Dziwne smugi na powierzchni Marsa. Naukowcy pomylili się co do ich pochodzenia?

Tajemnicze smugi widoczne na stromych zboczach Marsa powstały prawdopodobnie na skutek suchych procesów, a nie w wyniku przepływu cieczy, jak do tej pory sądziło wielu naukowców. W najnowszych badaniach wykorzystano sztuczną inteligencję.

Publikacja: 23.05.2025 08:57

Dziwne smugi widoczne na Marsie mogą mieć zaskakujące pochodzenie, twierdzą naukowcy / zdjęcie ilust

Dziwne smugi widoczne na Marsie mogą mieć zaskakujące pochodzenie, twierdzą naukowcy / zdjęcie ilustracyjne

Foto: 24K-Production / Adobe Stock

Badanie przeprowadzili naukowcy zajmujący się planetologią – Adomas Valantinas z Brown University w Stanach Zjednoczonych i Valentin Bickel z University of Bern w Szwajcarii. Wyniki opublikowali 19 maja w czasopiśmie naukowym „Nature Communications”.

Dziwne smugi na Marsie: Naukowcy zauważyli je już w latach 70. XX wieku

Dziwne smugi na powierzchni Marsa naukowcy zauważyli po raz pierwszy w latach 70. XX wieku na zdjęciach z misji NASA Viking. Ślady te biegną wzdłuż klifów i ścian kraterów. Mają zazwyczaj ciemniejszy odcień niż otaczający je teren i rozciągają się na setki metrów w dół zbocza. Część z nich utrzymuje się przez lata, a nawet dziesięciolecia. Inne natomiast pojawiają się jedynie na krótko, po czym znikają.

Pochodzenie dziwnych, ciemnych smug stanowi od lat przedmiot debaty wśród naukowców. Niektórzy z nich są zdania, że te tajemnicze ślady mogą być dowodem na przepływ cieczy na powierzchni Marsa. To z kolei świadczyć ma o tym, że planeta może być możliwa do zamieszkania.

Badania dziwnych smug na Marsie: Naukowcy wykorzystali sztuczną inteligencję

Chcąc zbadać pochodzenie tajemniczych smug na Marsie, Adomas Valantinas i Valentin Bickel wykorzystali uczenie maszynowe, czyli inteligentną analizę danych będącą jednym z obszarów sztucznej inteligencji (AI). Naukowcy najpierw wytrenowali algorytm uczenia maszynowego na potwierdzonych obserwacjach smug, a następnie użyli go do zeskanowania ponad 86 tys. obrazów satelitarnych o wysokiej rozdzielczości. Były wśród nich m.in. zdjęcia uzyskane w latach 2006–2020 przez kamerę znajdującą się na pokładzie należącej do NASA sondy Mars Reconnaissance Orbiter. W efekcie powstała pierwsza w swoim rodzaju globalna mapa smug zboczy na Marsie, która zawierała ponad 500 tys. cech.

- Gdy już mieliśmy tę globalną mapę, mogliśmy porównać ją z bazami danych i katalogami innych rzeczy, takich jak temperatura, prędkość wiatru, nawodnienie, aktywność osuwisk i inne czynniki. Następnie mogliśmy szukać korelacji w setkach tysięcy przypadków, aby lepiej zrozumieć warunki, w których te cechy się tworzą – wytłumaczył Valentin Bickel  w komunikacie Brown University.

Czytaj więcej

Nowe badania Księżyca. „Wynik tak nas zaskoczył, że nie uwierzyliśmy w niego”

Dziwne smugi widoczne na Marsie nie powstały w wyniku działania wody?

Przeprowadzona przez naukowców analiza geostatystyczna wykazała, że za dziwne smugi widoczne na stromych zboczach Marsa może odpowiadać suchy proces związany z ponadprzeciętną prędkością wiatru i osadzaniem się pyłu.  Smugi powstają często m.in. niedaleko osuwisk skalnych i dawnych kraterów uderzeniowych. To natomiast stanowi zaprzeczenie dotychczasowej teorii wiążącej ich powstanie z czynnikami sugerującymi pochodzenie ciekłe lub mrozowe.

- Głównym celem badań Marsa jest zrozumienie współczesnych procesów na Marsie, w tym możliwości występowania ciekłej wody na powierzchni. Nasze badanie przeanalizowało te cechy, ale nie znalazło żadnych dowodów na obecność wody. Nasz model sprzyja procesom formowania się na sucho – wyjaśnił Adomas Valantinas.

Badanie przeprowadzili naukowcy zajmujący się planetologią – Adomas Valantinas z Brown University w Stanach Zjednoczonych i Valentin Bickel z University of Bern w Szwajcarii. Wyniki opublikowali 19 maja w czasopiśmie naukowym „Nature Communications”.

Dziwne smugi na Marsie: Naukowcy zauważyli je już w latach 70. XX wieku

Pozostało jeszcze 91% artykułu
Oceany i lodowce
Wzrost poziomu mórz zmusi miliony ludzi do ucieczki? Nowe prognozy ekspertów
Kosmos
Nowe badania Księżyca. „Wynik tak nas zaskoczył, że nie uwierzyliśmy w niego”
Kosmos
Naukowcy spełnili odwieczne marzenie alchemików. Zmienili ołów w złoto
Kosmos
Wszechświat skończy się szybciej, niż zakładano. Ile czasu nam zostało? Nowe badanie
Kosmos
Nowe obserwacje dotyczące gwiazd. „Odkrycia te podważają obecne modele"