Łączyć potencjały bez granic

Współpraca transgraniczna może być ważnym czynnikiem dynamizującym rozwój gospodarczy Podkarpacia i jego sąsiadów. UE do 2020 r. da na nią blisko 340 mln euro.

Publikacja: 15.03.2016 17:03

Na Podkarpaciu działa 162,5 tys. podmiotów gospodarczych, w ponad 99 proc. to mikro- i małe przedsiębiorstwa. Z raportu GUS „Obszary transgraniczne Polski, Słowacji i Ukrainy – czynniki progresji i peryferyzacji" wynika, że najmniej jest ich w podregionie przemyskim, który bezpośrednio sąsiaduje z obwodem lwowskim na Ukrainie.

Dr Tomasz Soliński, wiceprezydent Krosna, nie jest zaskoczony tymi wynikami.

– Wschodnie tereny naszego województwa, w tym również Przemyśl, mimo że są dobrze skomunikowane, charakteryzują się wysokim bezrobociem, niskim wskaźnikiem przedsiębiorczości i wysokim saldem migracji. Sytuacja ta znajduje swoje odzwierciedlenie w niepewnej sytuacji gospodarczej i braku stabilności oraz bezpieczeństwa na rynku Ukrainy – ocenia wiceprezydent Soliński. Ukraina, mimo potencjału, dziś nie stanowi obszaru ekspansji firm z Podkarpacia. – Trend jest odwrotny, firmy głównie ze wschodniej Ukrainy szukają bezpiecznej lokalizacji dla swojej działalności i wybierają Przemyśl lub Rzeszów na prowadzenie biznesu – dodaje wiceprezydent.

W przypadku granicy ze Słowacją warunki do prowadzenia działalności gospodarczej są korzystniejsze. Powodem jest pełna otwartość granic i duża atrakcyjność turystyczna podregionu krośnieńskiego (Bieszczady i Beskid Niski). – W powiecie krośnieńskim, charakteryzującym się czystym środowiskiem, istnieje ogromny potencjał m.in. do produkcji ekologicznej żywności oraz rozwoju agroturystyki, ten rynek powoli się rozwija – wskazuje Soliński.

Największe bezrobocie na Podkarpaciu utrzymuje się w podregionach sąsiadujących z Ukrainą i Słowacją, natomiast relatywnie niskie jest w podregionie rzeszowskim, a zwłaszcza w Rzeszowie.

Jest potencjał

Raport GUS potwierdza pozytywne oddziaływanie ośrodków, w których następuje koncentracja usług centrotwórczych. Takim ośrodkiem jest najlepiej skomunikowany Rzeszów. Dochodzi do niego magistrala kolejowa, autostrada A4, droga ekspresowa S19, a także droga powietrzną – lotnisko Rzeszów-Jasionka – wylicza dr Tomasz Soliński, wiceprezydent Krosna. Jego zdaniem niezwykle istotne dla zrównoważonego rozwoju w regionie jest odpowiednie skomunikowanie innych miast ze stolicą województwa.

Na obszarze transgranicznym (Podkarpacia, obwodu lwowskiego wschodniej Ukrainy), który obejmuje trzy regiony, mieszka 6 mln 281,4 tys. osób. Łączą ich podobne problemy, m.in. niskie wskaźniki PKB, demografii czy z dziedziny innowacji w porównaniu z pozostałymi regionami w każdym z krajów. Mocne strony to produkcja i przetwórstwo żywności ekologicznej, turystyka oraz ekotechnologia. Podobny potencjał mają słowackie podregiony (koszycki i preszowski). Jednocześnie rolnictwo na Podkarpaciu (żyje z niego aż 40 proc. mieszkańców, ale tylko 43 proc. gospodarstw miało w 2013 roku jakikolwiek związek z rynkiem, a jedynie 3,4 proc. gospodarstw sprzedawało w całości swoje produkty na rynku) ma niski stopień konkurencyjności – to efekt niskich plonów zbóż i małej wydajności mlecznej krów. Jednak to podkarpackie rolnictwo, zdaniem autorów raportu, mogłoby być siłą napędową agrobiznesu na Słowacji i Ukrainie. Mocną stroną transgranicznych regionów są też walory przyrodnicze.

