedziała, że jej życie wyglądało inaczej.

Po premierze w Gdyni pani Danuta westchnęła wręcz, że chciałaby, żeby wszystko było wtedy tak jak na ekranie. W filmie znalazła się na przykład czuła scena w szpitalu. Tymczasem w jej książce można przeczytać, że na porodówkę nie można było wejść, a mąż dał pierwszemu synowi imię Bogdan, nie konsultując się z nią. No, ale kino rządzi się własnymi prawami.

Rola u Wajdy to kolejne wcielenie, w którym zrywa pani z postaciami amantek. Po delikatnych bohaterkach „Pręg” czy „Hani” zagrała pani prostytutkę w „Północ-Południe” Karwowskiego, tragiczną Klarę z „W ciemności” Holland, wreszcie dziewczynę, która nie jest w stanie oprzeć się kazirodczej miłości do brata w „Bez wstydu” Filipa Marczewskiego. Niedługo zobaczymy panią w „Obcym ciele” Zanussiego jako korporacyjną manipulantkę. Co się stało, że reżyserzy dostrzegli w pani taki potencjał?

Łukasz Karwowski postanowił i mnie, i Borysa Szyca obsadzić wbrew naszemu emploi. Zawsze też będę wdzięczna Filipowi, który zaproponował mi rolę w „Bez wstydu”, choć wszyscy tłumaczyli mu, że to nie dla mnie. A ja chyba pokazałam, że mogę zagrać jak w „Pręgach” czy w „Warszawie”, ale mogę też inaczej. Wygrzebałam tę dziewczynę z siebie.

Z siebie?

Człowiek jest pojemny. Każdy może się różnie zachować w różnych okolicznościach. Jesteśmy kształtowani przez rodzinę, życie, doświadczenia. Mogłam się urodzić w innym mieście, moi rodzice mogli inaczej wpłynąć na mój gust. Siedzę tu w dżinsach i T-shircie i ten strój mnie określa. Gdybym weszła do kawiarni w krótkiej spódnicy, na wysokich obcasach i ostrzyżona na jeża, to byłabym kimś innym. Taki styl w życiu mnie nie interesuje. Ale w kinie muszę czasem znaleźć w sobie cechy, jakich nawet nie podejrzewam, słabości i lęki, których na co dzień nie okazuję. Za to też lubię swój zawód.

A podobno nie chciała pani zostać aktorką?

Jako dziecko nienawidziłam, gdy ktoś mi kazał recytować wiersze albo śpiewać piosenki.

To skąd wzięło się ognisko Machulskich?

Mama przeczytała, że są przesłuchania w Teatrze Ochota. Poszłam tam i świetnie się poczułam. Widocznie rodzice dostrzegli we mnie coś, z czego ja sama nie zdawałam sobie sprawy. Potem nie zdziwiło ich, że zdaję do PWST. I ta szkoła mnie zmieniła. Byłam nieśmiała, a gdy zaczęłam wychodzić na scenę, poczułam, że jestem na swoim miejscu. Grając, stawałam się odważna.

I poszło błyskawicznie. Jeszcze jako studentka wystąpiła pani w zawodowym teatrze – w „Mewie” u boku Krystyny Jandy, a w „Amadeuszu” – ze Zbigniewem Zapasiewiczem.

Wiele zawdzięczam Janowi Englertowi i Mai Komorowskiej. Jan Englert zaproponował mi rolę w „Beatrix Cenci” w Teatrze Telewizji, a z Mają Komorowską przygotowywaliśmy „Letników”. To przedstawienie obejrzał Zbigniew Brzoza, który szukał Konstancji do „Amadeusza”. Tak trafiłam do Teatru Studio, a przedstawienia stamtąd zaliczono mi jako dyplomy na Akademii. Było jak w bajce. Nie zdążyłam zamarzyć ani pomyśleć, jak szukać pracy, a już miałam angaż.

Dziś rzadko występuje pani na deskach. Nie brakuje pani teatru?

Bardzo. Ale ostatnio z różnych powodów nie dostawałam tam ciekawych propozycji. A w teatrze nie ma miejsca na kompromis. Trzeba podejmować ryzyko. Dlatego chętnie zagrałam dwa lata temu w Polskim w „Wieczorze trzech króli”, wchodząc w zespół, którego nie znałam. Teraz myślę, że może powinnam przestać czekać i bardziej aktywnie poszukać dla siebie repertuaru.

Ale jest jeszcze telewizja i niedawna rola Hanny Arendt w spektaklu Feliksa Falka.

Świetne doświadczenie. Graliśmy tam m.in. z Andrzejem Grabowskim scenę, która trwała 17 minut. Bez przerywania, jak w teatrze. A ta praca nad „Rzeczą o banalności miłości” zbiegła się ze zdjęciami do „Wałęsy...”. W tym samym czasie musiałam stworzyć dwie tak bardzo różne postacie.

Rola Arendt przyniosła pani nagrodę w Sopocie. To dla pani czas laurów. Także za granicą: odebrała pani nagrody w Norwegii za kreację w „Upperdog” i w Belgii za „Stepy”.

Praca w filmach zagranicznych też jest sposobem na granie różnorodnych ról. Obcy reżyserzy z niczym polskich aktorów nie kojarzą, decyduje casting. W „Upperdog” byłam prostą emigrantką z Polski, która pracuje na zmywaku. Ciekawy epizod zaproponował mi też ostatnio Daniel Espinoza w filmie „Child 44”.

Jak dostała się pani do amerykańskiej produkcji sygnowanej przez Ridleya Scotta?

Amerykanie przysłali mi fragment scenariusza, bez komentarza, tylko z informacją, kogo mam grać. Nakręciłam to w Warszawie, w swojej agencji aktorskiej. Materiał posłaliśmy przez Internet. I udało się.

Coś panią w tej produkcji zaskoczyło?

Chyba to, jak dobrze mnie tam traktowano. Grałam niewielką rolę, myślałam, że wszyscy będą się zajmować tylko gwiazdami. A nagle poczułam, że w tej scenie jestem ważna, a reżyser poświęcał mi tyle samo uwagi co Tomowi Hardy’emu. Zaskoczył mnie też poziom przygotowania ludzi. Oni są utalentowani, ale ciężko pracują. Są w nieustannej gotowości. Wszyscy – aktorzy, realizatorzy, technicy. Ich sukcesy są zasłużone.

Jak zmienił się pani stosunek do życia i pracy, odkąd na świecie, 11 miesięcy temu, zjawił się pani synek?

Bycie z małym dzieckiem jest piękne i trudne zarazem. Teraz bardziej pilnuję mojej prywatności. Nie mogę dopuścić, by 20 telefonów na godzinę destabilizowało mój dom. Wychodzę do pracy, ale po powrocie staram się, by jakość czasu spędzonego z rodziną była jak najlepsza.

Nigdy nie rzucała pani na szalę życia prywatnego. Paparazzi pani nie zadręczają.

I chciałabym, żeby tak zostało. Nie interesuje mnie świat celebrycki. Czasem muszę pójść na jakąś premierę, ale nie uznaję biegania na otwarcia sklepów i bankiety. W Polsce zrobiliśmy z tego jakiś obłęd. Nie ma tego nigdzie w Europie. W porównaniu z naszymi celebrytkami Francuzki ubrane są wręcz skromnie. Skąd się u nas biorą te wzorce? Te Louboutiny, Vuittony, suknie bez pleców? Nie mam zielonego pojęcia.