Reklama
Rozwiń

Nowe badania Księżyca. „Wynik tak nas zaskoczył, że nie uwierzyliśmy w niego”

Po latach złożonych badań naukowcy stworzyli szczegółową mapę grawitacyjną Księżyca. Jak się okazało, we wnętrzu satelity istnieje ciekawa asymetria. Co pokazały wyniki badania?

Publikacja: 16.05.2025 23:00

Badacze z NASA stworzyli nowy, precyzyjny model grawitacyjny Księżyca

Badacze z NASA stworzyli nowy, precyzyjny model grawitacyjny Księżyca

Foto: Adobe Stock

Publikacja o grawitacji Księżyca ukazała się 14 maja w czasopiśmie „Nature”. Głównym autorem badania jest Ryan Park, kierownik Solar System Dynamics Group w Jet Propulsion Laboratory (NASA). Publikacja to efekt wieloletniej pracy badawczej. – Kiedy po raz pierwszy przeanalizowaliśmy dane, byliśmy tak zaskoczeni wynikiem, że nie uwierzyliśmy w niego. Dlatego przeprowadziliśmy obliczenia wiele razy, aby zweryfikować wyniki. W sumie jest to dekada pracy – wyjaśnia główny autor badania.

Jak badano grawitację Księżyca?

Na potrzeby badania wykorzystano dane dostarczone przez dwa statki kosmiczne NASA, działające w ramach misji GRAIL (Gravity Recovery and Interior Laboratory). Statki kosmiczne Ebb i Flow krążyły wokół Księżyca od grudnia 2011 r. do grudnia 2012 r. Na podstawie zebranych danych powstał nowy model grawitacyjny ziemskiego satelity. Wyjątkowość modelu polega na jego dokładności i szczegółowości. Zdaniem badaczy nowy model pozwoli przyszłym misjom kosmicznym m.in. na precyzyjne obliczanie czasu i lokalizacji na Księżycu.

Czytaj więcej

Wszechświat skończy się szybciej, niż zakładano. Ile czasu nam zostało? Nowe badanie

Jak podkreślili autorzy badania, wyjątkowość analizy dotyczy także metody pobierania danych. – Nasza technika nie wymaga danych z powierzchni; musimy jedynie bardzo dokładnie śledzić ruch statku kosmicznego, aby uzyskać globalny obraz tego, co jest w środku – wyjaśnia główny autor badania.

Czym różni się widoczna i niewidoczna strona Księżyca?

Powierzchnia widocznej strony ziemskiego satelity wyraźnie różni się od strony niewidocznej (nie należy ich mylić ze stroną jasną/ciemną, czyli oświetloną/nieoświetloną przez Słońce). Część widoczną pokrywają rozległe równiny, które powstały miliardy lat temu z roztopionych, stygnących skał. Powierzchnia niewidocznej strony satelity jest z kolei bardziej nierówna. Naukowcy badający temat postawili hipotezę, że różnice te są skutkiem przeszłej aktywności wulkanicznej obiektu. Zdaniem badaczy w dalekiej przeszłości widoczna strona Księżyca była intensywnie aktywna wulkanicznie. Skutkiem tej aktywności było m.in. gromadzenie się generujących ciepło pierwiastków radioaktywnych głęboko pod powierzchnią skorupy. Właśnie ten proces miał doprowadzić do widocznych dzisiaj różnic. Najnowsze badanie dostarcza dowodów, które mogą poprzeć tę hipotezę.

Czy wnętrze Księżyca jest asymetryczne?

Wyniki badań grawitacji Księżyca pokazały, że widoczna strona satelity jest nachylona mocniej niż strona niewidoczna (wpływ grawitacyjny Ziemi). Zdaniem badaczy różnice w odkształcaniu się obu stron sugerowały istnienie asymetrii we wnętrzu Księżyca. Naukowcy uważają, że pod powierzchnią strony widocznej istnieje aktywny geologicznie, ciepły obszar tzw. płaszcza. Płaszcz Księżyca to warstwa rozciągająca się na głębokości od 35 km do 1400 km pod powierzchnią satelity. Według szacunkowych danych warstwa ta stanowi ok. 80 proc. masy Księżyca, a składa się głównie z oliwinów i piroksenów (minerały). Najnowsze badanie może potwierdzić tę hipotezę.

Czytaj więcej

Nowe obserwacje dotyczące gwiazd. „Odkrycia te podważają obecne modele"

Jak pokazały wyniki nowej analizy, temperatura płaszcza strony widocznej Księżyca jest średnio wyższa o ok. 100-200 stopni Celsjusza od temperatury płaszcza strony niewidocznej. Różnice odkryte w płaszczu odzwierciedla także struktura geologii na powierzchni satelity. – (...) procesy, które napędzały starożytny wulkanizm księżycowy, są aktywne również dzisiaj – przekonuje współautor badania, naukowiec Alex Berne z Jet Propulsion Laboratory.

Naukowcy wierzą, że wyniki badania ułatwią bezpieczną nawigację statków kosmicznych w trakcie przyszłych misji. Zdaniem astronomów zastosowana metoda (użycie danych grawitacyjnych do oceny struktury wnętrza ciała niebieskiego) może być także użyta np. do badania wybranych księżyców Saturna i Jowisza.

Publikacja o grawitacji Księżyca ukazała się 14 maja w czasopiśmie „Nature”. Głównym autorem badania jest Ryan Park, kierownik Solar System Dynamics Group w Jet Propulsion Laboratory (NASA). Publikacja to efekt wieloletniej pracy badawczej. – Kiedy po raz pierwszy przeanalizowaliśmy dane, byliśmy tak zaskoczeni wynikiem, że nie uwierzyliśmy w niego. Dlatego przeprowadziliśmy obliczenia wiele razy, aby zweryfikować wyniki. W sumie jest to dekada pracy – wyjaśnia główny autor badania.

Jak badano grawitację Księżyca?

Pozostało jeszcze 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kosmos
Jakie skutki dla Ziemi przyniesie uderzenie asteroidy w Księżyc? Nowe analizy
Kosmos
Polak w kosmosie. Sławosz Uznański-Wiśniewski na pokładzie stacji kosmicznej
Kosmos
„Symbol zaawansowania Polski”. Sławosz Uznański-Wiśniewski z orbity opowiada o swym locie w kosmos
Kosmos
Drugi Polak w kosmosie. Misja Axiom-4: Kapsuła Dragon ze Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim leci na ISS
Kosmos
Pierwsze słowa Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w kosmosie. Mówił o „początku epoki”