Co ciekawe, Podkarpacie ma blisko tysiąc kwater agroturystycznych (drugie miejsce w kraju), z czego blisko 60 proc. znajduje się w czterech powiatach: bieszczadzkim, leskim, sanockim i krośnieńskim.

Fundusze unijne

Podkarpacie lepiej wypada na tle sąsiadów pod względem innowacyjności i wykorzystania pieniędzy unijnych. W latach 2008–2014 na program „Kapitał ludzki" dla województwa podkarpackiego przypadło 260 mln zł, z czego blisko 44 proc. tych środków dostały podregiony przygraniczne – 68 mln zł krośnieński i 46 mln zł przemyski. Pieniądze te wykorzystywali głównie przedsiębiorcy – na promocję przedsiębiorczości i samozatrudnienie.

– To wciąż środki niewystarczające – ocenia prezes Mieczysław Łagowski. – Bolączką są środki na działalność i rozwój, np. na poszukiwanie rynków zbytu – tłumaczy. Przedsiębiorcy czekają na uproszczenie procedur granicznych z Ukrainą i prowadzenie działalności gospodarczej. – Dziś nasze firmy uciekają na Słowację, bo tam jest prościej – podkreśla.

Dzięki unijnym funduszom w ostatnich sześciu latach dużo zrobiono, głównie na pograniczu Polski i Słowacji, m.in. wybudowano lub odnowiono 230 km dróg, zbudowano osiem nowoczesnych oczyszczalni ścieków, 140 km ścieżek rowerowych.

Do 2020 r. zostanie przeznaczone kolejne prawie 155 mln euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – aż połowa pójdzie na zachowanie dziedzictwa kulturowego, kolejne 56 mln euro na rozwój infrastruktury drogowej usprawniającej komunikację między krajami. 12 mln euro zostanie przeznaczone na kształcenie zawodowe, mające dostosować pracowników do wymogów transgranicznego rynku pracy. Unijne środki będzie mogło wykorzystać także pogranicze z Ukrainą i Białorusią. UE przeznaczy ponad 165 mln euro na promocję kultury lokalnej i zachowanie dziedzictwa historycznego, poprawę dostępności regionów, rozwój transportu oraz sieci komunikacyjnych, bezpieczeństwo i ochronę.

Marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl zapewnia, że samorząd, kreując politykę zagraniczną regionu, szczególną uwagę zwraca na rozwój współpracy transgranicznej, a unijne pieniądze pomagają przeciwdziałać peryferyzacji obszarów przygranicznych oraz niwelować różnice rozwojowe. – Wynikające m.in. z trudnej dostępności komunikacyjnej czy niskiej jakości infrastruktury technicznej – tłumaczy marszałek.

Podkarpacki samorząd bardzo liczy na projekty o charakterze flagowym, które integrują cały obszar pogranicza. – Aż siedem to inicjatywy z wiodącym udziałem podmiotów z terenu województwa podkarpackiego, w tym dwa to projekty samorządu: „Góry architektury" oraz „Kształcenie zawodowe na rzecz regionalnej sztuki kulinarnej" – podkreśla marszałek Ortyl.

Kraj
Były dyrektor Muzeum Historii Polski nagrodzony
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kraj
Podcast Pałac Prezydencki: "Prezydenta wybierze internet". Rozmowa z szefem sztabu Mentzena
Kraj
Gala Nagrody „Rzeczpospolitej” im. J. Giedroycia w Pałacu Rzeczpospolitej
Kraj
Strategie ochrony rynku w obliczu globalnych wydarzeń – zapraszamy na webinar!
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kraj
Podcast „Pałac Prezydencki”: Co zdefiniuje kampanię prezydencką? Nie tylko bezpieczeństwo