Kryzys sięgnął orbity

Budżetowe cięcia paraliżują badania przestrzeni kosmicznej – skarżą się naukowcy. Ograniczenia dotknęły amerykańską agencję NASA. Europejska ESA również planuje oszczędności. Własne plany przedstawiła właśnie rosyjska Roskosmos.

Biorąc pod uwagę niedostatki finansowe i technologiczne, pomysły szefów Roskosmosu są wyjątkowo ambitne. Jak pisze „Kommersant", agencja zakłada przeprowadzenie załogowej misji na Księżyc oraz założenie bazy badawczej na Marsie. Według gazety plan do 2030 roku nie zawiera źródeł finansowania tych przedsięwzięć.

Ostatnie miesiące nie były dla Rosjan najlepsze. Z powodu defektów technicznych stracili satelity i prestiżowo ważną sondę na Marsa.

W planie Roskosmosu są inne zaskakujące pomysły. Zamierzają m.in. skorzystać z techniki rakietowej innych państw do wynoszenia własnych statków w kosmos. To o tyle dziwne, że jak dotąd rosyjskie rakiety (mimo ostatnich niepowodzeń) działają dość skutecznie.

Żegnaj Marsie

Agencja zamierza również skonstruować pojazd wielokrotnego użytku – podobny do amerykańskich wahadłowców. Do 2030 roku ma on posłużyć do załogowego lotu na Księżyc. Rosjanie chcą również międzynarodowej współpracy w budowie stacji na Marsie.

Z tym może być jednak problem, bo konkurenci tną wydatki. Europejska ESA przygotowuje serię „tanich" misji naukowych, które będą kosztowały ok. 50 mln euro.

– To da szansę mniejszym krajom na udział w tych przedsięwzięciach. Wielka czwórka (Francja, W. Brytania, Niemcy i Włochy – przyp. red.) nie ma z tym problemu, ale dla takich krajów jak Szwecja czy Hiszpania to już jest bariera – mówi prof. Mark McCaughrean z ESA. Agencja spodziewa się, że koszty budowy aparatury dla takich misji pokryją państwa członkowskie.

Pierwsze satelity tej kategorii polecą w 2017 roku. Naukowcy z pomysłami muszą się jednak spieszyć – wolę uczestnictwa w programie trzeba zadeklarować do 23 marca, w połowie roku dokładną propozycję, która już w listopadzie zostanie rozważona.

Europejczycy są też rozczarowani zerwaniem przez NASA współpracy związanej ze wspólną misją na Marsa. Kolejna ma się rozpocząć dopiero w 2018 roku i prawdopodobnie nie będzie przewidywała lądowania na powierzchni Czerwonej Planety, a jedynie orbitowanie. To oznacza, że po lądowaniu amerykańskiego łazika Curiosity w połowie tego roku, na kolejny pojazd marsjański trzeba będzie czekać co najmniej dekadę.

– W istocie to koniec programu badań Marsa – mówi zszokowany Phil Christensen z Uniwersytetu Stanowego Arizony. – To tak, jakbyśmy właśnie wysłali Apollo 10, a następnie skasowali cały program Apollo zaledwie jeden krok od lądowania.

– Staramy się znaleźć sposób prowadzenia badań w tych ciężkich finansowo czasach – przyznał Charles Bolden, szef NASA.