Jan Kulczyk otoczony artystami

– Mówimy o człowieku wybitnym, gruntownie wykształconym, wyposażonym przez Pana Boga w liczne talenty – powiedział „Rzeczpospolitej" Waldemar Dąbrowski, dyrektor naczelny Teatru Wielkiego-Opery Narodowej, prywatnie – przyjaciel biznesmena. – Umiał i chciał dzielić się swoim wielkim sukcesem, również w kulturze. Myślę, że podczas działalności biznesowej wsparł projekty artystyczne kwotą kilkuset milionów złotych, poczynając od fundowania stypendiów dla młodych utalentowanych ludzi, a kończąc na wspieraniu prestiżowych festiwali i instytucji kultury. Warto przypomnieć największą indywidualną dotację Jana Kulczyka dla Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, które dziś tak pięknie mówi o Polsce. Przekazał na jego rzecz 20 mln zł polskich.

Jasna Góra

Przez dziesięć lat Jan Kulczyk angażował się we wspieranie programowe i finansowe Teatru Wielkiego-Opery Narodowej w Warszawie, w tym słynnego „Króla Rogera" Szymanowskiego w inscenizacji Mariusza Trelińskiego. Ufundował Kwadrygę, która dopełniła restauracji gmachu Teatru Wielkiego. Przekazał kilkanaście milionów złotych na odnowę skarbca na Jasnej Górze. Współfinansował Festiwal Gwiazd w Międzyzdrojach.

– To nie była prosta filantropia – mówi Waldemar Dąbrowski. – Jan Kulczyk wierzył w wartości, które łączą się ze sztuką. Podczas wykładów odwoływał się do platońskich idei dobra, prawdy i piękna.

Jana Kulczyka można było spotkać nie tylko na premierach i wernisażach, które wspierał. Osobiście oprowadzał swoich przyjaciół i gości z zagranicy po Teatrze Wielkim.

– Otaczał się wielkimi postaciami sztuki nie dlatego, że się snobował, tylko dlatego, że je podziwiał – mówi Waldemar Dąbrowski. – Często bywał na festiwalu w Salzburgu, tam jadaliśmy kolacje z Placido Domingo, który później zaśpiewał w Poznaniu utwory do tekstów Karola Wojtyły. Nawet kiedy był zajęty, wpadał do opery choćby na jeden akt przedstawienia. Wchodził i wychodził w ciemności bez żadnej celebry. W szczególności cenił Verdiego, bardzo bliska mu była opera „Rigoletto". Ale nie zamykał się na żadną konwencję i epokę. Bywał w teatrze Grzegorza Jarzyny i wspierał Malta Festival w Poznaniu.

Przyjaźnił się z Franciszkiem Starowieyskim, Igorem Mitorajem i Adamem Myjakiem.

– To były szczere relacje nasycone wzajemnym podziwem, chęcią bycia razem –mówi Waldemar Dąbrowski. – Bo Jan Kulczyk, będąc artystą biznesu, był jednocześnie niespełnionym architektem. Mówił, że chciał budować piękne domy, tymczasem budował katedry polskiej gospodarki. Przebudował browary Lech w Poznaniu, wyposażył warszawską siedzibę Warty rzeźbami Barbary Falender.

– Mamy wpojony przez słabe satyryczne publikacje obraz biznesmena, któremu kultura jest obca – uważa Krzysztof Materna. – Jan Kulczyk był biznesmenem, który zaprzeczał na każdym kroku temu stereotypowi. Był niezwykle wykształcony i wrażliwy na wszystko to, co mieści się w pojęciu humanizmu, w tym kulturę. Mógłbym wymienić wiele wartościowych przedsięwzięć, jakie wsparł milionami złotych. Pamiętajmy również o tym.

Jego zainteresowania i pasje ewoluowały. 20 lat temu interesował się polskim symbolizmem z Jackiem Malczewskim na czele, kupował obrazy i tworzył kolekcję. Ostatnio fascynowała go subtelna abstrakcja – przez świat nowej figuracji do minimalizmu w wydaniu Constantina Brancusiego, którego podziwiał.

Miał w swojej kolekcji dzieła największych, w tym Picassa. Bardzo dużo podróżował i w tych podróżach towarzyszyły mu lektury, zarówno publicystyka polityczna, jak i literatura piękna.

Bywalec kin

– Można było z nim rozmawiać o Dostojewskim i przemijającym czasie – wspomina Waldemar Dąbrowski. – Tak jak legendarna była jego pracowitość, tak pięknie umiał odpoczywać. Leciał do mediolańskiej La Scali czy londyńskiej Covent Garden na spektakl, który chciał zobaczyć.